Modern dünyada bir ulusun kalkınması ve refahı için bilim ve teknolojinin ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Bu alandaki gelişmeleri takip etmek, araştırmaları ve eğitimi teşvik etmek ve bilim ve teknolojinin topluma fayda sağlayacak şekilde kullanılmasını sağlamak kritik önem taşıyor.
Bu yazıda, Türkiye'de bilim ve teknolojinin gelişmesine ve toplumun tümüne fayda sağlamasına katkıda bulunmak için Bilim Teknoloji Dernekleri için iki yıllık bir stratejik çalışma programı sunuyoruz. Programın altı ana hedefi ve bunlara ulaşmak için kullanılacak stratejiler detaylandırılıyor.
GİRİŞ
Bilim ve teknoloji alanında son yıllarda yapılan doktora tezlerini inceleyeceğiz. Tezlerin küresel dağılımını araştırmak için Japonya, ABD, Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye ülkelerini karşılaştırmalı bir analiz yapacağız.
Doktora Tezi Sayıları:
- Japonya: 2021 yılında yaklaşık 25.000 (2010'a göre %30 artış)
- ABD: 2021 yılında yaklaşık 75.000 (2010'a göre %20 artış)
- AB Ülkeleri: 2021 yılında yaklaşık 40.000 (2010'a göre %25 artış)
- Türkiye: 2021 yılında yaklaşık 8.000 (2010'a göre %50 artış)
Dünya genelinde bilim ve teknoloji alanlarında yapılan doktora tezi sayısı son yıllarda artmaktadır. Bu artış, bu alanlardaki araştırma ve inovasyona olan ilginin ve yatırımın arttığını göstermektedir. Japonya, ABD ve AB ülkeleri doktora tezi üretiminde öncü konumdadır. Türkiye ise son yıllarda bu ülkeleri hızlı bir şekilde takip etmektedir. Bu ülkelerdeki araştırmacılar, bilim ve teknolojinin ilerlemesine önemli katkılar sağlamaktadır.
Dünyadaki ve Türkiye'deki Eğilimler:
- Yapay zeka ve makine öğrenmesi: Bu alan, tüm ülkelerde son yıllarda en fazla ilgi gören alanlardan biridir. Yapay zekanın ve makine öğrenmenin birçok farklı sektörde kullanımı arttıkça, bu alanlarda yapılan doktora tezi sayısı da artmaktadır.
- Sağlık ve biyoteknoloji: Sağlık ve biyoteknoloji alanındaki gelişmeler, tüm ülkeler için önemli bir önceliktir. Bu alanda yapılan doktora tezleri, yeni ilaçların ve tedavilerin geliştirilmesine, hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılan yeni yöntemlerin geliştirilmesine ve genel olarak insan sağlığının iyileştirilmesine katkıda bulunmaktadır.
- Enerji: Enerji kaynaklarının sürdürülebilirliği ve temiz enerji kaynaklarının geliştirilmesi tüm ülkeler için önemli bir konudur. Bu alanda yapılan doktora tezleri, güneş enerjisi, rüzgar enerjisi ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarının daha verimli hale getirilmesine ve fosil yakıtlara olan bağımlılığın azaltılmasına yardımcı olmaktadır.
- Tarım: Dünya nüfusunun artması ve gıda güvenliğinin sağlanması tüm ülkeler için önemli bir sorundur. Bu alanda yapılan doktora tezleri, tarım üretiminin artırılmasına, tarımsal ürünlerin verimliliğinin artırılmasına ve daha sürdürülebilir tarım uygulamalarının geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır.
Bilim Teknoloji Derneklerine Öneriler:
Yukarıda sunulan verilere ve eğilimlere dayanarak, Bilim Teknoloji Derneklerine aşağıdaki genel önerilerde bulunabiliriz:
Araştırma ve Geliştirmeyi Teşvik Etmek:
- Bilim ve teknoloji alanlarında doktora tezi yapmak isteyen araştırmacılara burs ve araştırma imkanları sunmak.
- Üniversiteler, araştırma kurumları ve özel sektör arasında iş birliğini teşvik eden programlar geliştirmek.
- Bilim ve teknoloji alanlarında yapılan araştırmaların uluslararası standartlarda yayınlanmasını ve yaygınlaşmasını sağlamak.
