Deprem Merkezli
Bilimsel
İletişim
EARTHQUAKES BASED PUBLIC COMMUNICATION PRINCIPLES
Doğal afetler sonucu ortaya çıkan kriz durumlarında, halkı bilgilendirmek için yapılan bilim referanslı iletişim oldukça önemlidir. Bu nedenle bilimsel iletişimin, alanında uzman kişiler tarafından yapılması önem arz etmektedir. Dikkat edilmesi gereken nokta; iyi bir bilimsel iletişim, gerçekçi ve inandırıcı payı yüksek olandır. İnandırıcı bilimsel iletişimin de, tutarlı mesajlar ve çeşitli kaynaklardan doğrulanmış bilgiler içermesi gerekmektedir. Bu nedenle bilimsel iletişimin gerçekçiliğinin ve inandırıcılığının arttırılmasında, halka bilgi veren konuşmacının bazı unsurlara dikkat etmesi gerekir. Bu çalışmada, bilim referanslı iletişimi daha iyi gerçekleştirme konusunda Dr. Lucy Jones (doğal afetler konusunda özellikle deprem hakkında toplumu bilgilendiren) tarafından ifade edilen önemli unsurlar ve taktikler ortaya konulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Bilimsel İletişim, Bilim Referanslı İletişim, Bilimsel İletişimde Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar
YÖNTEM
- Davranışlarını değiştirmesi konusunda insanları cesaretlendirmek için. Kriz durumlarında insanları soğukkanlı davranışlara itmek gerekir.
- Konuyla ilgili bilimsel bilgi aktarmak için. İnsanların bilim konusunda eğitilmesi gerekir.
- Konuyla ilgili ne / nelerin yapıldığını ve/veya yapılması gerektiğini göstermek için. Halka konuyla ilgili olarak ne /nelerin yapıldığını ya da yapılması gerektiğini göstermek gerekir ve kişilerin bunları dikkate alması gerektiği vurgulanır.
- Konuyla ilgili hikâyenin anlatılması için. Başarılı bir öneri getirebilmek için, hikâye anlatımını kullanmak iyi bir yoldur.
- Depremler gibi, önemli bir durum karşısında insanları doğru şekilde bilinçlendirmek için. Kriz durumlarında halk, uzman kişilerden doğru bilgi almak istiyor ve gerçekleri öğrenmek istiyor; çünkü bu durumlarda kişilerin oldukça önemli psikolojik talepleri ortaya çıkmaktadır.
Bilim Referanslı İletişimin Amaçları
- Halkın riski algılamasını ve düşünmesini sağlamak.
- Kriz durumlarında halkın, konuyla ilgili uzman kişinin rolünü anlamasını sağlamak.
- Medyayı neyin ve/veya hangi kişinin yönettiğini daha iyi anlamak. Medyanın gündeminde hangi konunun ve/veya hangi kişinin olduğunu daha iyi anlamak.
- Daha iyi ve daha gerçekçi mesajlar vermek.
- Olumsuz davranışlardan kaçınılmalıdır. Olumsuz davranışlar yerine, yapıcı tepkiler teşvik edilmelidir.
- Halkın risk algısını azaltacak şekilde demeçler verilmelidir. İsteksiz yapılan konuşma, korku içeren söylemler, bilimin cevap veremediği konular, ya da bilimin çekiştiği yerler, potansiyel felaket söylemleri ve ölümcül ifadeler kişilerin risk algısını yükseltir. Bu nedenle de, konuşmacının demeç verirken bu konulara dikkat etmesi gerekmektedir.
- Konuşmanın, dinleyicilerin bilgili karar vermelerini sağlayacak şekilde yapılması gerekir. Bunun için de; kullanılan bilimsel tekniklerden yararlanılabilir. Örneğin; deprem konusunda “risk bölge haritası” kullanılabilir. Ancak; burada şunun da unutulmaması gerekir: toplumun büyük bir kesimi harita okumasını bilmez. Unutmayın, tüm dinleyiciler mühendis ya da uzman kişiler değil.
- Mümkün olduğunda, olasılık değil; frekans kullanın. Özellikle, yüksek riskli durumlarda frekans (sıklık) kullanımı daha iyi bir yöntemdir.
- Unutulmaması gereken bir diğer nokta da; dinleyiciler, kötü sonuçlardan kolaylıkla etkilenir.
- Verilerin ve/veya bilgilerin nereden temin edildiği belirtilmelidir. Kaynak gösterilmelidir. Örneğin veriler üniversiten mi yoksa afet yönetim merkezinde mi alındı?
- Tüm medyadaki haber yayın yorumları analiz edilmelidir.
- Belirsizlik karışıklığı arttırır. Ayrıca belirsizlik, korkunun oluşmasında da temel teşkil eder. Bu nedenle de, mümkün olduğunca demeçlerde belirsizliklere yer verilmemelidir.
- Korkuyu azaltmak için güven verici bilgiler telkin edilmelidir. Örneğin; acil durumlarda nereye ya da kimlere başvurulacağının bilgisi ve/veya telefonu verilmelidir.
- Verilen bilginin ne anlama geldiği, dinleyiciler tarafından net şekilde anlaşılmalıdır. Bu nedenle de bilimsel iletişim de netlik ve gerçekçilik çok önemlidir.
- Demeçlerde korunma, kurtarma ve yardım faaliyetlerine yer verilmelidir.
- Bilimsel iletişimde en iyi mesaj verilmelidir. En iyi mesajı verebilmek için konuşmacının, şu üç aşamayı gerçekleştirmesi gerekir: Birinci aşama olayı içselleştirmek; ikinci aşama ne olduğunu anlama, tanımlamak ve yorumlamak; üçüncü aşama ise kendini korumak için eylemler planlamak.
- Bilimsel iletişimin medyada reyting yapabilmesi için, konuşmacının şeffaf ve akıcı olması gerekir. Unutmayın, insanlar anlayabildiği kişileri dinlemek ister.
SONUÇLAR
Doğal afetler gibi kriz durumlarında, bilim referanslı iletişim yapacak uzman kişilere şu taktikleri yapmaları tavsiye edilmektedir:
- Taktik: Tutarlı Mesaj Verilmeli. Bunun için de; Birçok kaynaktan aynı bilgilerin, mesajların gelmesi gerek; ancak bu durumda inandırıcı oluyor, aksi halde inandırıcılığını kaybediyor.
- Taktik: Görsel takviyelerden yararlanılmalı. İyimser görseller kullanılmalı.
- Taktik: Halk uygulamaya yönlendirilmeli. Örneğin; insanlara mutlaka deprem tatbikatı yapmaları söylenmeli.
- Taktik: Risk değil de, sonuçlarla bütünleşilmeli; yani riske değil de sonuçlara odaklanılmalı.
Bu taktikler çerçevesinde bilimsel iletişiminize; kendi kelimelerinizle bir iki cümle şeklinde işinizi açıklamakla başlarsınız. Sonra; çalıştığınız kurumun önemine dikkat çekersiniz. Daha sonra; biliminizi destekleyici araçlara (gerek görsel gerekse veri şeklinde) başvurursunuz ve son olarak da halka mesajınızı iletirsiniz. Tüm bunlara paralel olarak bilimsel iletişimin; soru gelecekmiş şekilde hazırlanmasında yarar vardır. Ayrıca; konuşmacının da konuşma notları hazırlaması, metinden okumaması ve konuşmasını ezber şeklinde yapmaması gerekir.
KAYNAKLAR
(2014-04-3 tarihinde)
No comments:
Post a Comment