Sunday, March 17, 2024

Deprem Gerçeği: Uyarılar Gözardı Ediliyor, Haritalar Yeterli mi?

9 yıl önce, 2015 yılında deprem uzmanları bir araya gelerek olası tehlikeleri ve alınması gereken önlemleri tartıştı. Uyarılar dikkate alınmasa da bazı gelişmeler yaşandı:

Deprem tehlike haritaları güncellendi:

  • 2019'da yürürlüğe giren yeni haritalar daha detaylı ve güncel bilgiler içeriyor.
  • Bu gelişme, olası depremlerin büyüklüklerini ve etkilerini daha iyi tahmin etmemizi sağlıyor.

Ancak:

  • Haritalar tek başına yeterli değil.
  • Binaların haritalara göre sağlamlaştırılması ve denetlenmesi gerekiyor.
  • Deprem bilinci ve eğitimi toplumda yeterince yaygın değil.

2023 Kahramanmaraş depremleri:

  • 2019'da güncellenen haritanın da sınandığı bir sınav oldu.
  • Beklenenden daha yüksek ivmeler binaların yıkılmasına ve can kayıplarına yol açtı.
  • Haritaların yeniden gözden geçirilmesi ve güncellenmesi ihtiyacını ortaya koydu.

Yapılması gerekenler:

  • Ulusal Deprem Tehlike Haritası acil olarak güncellenmeli.
  • Risk değerlendirmeleri daha detaylı ve bölgesel bazda yapılmalı.
  • Binaların depreme dayanıklılığı titizlikle kontrol edilmeli ve güçlendirilmeli.
  • Deprem bilinci ve eğitimi yaygınlaştırılmalı.

Deprem gerçeği:

  • Deprem er ya da geç hepimizi etkileyecek bir doğa olayıdır.
  • Bu nedenle depreme karşı hazırlıklı olmak ve gerekli önlemleri almak hayati önem taşımaktadır.

Unutmayalım:

  • Depreme karşı bilinçli ve hazırlıklı bir toplum can ve mal kayıplarını en aza indirebilir.

Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL

Fay Tehlikesi Nedir?

  • Türkiye'de aktif ve pasif fay hatları bir ağ gibi ülkeyi sarmış durumda.
  • Henüz keşfedilmemiş fay hatları da var.
  • Fay hatları haritası 2012'den beri güncellenmedi.
  • Halkın "Aktif ve Diri Faylar" hakkında bilinçlendirilmesi gerekiyor.
  • Binalar fay hatlarına göre inşa edilmeli.
  • Gizli fayları bulmak için kuyu içi sismik çalışmalar yapılmalı.

Deprem Tehlikesini Yer ve Yapı Girişimi Nasıl Büyütüyor?

  • Depremde yer ivmesi ve yapı ivmesi eşit olursa yıkım gücü artar.
  • Yeterli eğitim almadan yapı ve yer mühendisliği yapanlar tehlikeli binalara neden oluyor.
  • Yapı sağlam olsa da zemin zayıfsa bina yıkılabilir veya batabilir.
  • Mühendislik eğitiminde "Rezonans" kavramına önem verilmeli.

Deprem Tehlike Haritalarının Gecikmesi Ne Gibi Sorunlara Yol Açar?

  • Sismik tehlike senaryoları oluşturabilecek ekipler kurulmalı.
  • Deprem tehlike haritaları 20 yıldır güncellenmedi.
  • Bu durum depremin yıkım gücünü artırır.
  • Gelişmiş ülkelerde tehlike haritaları 5 yılda bir güncellenir.
  • Bilimsel çalışma gruplarının hazırladığı haritalar dikkate alınmalı.

Belediyelerin Depremle İlgili Görevleri Nelerdir?

  • Halkı eğitmek ve afet riskini azaltmak belediyelerin görevidir.
  • Belediyeler bu görevlerini ihmal ederse depremde daha fazla yıkım olur.
  • Belediyelerin afetlerle ilgili yasal görevleri 5393 sayılı Belediye Kanun'da yer alır.
  • Belediyeler afet zararlarını azaltmak, afet planı yapmak, ekip ve donanım hazırlamak ve halkı eğitmek zorundadır.

Türkiye'de Veri İzlemede Bütünleşme Ne Zaman Olacak?

  • AFAD ve Kandilli Rasathanesi gibi kurumların verileri bütünleşik hale gelmeli.
  • Bu sayede yer bilimlerine olan güven artacaktır.

Sürekli Deprem Tehlikesi Neden İzlenmiyor?

  • Sürekli deprem tehlikesini raporlayan merkezler var.
  • Fakat küçük deprem verileri büyük deprem merkezlerine aktarılmıyor.
  • Bu nedenle Küresel Aylık Deprem Tehlikesi tahminlerinden yararlanamıyoruz.

Türkiye'de Küçük Depremleri İzlemede Neden Yetersiz?

  • Küçük depremler (M<3) büyük depremleri tahmin etmek için önemlidir.
  • Bu depremlerin izlenmesi için deprem istasyonlarının yeraltına indirilmesi gerekir.
  • Türkiye'de yeraltı deprem izleme istasyonları yetersiz.
  • Japonya'da 800 yeraltı deprem istasyonu varken Türkiye'de bu sayı sadece 8.
  • Gizli fayları bulmak için Ulusal Yeraltı Deprem İzleme ağları kurulmalı.
  • Risk odaklı çalışmalar önem verilmeli.