Eğitim ve Kapasite Geliştirme:
- Bilim ve teknoloji alanlarında eğitim alan öğrencilere yönelik staj ve mentorluk programları düzenlemek.
- Bilim ve teknoloji alanlarında çalışan profesyoneller için sürekli eğitim kursları ve seminerler düzenlemek.
- Bilim ve teknoloji alanlarında farkındalığı artırmak için halk eğitimi programları düzenlemek.
Politikalar ve Stratejiler:
- Bilim ve teknoloji alanlarında milli bir strateji belirlemek ve bu stratejinin uygulanmasını takip etmek için mekanizmalar oluşturmak.
- Bilim ve teknoloji yatırımlarının artırılması için kamu ve özel sektörün iş birliğini teşvik etmek.
- Yurt dışından gelen bilim insanlarının ve araştırmacıların Türkiye'ye çekilmesi için politikalar geliştirmek.
Uluslararası İşbirliği:
- Uluslararası bilimsel ve teknolojik organizasyonlara üyelik ve katılımı teşvik etmek.
- Yurt dışındaki bilim ve teknoloji kurumlarıyla ortak araştırma ve geliştirme projeleri yürütmek.
- Bilim ve teknoloji alanındaki uluslararası değişim programlarına katılımı teşvik etmek.
Sivil Toplum Kuruluşları ile İş Birliği:
- Bilim ve teknoloji alanındaki sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliğini geliştirmek.
- Sivil toplum kuruluşlarının bilim ve teknoloji politikalarının geliştirilmesine katkıda bulunmasını sağlamak.
- Bilim ve teknolojiye ilişkin kamuoyunun bilinçlendirilmesi ve katılımının artırılması için sivil toplum kuruluşlarıyla ortak çalışmalar yürütmek.
Bilim ve Teknolojinin Toplumsal Faydaya Dönüştürülmesi:
- Bilim ve teknolojinin toplumun tüm kesimlerine fayda sağlayacak şekilde geliştirilmesi ve kullanılması için çalışmalar yapmak.
- Bilim ve teknolojinin etik ve sorumlu bir şekilde kullanılmasını teşvik etmek.
- Bilim ve teknolojinin sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunmasını sağlamak.
Bilim ve teknoloji, modern dünyada bir ulusun kalkınması ve refahı için kritik öneme sahiptir. Bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeleri takip etmek, bu alandaki araştırmaları ve eğitimi teşvik etmek ve bilim ve teknolojinin topluma fayda sağlayacak şekilde kullanılmasını sağlamak, Bilim Teknoloji Derneklerinin önemli görevlerinden biridir. Yukarıda sunulan öneriler, Bilim Teknoloji Derneklerinin bu görevlerini daha etkin bir şekilde yerine getirmesine yardımcı olabilir.
Bilim Teknoloji Dernekleri için
İki Yıllık Stratejik Çalışma Programı
Genel Amaç: Bilim ve teknolojinin Türkiye'de gelişmesini ve toplumun tüm kesimlerine fayda sağlayacak şekilde kullanılmasını teşvik etmek.
Hedefler:
- Araştırma ve geliştirmeyi teşvik etmek.
- Eğitim ve kapasite geliştirmeyi artırmak.
- Bilim ve teknoloji politikaları ve stratejilerini geliştirmek.
- Uluslararası iş birliğini güçlendirmek.
- Sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliğini geliştirmek.
- Bilim ve teknolojinin toplumsal faydaya dönüştürülmesini sağlamak.
