Bugün, 4 Eylül, Prof. Dr. Ömer Alptekin Hocamızın doğum günü. Bu özel gün vesilesiyle, onunla geçirdiğimiz anıları ve jeofizik alanındaki büyük katkılarını anımsamak istedim. TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası İstanbul Şube Yönetimi olarak, kendisinden talep ettiğimiz ilk akademik etkinlikte yanımızdaydı ve Türkiye'de ve dünyada jeofiziğin geçmişinden geleceğine kadar büyük bir ufuk turu yapmamıza neden oldu (Telford, Geldart, & Sheriff, 1990).
 |
| 4 Eylül 2012 Tarihli Seminer Anısı |
Jeofiziğin sırlarını araştıranlar için en tanıdık isimlerden biri kuşkusuz Prof. Dr. Ömer Alptekin'dir (Schmidt & Hurst, 2004). Türkiye'nin, hatta dünyanın dört bir yanında jeofiziğin ve sismolojinin gelişimine katkıda bulunan bu öncü bilim insanının yolculuğunu takip ederken, dünyanın derinliklerindeki gizemleri keşfetmenin heyecanına ortak oluyoruz. Meslek hayatına Türkiye'nin güzel kentlerinden Trabzon'da başlayan Alptekin, uzun ve zorlu yılların ardından eğitim ve öğretime de adım attı. 2006 yılında İstanbul Üniversitesi'nden emekliye ayrılana kadar olan sürecinde, 1987-2006 yıllarında bu üniversitedeki çalışmalarıyla sektöre damga vurdu. Ancak emekli olmasına rağmen bilime olan katkıları ve Kandilli Rasathanesi'ne olan ziyaretleri hala devam ediyor. Prof. Dr. Ömer Alptekin'in jeofiziğin tarihine yaptığı katkılar paha biçilemezdir; bu katkılar, 2012 yılında TMMOB Jeofizik Mühendisliği Odası İstanbul Şubesi tarafından düzenlenen "Jeofiziğin Dünü ve Yarını" konulu seminerde de vurgulanmıştır.
Siz de bu blogda, jeofiziğin tarihine dair bilgilenirken, Alptekin'in izinden dünyanın gizemlerine bir seyahate çıkmaya hazır mısınız?
Okurlar İçin Temel Referanslar
- Baker, J. W., & Cornell, C. A. (2006). Advances in Seismology and Earthquake Engineering. Earthquake Engineering Research Institute.
- Kramer, S. L. (1996). Geotechnical Earthquake Engineering. Prentice Hall.
- Schmidt, S. R., & Hurst, W. J. (2004). The role of geophysics in natural hazards assessment. Natural Hazards Review, 5(3), 105-112.
- Stein, S., & Wysession, M. (2003). An Introduction to Seismology, Earthquakes, and Earth Structure. Blackwell Publishing.
- Telford, W. M., Geldart, L. P., & Sheriff, R. E. (1990). Applied Geophysics. Cambridge University Press.
ÖZET
Jeofiziğin tarihi, iki belirgin dönemi kapsar: klasik ve gözlemsel dönem ile aletsel ve analitik dönem. Klasik dönem, insanların doğaya olan merakları ve bilimsel gelişmelere duydukları ilgiyle şekillenmiştir. M.Ö. 240 civarında Eratosthenes, güneş ışınlarının geometrisini kullanarak Dünya'nın çevresini ölçmüştür. Bu dönemde Aristoteles'in "Meteoroloji" eseri, depremler hakkında bilgiler sunmaktadır. Ayrıca, Aristo ve Strabon gibi düşünürler, med-cezir gibi doğal olayları gözlemlemişlerdir. Ancak, bu dönemde depremler ile volkanik faaliyetler arasında doğrudan bir bağlantı kurulamamıştır.
Aletsel ve analitik dönem, jeofiziğin önemli bir dönüm noktasıdır. 1600 yılında William Gilbert'in "De Magnete" eseri, modern bilimsel çalışmanın başlangıcını işaret ederken, Isaac Newton'un 1687'deki "Principia" eseri, klasik mekaniğin jeofizik olayların açıklanmasında kullanılabileceğini göstermiştir. Bu dönemde Pierre Bouguer, Alexis Claude Clairaut ve Henry Cavendish gibi bilim insanları, yerin şekli ve yoğunluğu gibi konularda önemli deneysel ve matematiksel çalışmalar yapmışlardır.
