Doğa ve Deprem Bilimi: Prof. Dr. Ali Osman Öncel Anlatıyor: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Teknokent Deprem Laboratuvarının Kuruluşu ve Güncel Durumu Üzerine

Friday, July 19, 2024

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Teknokent Deprem Laboratuvarının Kuruluşu ve Güncel Durumu Üzerine

Giriş

2012 yılında, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Teknokent içinde Türkiye'nin ilk teknokent laboratuvarının temellerini attığımızda, amacımız depreme dair bilimsel çalışmaları ve teknolojik gelişmeleri bir araya getiren bir merkez oluşturmaktı. Bu laboratuvarın kuruluşuyla, hem akademik hem de pratik anlamda depremlerin incelenmesi ve olası etkilerinin azaltılması yönünde önemli adımlar atmayı hedefledik.

Donanımlar ve İşbirlikleri

West Virginia Üniversitesi'nden Prof.Dr. Tom Wilson'un cömert bağışı sayesinde, Prof.Dr. Ali Osman Öncel'e 72 adet 3 kanallı deprem kayıtçısı teslim edildi. TÜBİTAK uzmanlarının yaptığı incelemeler sonucunda bu kayıtçılardan ikisi çalışır durumda tespit edildi ve geri kalan cihazların incelenmesi, geliştirilmesi için yüksek lisans ve doktora düzeyindeki araştırmacılara açılmasına karar verildi.

Deprem Laboratuvarında, REFTEK firmasından alınan ve 120 saniye kayıt yapabilen modern sismometreler ve kayıtçılar İstanbul Üniversitesi ve REFTEK ortak çalışmaları kapsamında teslim alındı. İlk test çalışmaları TEKNOKENT Laboratuvarında gerçekleştirildi ancak ortamın gürültülü olması nedeniyle çalışmalar TÜBİTAK'ın Kayaşehir İstasyonuna taşındı ve testler başarıyla tamamlandı.

Bu işbirliği sonucunda, deprem laboratuvarında Avcılar-Büyükçekmece civarında bulunan 5 istasyondan gelen veriler sürekli izlenebilir hale getirildi. Kayaşehir'deki istasyonun verileri, REFTEK ve IRIS aracılığıyla dünya genelinde sismoloji çalışmalarına katkı sağlamak üzere açılması planlandı.

İstanbul Üniversitesi ve Kandilli Rasathanesi işbirliğiyle bir adet ivme ölçer laboratuvarımıza yerleştirildi ve ivme izleme çalışmaları başlatıldı. Bu ortak çalışmada Kandilli Rasathanesi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Erdik ve UDIM Müdürü rahmetli Doç. Dr. Doğan Kalafat'a katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Ayrıca, İstanbul Deprem ve Zemin Müdürlüğü tarafından bağışlanan MARK marka ve 2 Hz özellikli 4 adet sismometre kayıtçılar laboratuvarımıza kazandırıldı. TÜBİTAK tarafından yapılan incelemeler sonucunda bu cihazlardan üçünün çalışır durumda olduğu belirlendi. Amacımız, bu sismometre ve kayıtçılar arasında entegrasyonu sağlayarak araştırma amaçlı kullanıma açmaktı, 2016 yılına kadar aktif olarak bu misyonu tamamladı.

Güncel Durum ve Geleceğe Dair

2016 yılında yaşadığım akademik talihsizlik sonucunda, Teknokent laboratuvarıyla ilgilenen kimse kalmadı ve deprem laboratuvarı depoya dönüştü. 18 Temmuz 2024 tarihinde yaptığım ziyarette, bir zamanlar deprem araştırmalarının merkezi olan laboratuvarın artık bir depo haline geldiğini görmek beni derinden üzdü.

Çağrı

Bu laboratuvarın eski haline gelmesi için yeniden motivasyonla çalışacak birilerine ihtiyacımız var. Deprem çalışmalarına sponsor olarak katkı sağlamak isteyenler her zaman benimle iletişime geçebilirler (ali.oncel@iuc.edu.tr).

Gelin, hep birlikte deprem laboratuvarımızı yeniden canlandıralım ve depremlere karşı bilimin ışığında güçlü adımlar atalım.

Teşekkür

Bu süreçte destek veren herkese ve özellikle de İstanbul Üniversitesi-Kandilli Rasathanesi işbirliği neticesinde emeği geçen Prof. Dr. Mustafa Erdik ve rahmetli Doç. Dr. Doğan Kalafat'a tekrar teşekkürlerimi sunarım.