Stratejiler:
1. Araştırma ve Geliştirmeyi Teşvik Etmek (1. Yıl)
- Araştırmacılara burs ve araştırma imkanları sunmak:
- Doktora bursları ve araştırma fonları sağlayarak genç araştırmacıların yurt içi ve yurt dışı araştırma imkanlarına erişimini kolaylaştırmak. (6 ay)
- Araştırmacıların uluslararası konferanslara ve çalıştaylara katılımını desteklemek. (6 ay)
- Laboratuvar altyapısı ve araştırma ekipmanlarına erişim imkanlarını geliştirmek. (12 ay)
- Üniversiteler, araştırma kurumları ve özel sektör arasında iş birliğini teşvik eden programlar geliştirmek:
- Ortak araştırma projeleri ve programları için teşvikler sağlamak. (6 ay)
- Teknoloji transfer ofisleri ve sanayi-akademi iş birliği platformları kurmak. (9 ay)
- Araştırmacıların ve girişimcilerin sektörle etkileşimini artıracak programlar düzenlemek. (6 ay)
- Bilim ve teknoloji alanlarında yapılan araştırmaların uluslararası standartlarda yayınlanmasını ve yaygınlaşmasını sağlamak:
- Araştırmacıların uluslararası hakemli dergilere makale yazmalarını teşvik etmek. (6 ay)
- Açık erişim politikalarını desteklemek ve uygulamak. (6 ay)
- Bilimsel yayınların uluslararası dilde de yayınlanmasını sağlamak. (12 ay)
2. Eğitim ve Kapasite Geliştirme (2. Yıl)
- Bilim ve teknoloji alanlarında eğitim alan öğrencilere yönelik staj ve mentorluk programları düzenlemek:
- Üniversiteler ve araştırma kurumlarıyla iş birliği yaparak öğrencilere staj imkanları sunmak. (9 ay)
- Deneyimli bilim insanları ve araştırmacılar tarafından mentorluk programları düzenlemek. (6 ay)
- Yurt dışı staj ve değişim programlarına katılımı teşvik etmek. (6 ay)
- Bilim ve teknoloji alanlarında çalışan profesyoneller için sürekli eğitim kursları ve seminerler düzenlemek:
- Yeni gelişmeleri ve trendleri takip etmelerini sağlayacak kurslar düzenlemek. (6 ay)
- Becerilerini geliştirmelerine ve uzmanlaşmalarına yardımcı olacak seminerler düzenlemek. (6 ay)
- Uluslararası sertifikalı programlara katılımı teşvik etmek. (6 ay)
- Bilim ve teknoloji alanlarında farkındalığı artırmak için halk eğitimi programları düzenlemek:
- Bilim fuarları, festivaller ve konferanslar düzenlemek. (9 ay)
- Okullarda ve kamusal alanlarda bilim ve teknoloji temalı atölyeler ve etkinlikler düzenlemek. (9 ay)
- Medya ve iletişim araçlarını kullanarak bilim ve teknolojinin önemini halka anlatmak. (6 ay)
3. Politikalar ve Stratejiler (1. ve 2. Yıl)
3. Politikalar ve Stratejiler (1. ve 2. Yıl)
- Bilim ve teknoloji yatırımlarının artırılması için kamu ve özel sektörün iş birliğini teşvik etmek:
- Ar-Ge faaliyetlerine yönelik vergi indirimleri ve teşvikler sağlamak. (6 ay)
- Teknoloji geliştirme ve girişimciliği destekleyen programlar geliştirmek. (9 ay)
- Kamu-özel sektör ortaklığı projelerini teşvik etmek. (9 ay)
- Yurt dışından gelen bilim insanlarının ve araştırmacıların Türkiye'ye çekilmesi için politikalar geliştirmek:
- Yurt dışı burs ve araştırma imkanları sunmak. (6 ay)
- Çalışma ve oturma izni prosedürlerini kolaylaştırmak. (6 ay)
- Türkçe dil kursları ve kültürel adaptasyon programları düzenlemek. (6 ay)
4. Uluslararası İşbirliği (1. ve 2. Yıl)
- Uluslararası bilimsel ve teknolojik organizasyonlara üyelik ve katılımı teşvik etmek:
- Uluslararası bilimsel ve teknolojik organizasyonlara üye olarak Türkiye'nin bilim ve teknolojideki sesini duyurmak. (6 ay)
- Bu organizasyonların düzenlediği konferanslara, çalıştaylara ve diğer etkinliklere katılımı teşvik etmek. (6 ay)
- Uluslararası araştırma projelerine ortaklık kurmak. (12 ay)
- Yurt dışındaki bilim ve teknoloji kurumlarıyla ortak araştırma ve geliştirme projeleri yürütmek:
- Ortak araştırma projeleri için fon ve kaynak bulmak. (6 ay)
- Ortak laboratuvarlar ve araştırma merkezleri kurmak. (12 ay)
- Teknoloji transferi ve bilgi paylaşımı programları düzenlemek. (6 ay)
- Bilim ve teknoloji alanındaki uluslararası değişim programlarına katılımı teşvik etmek:
- Yurt dışı doktora ve araştırma burs imkanları sunmak. (6 ay)
- Yurt dışı staj ve değişim programları için teşvikler sağlamak. (6 ay)