20. yüzyılda, jeofizik bilimi büyük bir gelişim göstermiştir. 1957-58 Uluslararası Jeofizik Yılı'ndan sonra, yerin iç yapısı, sismoloji ve levha tektoniği gibi konularda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Alfred Lothar Wegener, Maurice Ewing ve Tuzo Wilson gibi bilim insanları, levha tektoniği teorisine katkıda bulunmuşlardır. Bu teori, yer kabuğundaki dinamikleri ve depremlerin oluşumunu açıklamakta kritik bir öneme sahiptir.
Jeofizik terimi, 1834'te Julius Fröbel tarafından kullanılmıştır ve Türkiye'de 1920'lerde "jeofizik" terimi, Arz-ı Fizik-i Kandilli Rasathanesi'nin çalışmalarında görülmeye başlanmıştır. Türkiye'de jeofizik eğitimi ise 1868'de başlamış ve İstanbul Üniversitesi'nde 1952'de Jeofizik Enstitüsü kurulmuştur.
Sonuç olarak, jeofizik biliminin evrimi, tarihsel süreç içerisinde pek çok önemli bilim insanının katkılarıyla şekillenmiştir. Bu çalışmalar, doğamızı ve gezegenimizi daha iyi anlamamıza olanak tanımıştır.
Referanslar
Bouguer, P. (1740). La figure de la Terre.
Ewing, M., & Wilson, T. (1965). The ocean ridges and their role in plate tectonics. Nature, 207(5000), 813-815. https://doi.org/10.1038/207813a0
Gilbert, W. (1600). De Magnete.
Newton, I. (1687). Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica.
Wegener, A. (1915). Die Entstehung der Kontinente und Ozeane.
4 EYLÜL 2012 SEMİNERİ
YENİDEN DÜZENLENME TARİHİ
4 EYLÜL 2024
 |
| SEMİNER: TÜRKiYE'DE JEOFIZIĞIN GELIŞIMI VE GELECEĞI Deprem Jeofizigi Bilimi SİSMOLOJİ'nin Ülkemizde Yerleşmesi, Büyümesi ve Tanınması için 50 YıLA yakındır Jeofizik Mühendisliğine kendisini adamış Prof.Dr. ÖMER ALPTEKİN hocamız, Türkiye'de Jeofiziğin Gelişimi ve Geleceği başlıklı bir konuşma yapmak üzere, TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesinde seminer verecek. |
Jeofiziğin Tarihçesi: İki Belirgin Dönem
Jeofiziğin tarihine göz attığımızda, iki önemli dönemi belirleyebiliriz.
1. Klasik ve Gözlemsel Dönem: Merak ve Keşif
Bu dönem, aletsel çalışmaların henüz olmadığı, insanların doğaya olan merakı ve bilimsel gelişmeye duydukları ilgiyle şekillenmiştir. Ancak, bu çalışmaların tarihi çok eskiye dayanmaktadır. M.Ö. 240 civarında, Eratosthenes güneş ışınlarının geometrisini kullanarak ilk kez Dünya'nın çevresini ölçmüştür. Ancak bu döneme ait detaylar sınırlıdır ve genellikle ansiklopedik kaynaklarda yer almaktadır.
Aristoteles'in "Meteoroloji" adlı eserinde depremler hakkında bazı bilgilere rastlanmıştır. Ayrıca, Aristo ve Strabon gibi bilginler, med-cezir gibi doğal olayları gözlemlemişlerdir. Bu gözlemler M.Ö. 490-430 yılları arasında, özellikle Yunan düşünürlerinin yer, hava, ateş ve sıvı gibi kavramları inceledikleri dönemde gerçekleşmiştir. Ayrıca, depremlerin volkanik faaliyetlerle ilişkili olabileceği düşünülmüş, ancak doğrudan bir bağlantı kurulamamıştır.