Merhum Yard.Doç. Oguz GÜNDOĞDU


Marmara Depremleri Ne Zaman Gerçekleşecek?

  • Marmara Denizi'nde 1766'dan beri büyük bir deprem olmadı.
  • Bu durum, bir sonraki büyük depremin Marmara Denizi'nde olabileceğini gösteriyor.

Dr. Tülay KARA

Toplantıda Neler Konuşuldu?

  • 1939-1992 Erzincan ve 1999 Marmara Depremleri incelendi.
  • Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın (KAFZ) batıya doğru ilerlediği ve Marmara Denizi'nde ilerleyişinin durduğu belirtildi.
  • Marmara Denizi tabanında yapılan çalışmalar sonucunda ilginç bulgular ortaya çıktı.
  • Marmara Denizi'nin açıldığı ve tabanındaki iletken (düşük dayanımlı) katmanda küçük depremler olduğu belirtildi.
  • İletken tabandaki ısı akısının yüksekliği ve kabuk yapısının inceldiği vurgulandı.
  • Marmara Denizi'nin beklenen büyük İstanbul Depremlerine neden olacak enerji depolama özelliğine sahip olduğu öne sürüldü.

Toplantıdan Çıkarılan Sonuçlar:

  • Marmara Denizi'nde büyük bir deprem riski halen devam ediyor.
  • Depreme karşı hazırlıklı olmamız ve gerekli önlemleri almamız gerekiyor.

Kolay Anlaşılabilir Açıklamalar:

  • Deprem Tehlike Göçü: Deprem riski yüksek olan bölgelerden daha az riskli bölgelere göç etme eğilimidir.
  • KAFZ: Türkiye'nin kuzeyinden Anadolu levhasını boydan boya kat eden aktif bir fay hattıdır.
  • Manyetotellürik: Yeraltının elektriksel iletkenliğini ölçmek için kullanılan bir jeofizik yöntemdir.
  • Jeotermal: Yeraltı sularının ısısı ile ilgilidir.
  • Jeokimyasal: Yeraltındaki elementlerin ve bileşiklerin dağılımı ile ilgilidir.
  • Gravite: Yerçekimi kuvveti ile ilgilidir.
  • Manyetik: Yeraltındaki manyetik alan ile ilgilidir.
  • Rezistivite: Bir maddenin elektrik akımına karşı direnci ile ilgilidir.
  • Sismik: Deprem dalgaları ile ilgilidir.
  • İletken: Elektrik akımını iyi ileten madde.
  • Yalıtkan: Elektrik akımını iyi iletmeyen madde.






Prof. Dr. Ali PINAR

1939 ve 1992 Erzincan Depremleri Karşılaştırması:

  • 1992 depremi, 1939 depreminin kuzeyinde meydana geldi.
  • Bu durum, 1992 depreminin 1939 depreminin bir tekrarı veya devamı olabileceğini gösteriyor.
  • Bu durumda, bu fay hattı "karakteristik fay" olarak kabul edilebilir.

Yedisu Fayında Neden Deprem Bekleniyor?

  • 1992 depreminden sonra Yedisu Fay Hattı'nda herhangi bir hareketlilik kaydedilmedi.
  • Resmi deprem tehlike haritasına göre bu bölgede beklenen depremden iki kat daha yüksek yer ivmesi değerleri öngörülüyor.
  • 1992'den beri sessizliğini koruyan bu fay hattında olası bir deprem büyük yıkıma yol açabilir.

Türkiye'de Sismik İzleme Şebekesi Ne Zaman Gelişti?

  • 1992 Erzincan depremi sırasında Türkiye'de sadece Marmara bölgesinde sismik ağ vardı.
  • Bu nedenle depremin yeri anında belirlenemedi ve arama kurtarma çalışmaları gecikti.
  • Bu depremden sonra Türkiye'nin sismik ağının tüm ülkeyi kapsaması gerektiği anlaşıldı ve yeni istasyonlar kuruldu.

Erzincan'da Yapılması Gerekenler:

  • Deprem zararlarını azaltmak için çalışmalar yapılmalı.
  • Deprem erken uyarı sistemi kurulmalı.
  • Sismik riski sürekli izlenmeli.
  • Aktif ve pasif fay haritaları oluşturulmalı.

Erzincan Depreminde Yıkım Nerede Fazla Görülmüştür?

  • Erzincan'da yapılaşma fay hattının üzerinde olduğu için büyük yıkım meydana geldi.
  • Özellikle fay hattına paralel ve dik yönde inşa edilen binalarda yıkım daha fazla oldu.
  • Bunun sebebi, bu yönde ölçülen deprem ivme değerlerinin eşit olmasıdır.

Gizli Faylar Neden Tehlikelidir?

  • Dünya üzerindeki fayların %50'sinden fazlası gizli faylardır.
  • Türkiye'de de çok sayıda gizli fay olduğu bilinmektedir.
  • Gizli faylar, yıkıcı depremlere neden olabildikleri için tehlikelidir.

Kritik Yapıların İzlenmesinde Neden Yetersiz Kalıyoruz?

  • Okul, hastane ve kamu binaları gibi kritik yapıların sismik cihazlarla donatılması ve izlenmesi yeterince yapılmıyor.
  • Bu durum, olası bir depremde büyük can kayıplarına yol açabilir.









No comments:

Post a Comment