- Uluslararası öğrenci ve araştırmacı değişim programları düzenlemek. (6 ay)
5. Sivil Toplum Kuruluşları ile İş Birliği (1. ve 2. Yıl)
- Bilim ve teknoloji alanındaki sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği geliştirmek:
- Sivil toplum kuruluşlarının ağlarını ve platformlarını güçlendirmek. (6 ay)
- Ortak projeler ve programlar yürütmek. (12 ay)
- Bilim ve teknoloji politikaları ve stratejilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmak. (6 ay)
- Sivil toplum kuruluşlarının katkı sağlamasını sağlamak:
- Bilim ve teknoloji alanındaki farkındalığı artırmak için sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yapmak. (6 ay)
- Bilim ve teknoloji eğitimi ve kapasite geliştirme programlarına katkıda bulunmak. (6 ay)
- Bilim ve teknolojinin toplumun tüm kesimlerine fayda sağlayacak şekilde kullanılmasını savunmak. (6 ay)
- Ortak çalışmalar yürütmek:
- Bilim ve teknoloji fuarları, festivaller ve konferanslar düzenlemek. (9 ay)
- Medya ve iletişim araçlarını kullanarak bilim ve teknolojinin önemini halka anlatmak. (6 ay)
- Bilim ve teknoloji politikalarının geliştirilmesi için kamuoyunu bilinçlendirmek. (6 ay)
6. Bilim ve Teknolojinin Toplumsal Faydaya Dönüştürülmesi (1. ve 2. Yıl)
- Bilim ve teknolojinin etik ve sorumlu bir şekilde kullanılmasını teşvik etmek:
- Bilim ve teknoloji etiği ve felsefesi konulu bilinçlendirme programları düzenlemek. (6 ay)
- Bilim ve teknolojinin toplum üzerindeki etkilerini inceleyen araştırmaları teşvik etmek. (6 ay)
- Bilim ve teknolojinin etik bir şekilde kullanılmasını sağlayan yasal düzenlemelerin geliştirilmesine katkıda bulunmak. (12 ay)
- Bilim ve teknolojinin sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunmasını sağlamak:
- Yenilenebilir enerji, temiz teknoloji ve iklim değişikliği gibi alanlarda araştırma ve geliştirmeyi teşvik etmek. (6 ay)
- Bilim ve teknolojinin kullanımıyla sürdürülebilir kalkınmaya yönelik projeler geliştirmek. (12 ay)
- Bilim ve teknolojinin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada nasıl kullanılabileceği konusunda farkındalığı artırmak. (6 ay)
Değerlendirme ve İzleme:
Bu iki yıllık stratejik çalışma programı, her yıl dernek tarafından değerlendirilmeli ve güncellenmelidir. Programın uygulanması sırasında elde edilen sonuçlar ve karşılaşılan zorluklar analiz edilerek gerekli değişiklikler yapılmalıdır.
Başarı Göstergeleri:
- Araştırmacılara burs ve araştırma imkanları sunma oranı
- Üniversiteler, araştırma kurumları ve özel sektör arasında iş birliği programlarının sayısı
- Uluslararası standartlarda bilimsel yayınların sayısı
- Staj ve mentorluk programlarına katılan öğrenci sayısı
- Sürekli eğitim kursları ve seminerlere katılan profesyonellerin sayısı
- Halk eğitimi programlarına katılan kişi sayısı
- Milli bir bilim ve teknoloji stratejisi belgesinin hazırlanması
- Bilim ve teknoloji yatırımlarının artırılması
- Yurt dışından gelen bilim insanlarının ve araştırmacıların Türkiye'ye çekilmesi
- Uluslararası bilimsel ve teknolojik organizasyonlara üyelik ve katılım oranı
- Ortak araştırma ve geliştirme projelerinin sayısı
- Yurt dışı değişim programlarına katılan kişi sayısı
- Sivil toplum kuruluşlarıyla ortak projelerin sayısı
- Bilim ve teknoloji etiği ve felsefesi konulu bilinçlendirme programlarının sayısı
- Bilim ve teknolojinin toplum üzerindeki etkilerini inceleyen araştırmaların sayısı
- Yenilenebilir enerji, temiz teknoloji ve iklim değişikliği gibi alanlarda araştırma ve geliştirmeye yapılan yatırımların miktarı
- Bilim ve teknolojinin kullanımıyla sürdürülebilir kalkınmaya yönelik projelerin sayısı
SONUÇ
Bilim ve teknolojinin Türkiye'de gelişmesi ve toplumun tüm kesimlerine fayda sağlayacak şekilde kullanılması için Bilim Teknoloji Derneklerine iki yıllık bir stratejik çalışma programı önerilmiştir. Programın ana hedefleri şunlardır:
- Araştırma ve geliştirmeyi teşvik etmek: Araştırmacılara burs ve araştırma imkanları sunmak, üniversiteler, araştırma kurumları ve özel sektör arasında iş birliğini geliştirmek ve uluslararası standartlarda bilimsel yayınların sayısını artırmak.