2. Aletsel ve Analitik Dönem: Bilimin Yükselişi
Jeofiziğin önemli dönüm noktalarından biri, aletlerin ve analitik yöntemlerin kullanılmaya başlandığı dönemdir. Bu döneme ait ilk modern bilimsel çalışma, 1600 yılında yazılan William Gilbert'in "De Magnete" adlı eseridir. Daha sonra, 1687'de Isaac Newton'un "Principia" adlı eseri, klasik mekaniğin ve gravitasyonun jeofizik olayların açıklanmasında kullanılabileceğini ortaya koymuş ve temel araştırmaları başlatmıştır.
Deneysel ve Matematiksel Çalışmaların Hızlanması
20. Yüzyılda Jeofizik Biliminin Büyük Gelişimi
20. yüzyılda, jeofizik bilimi büyük bir gelişme göstermiştir. Özellikle 1957-58 Uluslararası Jeofizik Yılı'ndan sonra, jeofizikteki gelişmeler hızlanmıştır. Bu dönemde, yerin iç yapısı, sismoloji ve levha tektoniği gibi konularda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Bu çalışmalara katkı sağlayan bilim insanları arasında Wiechert, Gutenberg, Mohorovičić, Harold Jeffreys ve Inge Lehmann gibi isimler bulunmaktadır. Jeofizik biliminin evrimi, uzun bir sürecin ürünüdür ve pek çok önemli bilim insanının katkısıyla şekillenmiştir. Bu çalışmalar, doğamızı ve gezegenimizi daha iyi anlamamıza olanak tanımıştır.
Levha Tektoniği ve Derin Depremler
Levha Tektoniği ve Jeolojik Olaylar
Dann Makenzie ve Levha Tektoniği
Dann Makenzie, levha tektoniği teorisinin kıtaların çarpıştığı bölgelerde de geçerli olduğunu ileri süren ilk araştırmacılardan biridir. Kendisinden etkilenen birçok bilim insanı gibi, ben de doktora çalışmalarım sırasında bu teori üzerinde çalıştım. W. Jason Morgan, jeolojik olayların levha tektoniği ile daha iyi açıklanabileceğini savunan diğer bir bilim insanıdır.
Tuzo Wilson ve Dönüşüm Fayları
Tuzo Wilson’un öne sürdüğü dönüşüm fayları (transform faylar) kavramı, levha hareketlerini anlamak için kritik bir araçtır. Bu faylar, levhaların hareketleri sırasında meydana gelir; bazen litosfer dalar, bazen yanlara doğru genişler ve bazen de yan yana gelerek kayabilir. Bu hareketler, çeşitli fay tiplerinin oluşumuna yol açar. Örneğin, iki dalan levhanın hızlarının farklı olması halinde bir dönüşüm fayı oluşabilir.
Jeofizik Teriminin Kökeni ve Türkiye'deki Tarihçesi
Osmanlı İmparatorluğu'nda Jeofizikle İlgili Çalışmalar
Osmanlı İmparatorluğu döneminde jeofizikle direkt olarak ilgili çalışmalar gerçekleştirilmemiş olsa da, bazı eserlerde jeofizikle ilgili bilgilere rastlamak mümkündür. Örnek olarak, Piri Reis'in "Kitab-ı Bahriye" adlı eseri verilebilir. Bu eserde pusulanın kullanımı hakkında bilgiler bulunur ve pusula, manyetizmanın temel bir aracıdır. Dolayısıyla, Osmanlılar pusula gibi jeofizikle ilgili konularla da ilgilenmişlerdir.
1731 yılında İbrahim Müteferrika'nın "Füyuzat-ı Mıknatısiye" adlı eseri yayımlanmıştır. Aynı dönemde Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın "Marifetname" adlı eseri, dolaylı olarak jeofizikle ilgili bazı araştırma konularına temas etmiştir. Bu tür bilgilere Katip Çelebi'nin "Cihannüma" adlı eserinde de rastlanır.
