9 yıl önce, 2015 yılında deprem uzmanları bir araya gelerek olası tehlikeleri ve alınması gereken önlemleri tartıştı. Uyarılar dikkate alınmasa da bazı gelişmeler yaşandı:
Deprem tehlike haritaları güncellendi:
- 2019'da yürürlüğe giren yeni haritalar daha detaylı ve güncel bilgiler içeriyor.
- Bu gelişme, olası depremlerin büyüklüklerini ve etkilerini daha iyi tahmin etmemizi sağlıyor.
Ancak:
- Haritalar tek başına yeterli değil.
- Binaların haritalara göre sağlamlaştırılması ve denetlenmesi gerekiyor.
- Deprem bilinci ve eğitimi toplumda yeterince yaygın değil.
2023 Kahramanmaraş depremleri:
- 2019'da güncellenen haritanın da sınandığı bir sınav oldu.
- Beklenenden daha yüksek ivmeler binaların yıkılmasına ve can kayıplarına yol açtı.
- Haritaların yeniden gözden geçirilmesi ve güncellenmesi ihtiyacını ortaya koydu.
Yapılması gerekenler:
- Ulusal Deprem Tehlike Haritası acil olarak güncellenmeli.
- Risk değerlendirmeleri daha detaylı ve bölgesel bazda yapılmalı.
- Binaların depreme dayanıklılığı titizlikle kontrol edilmeli ve güçlendirilmeli.
- Deprem bilinci ve eğitimi yaygınlaştırılmalı.
Deprem gerçeği:
- Deprem er ya da geç hepimizi etkileyecek bir doğa olayıdır.
- Bu nedenle depreme karşı hazırlıklı olmak ve gerekli önlemleri almak hayati önem taşımaktadır.
Unutmayalım:
- Depreme karşı bilinçli ve hazırlıklı bir toplum can ve mal kayıplarını en aza indirebilir.
Fay Tehlikesi Nedir?
- Türkiye'de aktif ve pasif fay hatları bir ağ gibi ülkeyi sarmış durumda.
- Henüz keşfedilmemiş fay hatları da var.
- Fay hatları haritası 2012'den beri güncellenmedi.
- Halkın "Aktif ve Diri Faylar" hakkında bilinçlendirilmesi gerekiyor.
- Binalar fay hatlarına göre inşa edilmeli.
- Gizli fayları bulmak için kuyu içi sismik çalışmalar yapılmalı.
Deprem Tehlikesini Yer ve Yapı Girişimi Nasıl Büyütüyor?
- Depremde yer ivmesi ve yapı ivmesi eşit olursa yıkım gücü artar.
- Yeterli eğitim almadan yapı ve yer mühendisliği yapanlar tehlikeli binalara neden oluyor.
- Yapı sağlam olsa da zemin zayıfsa bina yıkılabilir veya batabilir.
- Mühendislik eğitiminde "Rezonans" kavramına önem verilmeli.
Deprem Tehlike Haritalarının Gecikmesi Ne Gibi Sorunlara Yol Açar?
- Sismik tehlike senaryoları oluşturabilecek ekipler kurulmalı.
- Deprem tehlike haritaları 20 yıldır güncellenmedi.
- Bu durum depremin yıkım gücünü artırır.
- Gelişmiş ülkelerde tehlike haritaları 5 yılda bir güncellenir.
- Bilimsel çalışma gruplarının hazırladığı haritalar dikkate alınmalı.
Belediyelerin Depremle İlgili Görevleri Nelerdir?
- Halkı eğitmek ve afet riskini azaltmak belediyelerin görevidir.
- Belediyeler bu görevlerini ihmal ederse depremde daha fazla yıkım olur.
- Belediyelerin afetlerle ilgili yasal görevleri 5393 sayılı Belediye Kanun'da yer alır.
- Belediyeler afet zararlarını azaltmak, afet planı yapmak, ekip ve donanım hazırlamak ve halkı eğitmek zorundadır.
Türkiye'de Veri İzlemede Bütünleşme Ne Zaman Olacak?
- AFAD ve Kandilli Rasathanesi gibi kurumların verileri bütünleşik hale gelmeli.
- Bu sayede yer bilimlerine olan güven artacaktır.
Sürekli Deprem Tehlikesi Neden İzlenmiyor?
- Sürekli deprem tehlikesini raporlayan merkezler var.
- Fakat küçük deprem verileri büyük deprem merkezlerine aktarılmıyor.
- Bu nedenle Küresel Aylık Deprem Tehlikesi tahminlerinden yararlanamıyoruz.
Türkiye'de Küçük Depremleri İzlemede Neden Yetersiz?
- Küçük depremler (M<3) büyük depremleri tahmin etmek için önemlidir.
- Bu depremlerin izlenmesi için deprem istasyonlarının yeraltına indirilmesi gerekir.
- Türkiye'de yeraltı deprem izleme istasyonları yetersiz.
- Japonya'da 800 yeraltı deprem istasyonu varken Türkiye'de bu sayı sadece 8.
- Gizli fayları bulmak için Ulusal Yeraltı Deprem İzleme ağları kurulmalı.
- Risk odaklı çalışmalar önem verilmeli.
