Merhaba Değerli Okurlar,
Bugün sizi son derece önemli bir konuyla buluşturuyorum: 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş Depremleri. Bu olayların detaylarını ve etkilerini, konunun uzmanı Prof.Dr. Ali Osman Öncel ile gerçekleştirdiğim özel bir röportajda ele alacağız. Depremlerin sosyal, ekonomik ve insani boyutlarına dair önemli bilgiler edineceğimiz bu röportajı kaçırmamanızı öneririm. Şimdi, sözü uzmana bırakıyorum. Keyifli okumalar!
BÖLÜM 1
 |
| Chen ve diğ., 2023. |
Profesör Danışmanlık: Merhaba. Bugün 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş Depremleri'ni konuşacağız. Konuğumuz, depremler hakkında detaylı bilgi sahibi olan Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL. Kendisine hoş geldiniz diyoruz.
Prof.Dr. Öncel: Hoşbuldum.
Profesör Danışmanlık: Bize 6 Şubat'ta meydana gelen depremlerden bahseder misiniz?
 |
| Chen ve diğ., 2023. |
Prof.Dr. Öncel: 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş'ta iki büyük deprem meydana geldi. İlk deprem 7.8 büyüklüğündeydi ve Pazarcık ilçesinde gerçekleşti. İkinci deprem ise 7.6 büyüklüğündeydi ve Elbistan ilçesinde gerçekleşti. Bu iki deprem 11 ili etkiledi.
Profesör Danışmanlık: Depremlerin kayıpları hakkında bilgi verebilir misiniz?
Prof.Dr. Öncel: Maalesef resmi kaynaklarda her iki deprem için ayrı ayrı can ve mal kaybı verileri bulunmamaktadır. Ancak bazı analizler ilk depremin (M7.8) yaklaşık 30.000 can kaybına, ikinci depremin (M7.6) ise yaklaşık 20.000 can kaybına neden olduğunu tahmin etmektedir. AFAD'ın 16 Şubat 2023 tarihli verilerine göre toplam can kaybı 35.418, toplam yaralı sayısı ise 105.505'tir.
Profesör Danışmanlık: 20 Şubat'ta Hatay'da meydana gelen depremden de bahsedelim. Bu depremin 6 Şubat'taki depremlerle bağlantısı var mıydı?
| Barbot ve diğ., 2023 |
Prof.Dr. Öncel: Evet, 20 Şubat Hatay Depremi'nin 6 Şubat'taki depremlerle bağlantısı vardı. Bu deprem 6.3 büyüklüğündeydi ve Hatay'da ilk iki depremden kaynaklanan can kaybını 21.000'den 22.000'e yükseltti.
Profesör Danışmanlık: Depremlerin etkileri hakkında bilgi verebilir misiniz?
Prof.Dr. Öncel: Depremler sadece can ve mal kayıplarına neden olmadı, aynı zamanda bölgenin ekonomisini de büyük ölçüde etkiledi. Tarım alanları, fabrikalar ve altyapı da büyük zarar gördü.
Profesör Danışmanlık: Depremlerin ardından neler yapıldı?
Prof.Dr. Öncel: Depremlerin ardından bölgede arama kurtarma çalışmaları başlatıldı ve yaralılara tıbbi yardım ulaştırıldı. Barınma ihtiyacı için çadır kentler kuruldu ve afetzedelere gıda ve temel ihtiyaç malzemeleri dağıtıldı.
| Barbot ve diğ., 2023 |
Profesör Danışmanlık: Depremden etkilenenlere nasıl yardım edebiliriz?
Prof.Dr. Öncel: AFAD ve Kızılay gibi resmi kuruluşlara veya güvenilir yardım kuruluşlarına bağış yapabilirsiniz. Kullanılmayan giysilerinizi, battaniyelerinizi ve diğer ihtiyaç malzemelerini yardım kuruluşlarına ulaştırabilirsiniz. Gönüllü olarak arama kurtarma çalışmalarına veya afet bölgesindeki diğer yardım faaliyetlerine katılabilirsiniz.
Profesör Danışmanlık: Son olarak deprem bilincini artırmak için neler yapmamız gerekiyor?
Prof.Dr. Öncel: Deprem ve ilk yardım eğitimlerine katılabilirsiniz. Acil durum planı hazırlayabilir ve ailenizle bu planı prova edebilirsiniz. Deprem ve afetlerle ilgili farkındalık yaratan kampanyalara destek olabilirsiniz.
Profesör Danışmanlık: Teşekkür ederiz.
Prof.Dr. Öncel: Rica ederim.
BÖLÜM 2
Profesör Danışmanlık: Merhaba, bugün burada Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremleri konuşmak için Prof.Dr. Ali Osman Öncel ile birlikteyiz. Hocam, bize biraz depremlerden bahsedebilir misiniz?
Prof.Dr. Öncel: Tabii ki. 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş'ta iki büyük deprem meydana geldi. İlk deprem Pazarcık ilçesinde Mw 7.8 büyüklüğünde, ikinci deprem ise Elbistan ilçesinde Mw 7.6 büyüklüğünde gerçekleşti. Her iki deprem de Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde gerçekleşti ve büyük bir yıkıma yol açtı.
Profesör Danışmanlık: Depremler arasındaki farklar nelerdi?
Prof.Dr. Öncel: Pazarcık depremi, Elbistan depremine göre daha derin bir bölgede gerçekleşti. Elbistan depremi ise daha sığ bir bölgede gerçekleştiği için daha fazla hasara neden oldu. Ayrıca, Elbistan depreminde fay hattı boyunca kırılma hızı Pazarcık depremine göre daha hızlıydı. Bu durum, Elbistan depreminin daha fazla enerji açığa çıkarmasına ve daha fazla hasara yol açmasına neden olabilir.