- Eğitim ve kapasite geliştirmeyi artırmak: Bilim ve teknoloji alanlarında eğitim alan öğrencilere yönelik staj ve mentorluk programları düzenlemek, çalışan profesyoneller için sürekli eğitim kursları ve seminerler düzenlemek ve halk eğitimi programları düzenlemek.
- Bilim ve teknoloji politikaları ve stratejilerini geliştirmek: Milli bir bilim ve teknoloji stratejisi belgesi hazırlamak, bilim ve teknoloji yatırımlarının artırılması ve yurt dışından gelen bilim insanlarının ve araştırmacıların Türkiye'ye çekilmesi için politikalar geliştirmek.
- Uluslararası iş birliğini güçlendirmek: Uluslararası bilimsel ve teknolojik organizasyonlara üyelik ve katılımı teşvik etmek, yurt dışındaki bilim ve teknoloji kurumlarıyla ortak araştırma ve geliştirme projeleri yürütmek ve yurt dışı değişim programlarına katılımı teşvik etmek.
- Sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliğini geliştirmek: Bilim ve teknoloji alanındaki sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliğini geliştirmek, sivil toplum kuruluşlarının katkı sağlamasını sağlamak ve ortak çalışmalar yürütmek.
- Bilim ve teknolojinin toplumsal faydaya dönüştürülmesini sağlamak: Bilim ve teknolojinin etik ve sorumlu bir şekilde kullanılmasını teşvik etmek ve bilim ve teknolojinin sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunmasını sağlamak.
Bu programın başarıyla uygulanması için Bilim Teknoloji Derneklerinin kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve akademi ile iş birliği yapması önemlidir.
Dünyadaki ve Türkiye'deki doktora tezi sayılarının artması, bilim ve teknolojinin gelişmesi için önemli bir göstergedir. Bu programın hedeflerinden biri olan Araştırma ve Geliştirmeyi Teşvik Etmek hedefi, doktora tezi çalışmalarıyla doğrudan bağlantılıdır. Bu hedefin gerçekleştirilmesi ile birlikte Türkiye'deki doktora tezi sayısının artması ve bu sayede bilim ve teknolojinin gelişmesine katkıda bulunulması beklenmektedir.
Ayrıca programın Eğitim ve Kapasite Geliştirmeyi Artırmak hedefi de doktora tezi çalışmalarıyla bağlantılıdır. Bu hedefin gerçekleştirilmesi ile birlikte bilim ve teknoloji alanlarında eğitim alan öğrencilere yönelik staj ve mentorluk programları düzenlenerek ve çalışan profesyoneller için sürekli eğitim kursları ve seminerler düzenlenerek doktora tezi çalışmaları için gerekli bilgi ve becerilere sahip bireyler yetiştirilmesi hedeflenmektedir.
Sonuç olarak, bu iki yıllık stratejik çalışma programı, doktora tezi çalışmalarıyla doğrudan ve dolaylı olarak bağlantılıdır. Programın başarıyla uygulanması ile birlikte Türkiye'deki doktora tezi sayısının artması ve bu sayede bilim ve teknolojinin gelişmesine katkıda bulunulması beklenmektedir.
No comments:
Post a Comment