Kuzey Kaliforniya M7.0
Tsunami uyarısı iptal edildi • USGS & IRIS verileriyle canlı analiz
Kuzey Kaliforniya
Açıklarında Mw 7.0 Deprem
Mendocino Triple Junction • Strike-Slip Fay • Tsunami Uyarısı İptal Edildi
Aşağıdaki bağlantılar, dört büyük deprem riski taşıyan şehirdeki fay sistemlerini Google Earth 3D üzerinde incelemenizi sağlar.
🎯 Öğrenme Hedefleri
- Strike-slip fayların sismik davranışını tanımak
- Mendocino üçlü kavşağının tektonik önemini kavramak
- Tsunami riski değerlendirmesinde odak mekanizmasının rolünü analiz etmek
- Canlı sismisite verilerini yorumlama becerisi kazanmak
- İkincil deprem etkilerini (heyelan, stres transferi) değerlendirmek
📈 Mw – Enerji – Mesafe Etkisi (Tokyo – SF – LA – İstanbul)
Depremin büyüklüğü (Mw), açığa çıkan enerji ve şehir merkezine olan mesafe, hissedilen şiddeti belirleyen üç temel parametredir. Aşağıdaki grafik, Mw 6.5–8.5 aralığındaki depremlerin göreli enerji farklarını gösterir.
Mw ölçeği logaritmiktir: her +1 artış ≈ 32 kat daha fazla enerji anlamına gelir.
📈 Mw – PGA – PGV Üçlü Karşılaştırması
Mw 7.0–8.5 aralığında beklenen göreli PGA ve PGV değerleri.
PGA → kısa periyotlu etkiler (yıkıcı ivme)
PGV → uzun periyotlu etkiler (salınım, yüksek katlı binalar)
📍 PGA – PGV Etkisi (4 Şehir İçin)
Tokyo
- PGA: Orta
- PGV: Çok yüksek
- Neden? Subdüksiyon + derin odak
San Francisco
- PGA: Çok yüksek
- PGV: Orta
- Neden? Sığ transform
Los Angeles
- PGA: Orta–yüksek
- PGV: Çok yüksek
- Neden? Havza amplifikasyonu
İstanbul
- PGA: Yüksek
- PGV: Orta–yüksek
- Neden? Havza rezonansı
📈 Mw – Spektral İvme (SA) İlişkisi (Tasarım Odaklı)
Spektral ivme (SA), yapı tasarımında kullanılan en kritik parametredir.
• SA(0.2s) → kısa binalar için kritik
• SA(1.0s) → orta–yüksek katlı binalar için kritik
🏙️ SA Etkisi (4 Şehir İçin)
Tokyo
- SA(0.2s): Orta
- SA(1.0s): Çok yüksek
- Neden? Subdüksiyon → uzun periyotlu enerji
San Francisco
- SA(0.2s): Çok yüksek
- SA(1.0s): Orta
- Neden? Sığ transform → kısa periyotlu ivme
Los Angeles
- SA(0.2s): Orta–yüksek
- SA(1.0s): Çok yüksek
- Neden? Havza amplifikasyonu
İstanbul
- SA(0.2s): Yüksek
- SA(1.0s): Orta–yüksek
- Neden? Havza rezonansı
📍 Segment – Şehir Mesafe Haritası
Aynı büyüklükteki deprem, mesafeye göre farklı şiddet üretir.
Tokyo
- Mesafe: 150–300 km
- Etki: Uzun periyotlu salınım (yüksek PGV)
San Francisco
- Mesafe: 0–20 km
- Etki: Çok yüksek PGA
Los Angeles
- Mesafe: 40–80 km
- Etki: Aşırı PGV (havza rezonansı)
İstanbul
- Mesafe: 15–25 km
- Etki: Yüksek PGA + rezonans
- 0–20 km → çok yüksek PGA
- 20–60 km → zemin etkisi baskın
- 60–150 km → PGV baskın
- 150+ km → uzun süreli sarsıntı
🚨 Dört Şehir İçin En Kritik Segment
Tokyo
- Kritik Segment: Nankai Trough – Tokai/Tonankai
- Neden? Slip‑predictable + yüksek slip deficit
San Francisco
- Kritik Segment: Hayward – Rodgers Creek
- Neden? 1868’den beri stres birikimi
Los Angeles
- Kritik Segment: Güney San Andreas
- Neden? 1857’den beri kilitli
İstanbul
- Kritik Segment: Orta Marmara Sismik Boşluğu
- Neden? 1766’dan beri kırılmayan + 1999 stres transferi
🚨 Dört Şehir İçin En Kötü Senaryo
Tokyo
- Senaryo: Tokai → Tonankai → Nankai zincir
- Mw: 8.5–8.7
- Etkiler: Uzun periyot + tsunami
San Francisco
- Senaryo: Hayward + Rodgers Creek çift
- Mw: 7.3–7.5
- Etkiler: Yüzey kırığı + yüksek PGA
Los Angeles
- Senaryo: Güney San Andreas tam kırılma
- Mw: 7.8–8.0
- Etkiler: Aşırı PGV
İstanbul
- Senaryo: Orta Marmara + Kumburgaz çift
- Mw: 7.3–7.5
- Etkiler: Havza rezonansı + yüksek PGA
🌐 Segment Kırılma Senaryoları
Tokyo
- Senaryo: Tokai → Tonankai → Nankai zincir
- Mw: 8.2–8.6
- Etkiler: Uzun periyot + tsunami
San Francisco
- Senaryo: Hayward + Rodgers Creek çift
- Mw: 7.1–7.4
- Etkiler: Yüzey kırığı + yüksek PGA
Los Angeles
- Senaryo: Coachella → Mojave zinciri
- Mw: 7.8–8.0
- Etkiler: Aşırı PGV
İstanbul
- Senaryo: Orta Marmara çift segment
- Mw: 7.1–7.4
- Etkiler: Havza rezonansı
❓ Bu Modeller Neden Kesin Tahmin Vermez?
1) Faylar Doğrusal Davranmaz
Gerilme birikimi doğrusal değildir → hızlanma/yavaşlama olur.
2) Coulomb Stresi Karmaşıktır
Stres transferi doğrusal değildir → olasılıksal çalışır.
3) Modeller İstatistikseldir
BPT vb. olasılık dağılımı verir → kesin tarih değil.
Sonuç: Depremler stokastiktir → PSHA ile olasılıksal yaklaşım kullanılır.
🔄 Deprem Periyodu Neden Sabit Değildir?
- Slip deficit döngüden döngüye değişir
- Stres transferi farklı çalışır
- Fay yüzeyi sürtünmesi zamanla değişir
Aynı segment farklı aralıklarla kırılır.
🌋 Fay Neden Bazı Döngülerde Daha Büyük Kırılır?
1) Slip Deficit Değişimi
Daha uzun kilitlenme → daha büyük Mw
2) Stres Transferi
Komşu kırılma → segment birleşmesi
3) Sürtünme Değişimi
Fay koşulları → kırılma uzunluğu artışı
Comments
Post a Comment