Türkiye'de Jeofizik Çalışmalarının Başlangıcı
Türkiye'de ve Anadolu'da jeofizikle doğrudan ilgili çalışmaların başlangıcı 1868'e kadar gitmez. 1868 yılında Rasathane-i Amirane'nin Padişah fermanı ile kurulmasıyla bu alandaki faaliyetler resmi bir şekilde başlamıştır. Rasathane-i Amirane, o dönemde Beyoğlu Pera'da kurulmuş ve 1911 yılında bugünkü yerine taşınmıştır. Döneminde Fatin Gökmen hocanın yönetiminde faaliyetlerini sürdüren rasathane, 1980'lere kadar Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı bir gözlem evi olarak hizmet vermiştir. Ancak 1980'den sonra Boğaziçi Üniversitesi'ne bağlanmış ve adı "Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü" olarak değiştirilmiştir.
Üniversitelerde Jeofizik Eğitimi
Üniversitelerde jeofizik eğitimi ise 1868 sonrasında başlamıştır. İstanbul Üniversitesi içinde yer alan Dar-ül Fünun'da Astronomi ve Jeofizik Enstitüsü 1926-27 yıllarında kurulmuş ve Fatin Gökmen hoca tarafından yönetilmiştir. Ancak bu dönemde sadece meteoroloji ve jeofizik konularında bir ders okutulmuştur. Daha sonra, İstanbul Üniversitesi'nde Jeofizik Enstitüsü 1952 yılında tekrar faaliyete geçmiştir.
1958'de Jeofizik Eğitimi
1958'de İstanbul Üniversitesi'nde jeofizik öğrenim görmeye başladım. O dönemde, nükleer konular üzerine çalışan fizikçi Fahir Yeniçay hoca enstitüde görev alıyordu. Ayrıca, İhsan Özdoğan hoca da Jeofizik Enstitüsü'nde direktörlük yapmıştı.
Jeofiziğin Mühendislik Dalı Olarak Kabulü
İstanbul Teknik Üniversitesi ve Sismoloji Çalışmaları
Boğaziçi Üniversitesi ve Kandilli Rasathanesi
1985'te Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Jeofizik Anabilim Dalı kuruldu. Aynı zamanda Deprem Mühendisliği Anabilim Dalı da kuruldu ve lisansüstü eğitim vermeye başladı.
Karadeniz Teknik Üniversitesi'nde (KTÜ) Jeofizik Eğitimi
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) de bu alanda eğitim vermeye başladı. 1973'te KTÜ'ye katıldım ve bölümün sadece bir oda büyüklüğünde olduğunu hatırlıyorum.
Ege Üniversitesi ve Diğer Üniversitelerdeki Jeofizik Eğitimi
Ege Üniversitesi, 1974'te 10 öğrenciyle jeofizik eğitimine başladı. Ancak, 1978-79'da eğitime ara verildi. 1991'de Dokuz Eylül Üniversitesi bünyesinde jeofizik mühendisliği bölümü kuruldu. Ankara Üniversitesi de 1983'te jeofizik mühendisliği bölümü kurdu ve 1989'da bağımsız bir bölüm haline geldi.
1988-89 Döneminde Açılan Jeofizik Mühendisliği Bölümleri
Süleyman Demirel, Kocaeli, Cumhuriyet, Çanakkale, Sakarya ve Nevşehir üniversiteleri 1988-89 döneminde jeofizik mühendisliği bölümlerini açtılar. Gümüşhane'de de maden aramalarına yönelik olarak jeofizik mühendisliği bölümü olabilir.
Kamu Kurumları ve Jeofizik Çalışmaları
Kamu kurumları arasında jeofizikle ilgili en önemli çalışmaları Maden Tetkik Arama Enstitüsü gerçekleştirdi. Bu enstitüde 1938'den beri jeofizik çalışmaları yürütülmektedir. Türkiye Petrolleri de 1945'te kuruldu ve jeofizik alanında çalışmalara başladı. Jeofizik yöntemler, petrol ve doğalgaz aramalarında etkili bir şekilde kullanılmaya başlandı. Türkiye Petrolleri, bu alanda yeterli donanıma sahip olmadığı için dışarıdan şirketlerle iş birliği yaparak, özellikle Alman şirketlerin katkısıyla, uzman eleman ihtiyacını karşıladı.
Üniversitelerde Jeofizik Mühendisliği Eğitiminin Gelişimi
Üniversitelerde Jeofizik Mühendisliği eğitiminin gelişmesiyle, birçok yerli mühendis Türkiye Petrolleri'nde görev aldı. Yurt dışından gelen danışmanlardan Turhan Taner, önemli katkılarda bulunmuştur; ancak maalesef Amerika'da vefat etmiştir.