Merhum Yard.Doç. Oguz GÜNDOĞDU
Marmara Depremleri Ne Zaman Gerçekleşecek?
- Marmara Denizi'nde 1766'dan beri büyük bir deprem olmadı.
- Bu durum, bir sonraki büyük depremin Marmara Denizi'nde olabileceğini gösteriyor.
Dr. Tülay KARA
Toplantıda Neler Konuşuldu?
- 1939-1992 Erzincan ve 1999 Marmara Depremleri incelendi.
- Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın (KAFZ) batıya doğru ilerlediği ve Marmara Denizi'nde ilerleyişinin durduğu belirtildi.
- Marmara Denizi tabanında yapılan çalışmalar sonucunda ilginç bulgular ortaya çıktı.
- Marmara Denizi'nin açıldığı ve tabanındaki iletken (düşük dayanımlı) katmanda küçük depremler olduğu belirtildi.
- İletken tabandaki ısı akısının yüksekliği ve kabuk yapısının inceldiği vurgulandı.
- Marmara Denizi'nin beklenen büyük İstanbul Depremlerine neden olacak enerji depolama özelliğine sahip olduğu öne sürüldü.
Toplantıdan Çıkarılan Sonuçlar:
- Marmara Denizi'nde büyük bir deprem riski halen devam ediyor.
- Depreme karşı hazırlıklı olmamız ve gerekli önlemleri almamız gerekiyor.
Kolay Anlaşılabilir Açıklamalar:
- Deprem Tehlike Göçü: Deprem riski yüksek olan bölgelerden daha az riskli bölgelere göç etme eğilimidir.
- KAFZ: Türkiye'nin kuzeyinden Anadolu levhasını boydan boya kat eden aktif bir fay hattıdır.
- Manyetotellürik: Yeraltının elektriksel iletkenliğini ölçmek için kullanılan bir jeofizik yöntemdir.
- Jeotermal: Yeraltı sularının ısısı ile ilgilidir.
- Jeokimyasal: Yeraltındaki elementlerin ve bileşiklerin dağılımı ile ilgilidir.
- Gravite: Yerçekimi kuvveti ile ilgilidir.
- Manyetik: Yeraltındaki manyetik alan ile ilgilidir.
- Rezistivite: Bir maddenin elektrik akımına karşı direnci ile ilgilidir.
- Sismik: Deprem dalgaları ile ilgilidir.
- İletken: Elektrik akımını iyi ileten madde.
- Yalıtkan: Elektrik akımını iyi iletmeyen madde.
Prof. Dr. Ali PINAR
1939 ve 1992 Erzincan Depremleri Karşılaştırması:
- 1992 depremi, 1939 depreminin kuzeyinde meydana geldi.
- Bu durum, 1992 depreminin 1939 depreminin bir tekrarı veya devamı olabileceğini gösteriyor.
- Bu durumda, bu fay hattı "karakteristik fay" olarak kabul edilebilir.
Yedisu Fayında Neden Deprem Bekleniyor?
- 1992 depreminden sonra Yedisu Fay Hattı'nda herhangi bir hareketlilik kaydedilmedi.
- Resmi deprem tehlike haritasına göre bu bölgede beklenen depremden iki kat daha yüksek yer ivmesi değerleri öngörülüyor.
- 1992'den beri sessizliğini koruyan bu fay hattında olası bir deprem büyük yıkıma yol açabilir.
Türkiye'de Sismik İzleme Şebekesi Ne Zaman Gelişti?
- 1992 Erzincan depremi sırasında Türkiye'de sadece Marmara bölgesinde sismik ağ vardı.
- Bu nedenle depremin yeri anında belirlenemedi ve arama kurtarma çalışmaları gecikti.
- Bu depremden sonra Türkiye'nin sismik ağının tüm ülkeyi kapsaması gerektiği anlaşıldı ve yeni istasyonlar kuruldu.
Erzincan'da Yapılması Gerekenler:
- Deprem zararlarını azaltmak için çalışmalar yapılmalı.
- Deprem erken uyarı sistemi kurulmalı.
- Sismik riski sürekli izlenmeli.
- Aktif ve pasif fay haritaları oluşturulmalı.
Erzincan Depreminde Yıkım Nerede Fazla Görülmüştür?
- Erzincan'da yapılaşma fay hattının üzerinde olduğu için büyük yıkım meydana geldi.
- Özellikle fay hattına paralel ve dik yönde inşa edilen binalarda yıkım daha fazla oldu.
- Bunun sebebi, bu yönde ölçülen deprem ivme değerlerinin eşit olmasıdır.
Gizli Faylar Neden Tehlikelidir?
- Dünya üzerindeki fayların %50'sinden fazlası gizli faylardır.
- Türkiye'de de çok sayıda gizli fay olduğu bilinmektedir.
- Gizli faylar, yıkıcı depremlere neden olabildikleri için tehlikelidir.
Kritik Yapıların İzlenmesinde Neden Yetersiz Kalıyoruz?
- Okul, hastane ve kamu binaları gibi kritik yapıların sismik cihazlarla donatılması ve izlenmesi yeterince yapılmıyor.
- Bu durum, olası bir depremde büyük can kayıplarına yol açabilir.
No comments:
Post a Comment