Thursday, June 30, 2022

Tehlike Risk'den Büyük Değil?

TEHLİKE VE RİSK DURUMU


20. yüzyılda, Avrupa'daki depremler 200.000'den fazla ölüme ve 250 milyar Euro'dan fazla zarara neden oldu (EM-DAT). Kapsamlı deprem tehlikesi (Beklenen Deprem Büyüklüğü) ve risk değerlendirmeleri (Beklenen Yıkım, Ölüm, Zarar), yıkıcı depremlerin etkilerini azaltmak için çok önemlidir. Deprem tehlike modelinin yeni yayınlanan güncellemesi ve Avrupa için ilk deprem riski modeli, deprem riskinin azaltılması önlemlerinin oluşturulması ve toplulukmların daha dayanıklı hale getirilmesi için temel oluşturmaktadır. Güçlü sarsıntıların meydana gelme olasılığının en yüksek olduğu yer (Beklenen En Büyük Yer İvmesi: PGA) ve Avrupa'da gelecekteki depremlerin ne gibi ekonomik kayıp, yıkılacak bina, ölen ve yaralanan insan sayısı olarak etkilerinin ne olacağı konusundaki anlayışı önemli ölçüde geliştirirler. Bu modellerin geliştirilmesi, İsviçre Sismoloji Servisi ve ETH Zürih'teki Sismoloji ve Jeodinamik Grubu üyelerinin önde gelen desteğiyle Avrupa'daki sismologların, jeologların ve mühendislerin ortak çabasıydı. Araştırma, Avrupa Birliği'nin Horizon 2020 araştırma ve yenilik programı tarafından finanse edildi.
Depremler önlenemez veya kesin olarak ne zaman olacağı tahmin edilemez, ancak deprem tehlikesi ve risk modelleri tarafından sağlanan etkin etki azaltma önlemleri, depremlerin etkilerini önemli ölçüde azaltabilir. 2020 Avrupa Sismik Tehlike ve Risk Modelleri, depremler nedeniyle beklenen yer sarsıntısı seviyelerinin mekansal dağılımı, bunların sıklığı ve ayrıca yapılı çevre ve insanların refahı üzerindeki potansiyel etkileri hakkında karşılaştırılabilir bilgiler sunar. Bu amaçla, temeldeki tüm veri kümeleri güncellendi ve uyumlu hale getirildi - Avrupa'daki çok miktarda veri ve çok çeşitli tektonik ortamlar göz önüne alındığında karmaşık bir girişim. Böyle bir yaklaşım, Avrupa düzeyinde (örneğin Eurocode 8) ve ulusal düzeylerde sigorta poliçelerinin veya güncel bina yönetmeliklerinin tanımını destekleyen etkili uluslararası afet azaltma stratejileri oluşturmak için çok önemlidir. Avrupa'da Eurocode 8, depremden kaynaklanan tehlikenin etkisini sınırlamak için depreme dayanıklı inşaat ve bina ve yapıların güçlendirilmesi için önerilen standartları tanımlar. Girdi veri kümeleri gibi çeşitli başlangıç ​​bileşenleri dahil olmak üzere Avrupa Sismik Tehlike ve Risk Modellerinin her ikisine de açık erişim sağlanır.

Güncellenmiş deprem tehlike modeli, gelişmiş veri kümelerinden yararlanır

Deprem tehlikesi, gelecekteki depremlerden kaynaklanan potansiyel yer sarsıntısını tanımlar ve Avrupa'nın herhangi bir yerinde geçmiş depremler, jeoloji, tektonik ve yerel saha koşulları hakkındaki bilgilere dayanır. 2020 Avrupa Sismik Tehlike Modeli (ESHM20) ve KATALOGU, 2013'ün önceki modelinin yerini alıyor.

Modelin yeni versiyonuna dahil edilen gelişmiş veri kümeleri, Avrupa genelinde deprem tehlikesinin daha kapsamlı bir değerlendirmesine yol açmıştır. Sonuç olarak, yer sarsıntısı tahminleri ayarlandı, bu da Avrupa'nın çoğu yerinde 2013 modeline kıyasla daha düşük tahminlere yol açtı ve bununla birlikte İsviçre örneğinde ulusal modele daha yakın oldu. Batı Türkiye, Yunanistan, Arnavutluk, Romanya, güney İspanya ve güney Portekiz'de daha yüksek yer sarsıntısı tahminlerinin gözlemlendiği bazı bölgeler dışında. Güncellenen model aynı zamanda Türkiye, Yunanistan, Arnavutluk, İtalya ve Romanya'nın Avrupa'da en yüksek deprem tehlikesine sahip ülkeler olduğunu ve onu diğer Balkan ülkelerinin izlediğini doğruluyor. Ancak yer sarsıntısı tahminlerinin düşük veya orta düzeyde olduğu bölgelerde bile her an zarar verici depremler meydana gelebilir.

Ayrıca, Avrupa'nın güncellenmiş deprem tehlike modelinden alınan belirli tehlike haritaları, ilk kez Eurocode 8'in ikinci nesli için bilgilendirici bir ek olarak hizmet edecektir. Eurocode 8 standartları, ulusal modellerin başvurabileceği önemli bir referanstır. Bu tür modeller, mevcut olduğunda, sismik tasarım kodları ve risk azaltma stratejileri geliştirmeye ilişkin ulusal, bölgesel ve yerel kararları bilgilendirmek için yetkili bilgiler sağlar. Deprem tehlikesi modellerini belirli sismik tasarım kurallarına entegre etmek, binaların depremlere uygun şekilde tepki vermesini sağlamaya yardımcı olur. Bu çabalar böylece Avrupa vatandaşlarını depremlerden daha iyi korumaya katkıda bulunur.

Deprem riskinin ana faktörleri eski binalar, yüksek deprem tehlikesi ve kentsel alanlardır.

Deprem riski, potansiyel depremlerin tahmini ekonomik ve insani sonuçlarını tanımlar. Deprem riskini belirlemek için yerel zemin koşulları, bina ve insan yoğunluğu (maruziyet), yapılı çevrenin kırılganlığı ve sağlam deprem tehlike değerlendirmelerine ilişkin bilgilere ihtiyaç vardır. 2020 Avrupa Sismik Risk Modeli'ne (ESRM20) göre 1980'lerden önce inşa edilen binalar, kentsel alanlar ve yüksek deprem tehlikesi tahminleri deprem riskini esas olarak yönlendirmektedir.

Çoğu Avrupa ülkesinin depreme karşı yeterli korumayı sağlayan yeni tasarım kodları ve standartları olmasına rağmen, pek çok eski, güçlendirilmemiş veya yetersiz takviye edilmiş bina hala mevcuttur ve bu da sakinleri için yüksek risk oluşturmaktadır. Türkiye'de İstanbul ve İzmir, İtalya'da Katanya ve Napoli, Roma'da Bükreş gibi kentsel alanlarda en yüksek deprem riski birikir.

No comments:

Post a Comment