Devlet Su İşleri ve Diğer Kamu Kurumları
Devlet Su İşleri, jeofizik mühendisi ihtiyacını yüksek oranda karşılamıştır. Afet İşleri Daire Başkanlığı, 1970'lerde doğal felaketlere yönelik çalışmalarını sürdürmüştür ve bugün AFAD olarak bilinen bir birime dönüşmüştür. Elektrik İşleri, 1964'ten itibaren jeofizik çalışmalarına katkıda bulunmuş ve özellikle nükleer santral inşaatlarına yönelik olarak jeofizik çalışmalarını ağırlıklı olarak sürdürmüştür.
Özel Sektörde Jeofizik Çalışmaları ve Deprem Sonrası Gelişmeler
Özel sektörde jeofizik çalışmaları yavaş ilerlerken, 1999 depreminin ardından zemin incelemeleri ve şehir planlaması konularında iş sahaları oluşmuştur. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 1994'ten itibaren deprem risklerine yönelik çalışmalara başlamış ve bu konuda önemli adımlar atmıştır. Mahmut bey, bu birimin gelişmesine önemli katkılarda bulunmuş ve Başbakan'ın da bu çalışmalara destek verdiği bilinmektedir.
Meslek Örgütleri ve Jeofizik
Jeofizikle ilgili meslek örgütleri arasında TMMOB, TJFMO, TJMO, MMB, Yerbilimleri Grubu, AGU ve SSA gibi kuruluşlar bulunmaktadır. İstanbul Belediyesi, mikro bölgeleme konularındaki risk çalışmalarıyla sadece Türkiye'ye değil, dünyaya da örnek teşkil etmektedir.
Sonuç
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), 1952 yılında sismoloji çalışmalarına başlayarak bu alanda Türkiye'de önemli bir rol oynamıştır. Süleyman Demirel Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve diğer üniversiteler de jeofizik mühendisliği bölümlerini açarak jeofizik eğitimine katkı sağlamışlardır.
Jeofizik Eğitimi ve Öğretimi İçin Öneriler
- Temel Bilimlerin Güçlendirilmesi: Üniversitelerdeki Jeofizik Mühendisliği programlarının temel bilimlere daha fazla önem vermesi gerekmektedir. Matematik, fizik ve jeoloji gibi temel bilimlere daha fazla ağırlık verilmeli ve öğrencilere sağlam bir temel eğitim sunulmalıdır.
- Problem Tanıma ve Çözme Yeteneği: Öğrencilere problem tanıma ve çözme yetenekleri kazandırılmalıdır. Jeofizikçilerin gerçek dünya sorunlarını anlama ve çözme kabiliyetleri geliştirilmelidir.
- Veri Toplama ve Değerlendirme Teknikleri: Veri toplama ve değerlendirme tekniklerine hakimiyet, matematiksel fizik ve matematiksel istatistik dersleri ile desteklenmelidir.
- İletişim ve Rapor Yazma Becerileri: Öğrencilerin rapor yazma, düşünce üretme ve iletişim becerileri geliştirilmelidir. Türkçe, yabancı dil ve bilgisayar kullanımı gibi dersler öğrencilere sunulmalıdır.
- Lisansüstü Programların Çeşitlendirilmesi: Lisansüstü programlar, Tezsiz Yüksek Lisans seçeneği ile çeşitlendirilmelidir. Bu sayede daha fazla öğrenci jeofizik alanında yetişebilir.
- Doktora Programlarında Araştırma Kalitesinin Artırılması: Doktora programları, yüksek kalitede araştırmayı teşvik etmelidir. Orijinal ve ileri düzeyde araştırma çalışmaları yapabilecek doktora öğrencileri yetiştirilmelidir.
- Programların Güncellenmesi ve Sektör İhtiyaçlarına Uyum: Jeofizik eğitimi veren üniversiteler, sürekli olarak programlarını güncellemeli ve sektörün ihtiyaçlarına uygun hale getirmelidir.