Profesör Danışmanlık: "Süpershear faylanma" terimi kullanılıyor. Bu ne anlama geliyor?
Prof.Dr. Öncel: Süpershear faylanma, deprem sırasında fay hattı boyunca kırılmanın ses hızından daha hızlı ilerlediği bir faylanma türüdür. Bu tür faylanmalar nadirdir ve çok daha fazla yıkıma yol açabilir. Elbistan depreminin süpershear faylanma mekanizmasıyla gerçekleştiğine dair bazı bulgular var. Bu, depremin neden diğer depremlere göre daha fazla hasara yol açtığını açıklayabilir.
Profesör Danışmanlık: Depremlere karşı nasıl önlem alabiliriz?
Prof.Dr. Öncel: Depremlere karşı en önemli önlem, binaların depreme dayanıklı olmasıdır. Binaların yapısal sağlamlığı kontrol edilmeli ve gerekli güçlendirmeler yapılmalıdır. Ayrıca, deprem anında ne yapılması gerektiği konusunda da bilinçli olmak önemlidir.
Profesör Danışmanlık: Teşekkürler hocam. Bu bilgiler çok faydalı oldu.
Prof.Dr. Öncel: Rica ederim.
Akademik Kaynaklar:
BÖLÜM 3
Profesör Danışmanlık: Merhaba, bugünkü konuğumuz Zendy araştırma platformundan Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL, Kahramanmaraş-Gaziantep depremindeki hasar ve yön bağımlılığı üzerine çalışmalarıyla biliniyor. Kendisine hoş geldiniz diyorum.
Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL: Teşekkür ederim, burada olmaktan mutluluk duyuyorum.
Profesör Danışmanlık: Makalenizde, Şekil 1'de seçilen istasyonlarda deprem hasarının yöne bağımlılığı olduğunu gösteriyorsunuz. Bu ilişkinin araştırılması neden önemli?
Papazafeiropoulos, G., &
Plevris, V. (2023)
Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL: Deprem hasarının yöne bağımlılığı, birçok açıdan önemli bir konudur:
- Deprem hasarının nedenlerini daha iyi anlamamızı sağlar. Farklı yönlerden gelen depremlerin binaları nasıl etkilediğini ve hangi binaların daha fazla risk altında olduğunu öğrenmemize yardımcı olur.
- Gelecekteki depremlerde hasarı tahmin etmemize yardımcı olur. Geçmiş depremlerdeki hasar ve yön ilişkisi, gelecekteki depremlerde hangi bölgelerin daha fazla risk altında olduğunu belirlememize yardımcı olabilir.
- Deprem yönetmeliklerini ve bina tasarımını geliştirmemize yardımcı olur. Binaları farklı yönlerden gelen depremlere karşı daha dirençli hale getirmek için yapı yönetmeliklerini ve bina tasarım standartlarını güncelleyebiliriz.
Profesör Danışmanlık: En güneydoğudaki istasyon (TK.3137) ile en kuzeybatıdaki istasyon (KO-KHMN) verilerine bakıldığında, PGA büyüklüklerinde ve hasarın yönü açısından farklılıklar görülüyor. Bu farklılıklar neyi gösteriyor?
Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL: Farklı istasyonlarda gözlemlenen farklılıklar, hasarın farklı yerlerde farklı kuvvet yönleriyle ilişkili olduğunu gösteriyor. Bu durum, yeraltı malzemesinin türü, depremin şiddeti, bina tasarımı ve topografik özellikler gibi birçok faktörden kaynaklanabilir.
Profesör Danışmanlık: Farklı lokasyonlarda ve bina tasarımlarında yöne bağlı yapısal dirençliliğin farklı yapılmasını zorunlu hale getirir mi?
Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL: Bu durum, her deprem için ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Düşük şiddetli depremlerde ve kayalık zeminlerde, yöne bağlı yapısal dirençliliğin farklı yapılmasının gerekli olmayabilir. Yüksek şiddetli depremlerde ve yumuşak zeminlerde ise yöne bağlı yapısal dirençliliğin farklı yapılması binaların güvenliğini artırmak için gerekli olabilir.
Profesör Danışmanlık: USGS PGA haritaları, "worst case scenario" yaklaşımıyla en yüksek PGA değerini gösteriyor. Şehirlerin dirençlerini yükseltmek için yön durumu ihmal edilebilir mi?
Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL: "Worst case scenario" yaklaşımı dikkate alınmalı ve binalar en yüksek PGA değerine göre tasarlanmalıdır. Ancak, şehirlerin dirençlerini yükseltmek için yön durumu da göz ardı edilmemelidir. Binalar, farklı yönlerden gelen depremlere karşı dirençli olacak şekilde tasarlanmalı ve şehir planlamada da bu durum dikkate alınmalıdır.
Profesör Danışmanlık: Son olarak, deprem riskini azaltmak için neler yapılabilir?
Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL: Deprem riskini azaltmak için birçok şey yapılabilir:
- Binaların depreme dayanıklı şekilde inşa edilmesi: Binalar, deprem yönetmeliklerine ve bina tasarım standartlarına uygun şekilde inşa edilmelidir.
- Mevcut binaların güçlendirilmesi: Deprem yönetmeliklerine uygun olmayan mevcut binalar güçlendirilmelidir.
- Deprem bilincini artırmak: Topluma deprem riski ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verilmelidir.
- Acil durum planlaması: Deprem sonrası için acil durum planı hazırlanmalıdır.
Profesör Danışmanlık: Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL, zaman ayırdığınız için teşekkür ederim.
Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL: Ben teşekkür ederim.
Akademik Kaynaklar:
No comments:
Post a Comment