Gözlemlenen ve tahmin edilen fay uzunlukları, 6. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar olan depremler arasında önemli farklılıklar göstermektedir. Örneğin, 1784 yılında meydana gelen deprem, 1949 yılındaki sismik aktiviteden önemli ölçüde etkilenmiştir. Günümüzde "boş" bölgeler olarak işaretlenen alanlar—deprem beklenen bölgeler—artık son çalışmalarda tektonik bariyerler olarak tanımlanmaktadır. Bu durum, 1949 yılındaki depremin batıya doğru hareketini ve 1992 yılındaki depremin doğuya doğru hareketini etkili bir şekilde sınırladığını göstermektedir.
Özellikle endişe verici bir alan, 1784 yılından bu yana büyük bir deprem yaşamayan Yedisuyu Fayı'dır. Bu uzun süreli sismik hareketsizlik, yerbilimleri uzmanları arasında gelecekte önemli sismik olaylar beklenmesine neden olmaktadır. Yedisuyu Fayı, Doğu Türkiye'deki kritik bir tektonik yapıdır ve özellikleri ile davranışları, bölgenin sismik tehlikesini anlamak için hayati öneme sahiptir.
1949 ve 1992 depremlerinden etkilenen bölgelerin, 1789'dan günümüze kadar yaklaşık 230 yıl süren tektonik gerilmeye maruz kaldığını anlamak önemlidir. Bu tür bir gerilme yaşayan her alan, nihayetinde bu enerjiyi sismik olaylar yoluyla serbest bırakacaktır. 1979 yılında Nafi Toksöz'ün çalışmaları ile başlayan birçok araştırma, bu kritik alanları "boşluk" olarak tanımlamıştır. Bu boşlukları etkili bir şekilde izlemek için Tokai (Japonya) ve Parkfield (ABD) gibi yerlerde ileri düzey jeofizik izleme sistemleri kurulmaktadır.
Önerim, yüzey GPS izlemeye ek olarak 150 metre derinliğe yerleştirilecek altı adet kuyu içi sismometre ile izleme çabalarının artırılmasıdır. Bu ikili yaklaşım, tektonik hareketler ve potansiyel sismik riskler hakkında kapsamlı bir anlayış sağlayacaktır.
Kaynaklar
Toksöz, N. M. (1979). Seismic gaps and their implications for seismic hazard assessment. Journal of Geophysical Research, 84(B8), 4537-4546. https://doi.org/10.1029/JB084iB08p04537
No comments:
Post a Comment