- Çevresel Sorunlar ve Jeofizik Eğitiminin Önemi: Türkiye'de ve dünya genelindeki çevresel sorunların artması nedeniyle jeofizikçilere her zaman ihtiyaç duyulacaktır. Bu nedenle jeofizik eğitimi ve araştırmalarına yatırım yapılmalıdır.
Sonuç
Bu öneriler, Türkiye'de jeofizik eğitimi ve araştırmalarının daha etkili ve nitelikli hale getirilmesine yardımcı olabilir. Jeofizikçiler, çevresel sorunların anlaşılması ve çözümüne katkıda bulunarak önemli bir rol oynamaya devam edecektir.
Ömer Alptekin'in İzinde:
Anılarınızı Paylaşın!
Sevgili arkadaşlar,
Bugün doğum günü olan hocamız Prof. Dr. Ömer Alptekin'in bizlere kattığı değerleri ve üzerimizde bıraktığı derin izleri hepimiz hissediyoruz. Onun rehberliğinde kazandığımız bilgi, ilham ve motivasyon, bugün bizleri bulunduğumuz noktalara getirdi. Bu özel anıları ve hayatımıza dokunan bu eşsiz insanın etkilerini paylaşarak, onu hep birlikte anmak istiyoruz.
Anılarınızı Paylaşın
Sizleri de, Ömer Hoca ile yaşadığınız anıları, unutamadığınız dersleri ve üzerinizde bıraktığı izleri bizimle paylaşmaya davet ediyoruz. Birlikte bu değerli hatıraları bir araya getirelim ve hocamızı en güzel şekilde analım. Paylaştığınız anılar, bu linkteki blog yazısının ekinde yer alacaktır.
Katkılarınızı sabırsızlıkla bekliyoruz!
4 Eylül: Prof. Dr. Ömer Alptekin’in Etkisi
1985 yılında Jeofizik Mühendisliği bölümüne adım attığımda, büyük umutlar ve hayallerle doluydum. Bölümdeki ilk günlerim, heyecan ve belirsizlikle geçti. O dönemde, başarılı birkaç öğrenciye burs verildiğini öğrendim. Bu burslar, mezun olduktan sonra iş garantisi de sağlıyordu. Ne yazık ki, bursun varlığından ancak arkadaşlarımın kazandığını gördüğümde haberdar oldum. Bu fırsatı kaçırmış olmanın burukluğu içindeydim.
İlk yıllarım, ne yazık ki beklediğim gibi geçmedi. Bir derste, Jeofizik Bilimi’nin büyüklüğünü anlatması gereken bir hocamız, "Başka bölümlere gidin," diyordu. Bir diğer hocamız ise, gravite cihazı hakkında konuşurken, "Bağdat’ta bir daire alınır buna verilen parayla," diyerek, ekipmanın ne kadar pahalı olduğunu vurguluyordu. Bu tür söylemler, hevesimi kırıyordu. Mezun olduktan sonra işsiz kalacağıma o kadar inanmıştım ki, bilgisayar uzmanlığı kursu için kupon biriktirmeye başladım. Bu umutsuzlukla, "Ya okul, ya kurs" arasında bocalıyordum.
1987 yılı geldiğinde, bölümde beklenmedik bir değişim yaşandı. Yeni bölüm başkanımız, Prof. Dr. Ömer Alptekin, hayatımıza girdi. Enerjik, güleryüzlü ve her zaman odasının kapısı açık olan bir bilim insanıydı. Bölüme adım atmasıyla birlikte, seminarler başladı, Türkiye’den ve Amerika’dan önemli bilim insanları katılmaya başladı. Her dersinde bize enerji ve ilham veriyordu.
Bir gün, cesaretimi toplayarak odasına gittim ve bitirme projemi birlikte yapmayı teklif ettim. Hocam kabul etti. Bu an, hayatımın dönüm noktasıydı. Jeofizik Bilimi’ne olan ilgim ve motivasyonum artarak devam etti. Bu serüven, doçent olana kadar sürdü.
Bugün, 4 Eylül. Bugün, Ömer Alptekin Günü. Çünkü bugün hocamızın doğum günü. Doğum gününüz kutlu olsun, sayın hocam!
No comments:
Post a Comment