Doğa ve Deprem Bilimi: Prof. Dr. Ali Osman Öncel Anlatıyor: Morocco'da Tarihi Marrakesh Şehrinde 6.8 Büyüklükteki Depremin Ardından Kısa Bir İnceleme

Morocco'nun nefes kesen tarihi kenti Marrakesh, son yaşanan 6.8 büyüklüğündeki depremle sarsıldı. Depremin ardından şehirden gelen ilk raporlar, UNESCO Dünya Mirası olarak kabul edilen bu tarihi şehrin büyük hasar aldığını ortaya koyuyor. Ancak, bu trajedinin tam boyutu hemen anlaşılamıyor. 1070-1072 yılları arasında kurulan Marrakesh, Batı Müslüman dünyasının önemli bir merkezi olarak bilinir. Bu yazıda, depremin etkilerini, oluşum nedenlerini ve bölgenin sismik özelliklerini detaylı bir şekilde ele alacağız. USGS PAGER haritası, Modified-Mercalli Şiddet (MMI) ölçeği ve diğer önemli metrikler ışığında, olayın bölge üzerindeki etkisini daha iyi anlamaya çalışacağız. Afrika Levhası'nın tektonik hareketlerinin bu depremle olan ilişkisini, tarihsel sismik aktivite ile birlikte değerlendirirken, gelecekte nasıl daha hazırlıklı olabileceğimizi tartışacağız. Bu yazı, sadece Marrakesh'in tarihi zenginliğini değil, aynı zamanda Kuzey Afrika'nın karmaşık sismik manzarasını da aydınlatmayı hedefliyor.

Keywords: Morocco deprem, 6.8 büyüklük, Marrakesh hasar.

Target Audience: Deprem bilimcilere, coğrafi bilim entusiastlarına, Marrakesh ve Morocco halkına, tarihi ve kültürel yapıların korunmasına ilgi duyanlara yöneliktir.

Kuzey Afrika, Avrasya-Afrika Levhası teması boyunca meydana gelen sürtünme nedeniyle zarar verici depremlere karşı savunmasızdır. Atlas Dağları'nda ortaya çıkan deformasyon, dönüşüm hareketi ve sıkışmanın bir birleşimi olup bir "basınç" bölgesi yaratır.

Morocco'nun Marrakesh şehrinden gelen raporlar, 6.8 büyüklüğündeki depremin ardından büyük hasarın meydana geldiğini gösteriyor. Ancak, bu yıkımın tam boyutu hemen bilinmiyor.

1070-1072 yılları arasında kurulan Marrakesh, zengin tarihiyle dikkat çeker ve Batı Müslüman dünyasının önemli bir siyasi, ekonomik ve kültürel merkeziydi. UNESCO Dünya Mirası olarak kabul edilen bu şehir, bölgenin derin tarihine tanıklık ediyor.

Bu depremin etkisini anlamak için, depremin gücünü ölçmek için kullanılan metrikleri anlamak önemlidir. Modified-Mercalli Şiddet (MMI) ölçeği, depremlerin yer sarsıntısının şiddetini değerlendiren bir on kademe ölçeğidir ve deprem büyüklüğü, derinlik, mesafe ve yerel koşullara bağlıdır.

USGS PAGER haritası gibi araçları kullanmak, farklı MMI seviyelerine maruz kalan nüfusu görselleştirmemize yardımcı olabilir. Örneğin, bu harita, bu belirli depremin etkilediği bölgedeki yaklaşık 49,000 kişinin şiddetli sarsıntı yaşadığını gösteriyor.

Fas'taki 8 Eylül 2023 M6.8 deprem dizisi üzerinde
çalışan küresel araştırmacılara bir hizmet olarak SSA,
bölgeyle ilgili #BSSA ve #SRL makalelerden
oluşan kısa bir liste oluşturdu ve bu liste 1 Ekim 2023'e
kadar ÜCRETSİZ olarak kullanıma sunulacak.

Coğrafi olarak, dünya haritalarına baktığımızda, "African Plate" (Afrika Levhası), Afrika kıtasını ve çevresindeki okyanus levhasını içerir. Özellikle Doğu Afrika Rift Sistemi, çoğunlukla kuzey-güney doğrultusunda ilerlerken Afrika Levhasını daha küçük levhalara bölmektedir. En büyükleri batı ve kuzey Afrika'nın bulunduğu Nubian Levhasıdır.

8 Eylül 2023'te meydana gelen depremin epicentresi, Kuzey Afrika'nın tektonik özelliklerini özetleyen bir haritada kırmızı bir yıldızla gösterilmiştir. Mevcut verilere göre, bu depremin Batı Atlas Dağları'nın doğu-batı yönlü itme-fayları üzerinde ya da yakınında meydana geldiği görünmektedir.

Depremdeki P-dalgası ilk hareketlerinin neden olduğu bölgeyi incelemek, etkili olan kuvvetleri anlamamıza yardımcı olabilir. Gölgeli alanlar, P-dalgasının ilk hareketlerinin kaynaktan uzaklaştığı bölgeleri gösterirken, gölgelenmemiş alanlar kaynağa doğru hareket eden bölgeleri vurgular. USGS'den gelen öncül verilere göre, depremin dik bir eğimli çapraz-ters fayda doğu yönde veya doğuya vuran sığ bir eğimli çapraz-ters fayda meydana gelmiş olabileceği belirtilmektedir.

Ayrıca, bu bölgedeki 2003-2023 dönemine ait tarihsel sismik aktivite, bu depremden 500 km yarıçapındaki bölgede 1900'den bu yana M6 veya daha büyük depremlerin meydana gelmediğini göstermektedir.

SONUÇ

Satellite images suggest slip on a steep,
north-dipping fault in Morocco
(substack.com)

Sonuç olarak, 6.8 büyüklüğündeki deprem, derin tarihi öneme sahip bir bölgeyi etkiledi. Olay sonrası toplanan veri ve görüşler, gelecekteki hazırlık ve Kuzey Afrika'nın karmaşık sismik manzarasını anlama açısından kritik olacaktır.Marrakesh'te meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki depremin etkilerini derinlemesine ele alarak, bu tarihi şehrin ve bölgenin sismik etkilerle ne derece karşı karşıya olduğunu daha iyi anlamış olduk. Depremlerin şiddetini ölçmek ve potansiyel etkilerini tahmin etmek için kullanılan araçlar ve metrikler, hem bireylerin hem de toplumların deprem hazırlıklarını ve tepkilerini yönlendirmek adına kritik öneme sahiptir.

Marrakesh gibi zengin bir tarihe sahip şehirlerin, depremler gibi doğal afetler karşısında ne kadar savunmasız olabileceğini görmek, bu tür yerlerin korunması ve korunması için daha fazla önlem alınmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Hedef Okuyucu Kitlesi: Jeoloji, sismoloji, tarih ve Fas'ın kültürel mirasıyla ilgilenen bireyler.

Kaynak: EarthScope/M 6.8 Morocco

M 6.8 Morocco Earthquake için tamamen bağımsız verilerle elde edilen iki çözüm arasında, hızlı kullanılabilirlikleri de göz önüne alındığında böyle bir benzerlik çok yaygın değildir ve bu, kaynağı zaten önemli ölçüde güvenilir kılmaktadır. Courtesy: @SimoneAtzori73

M 6.7 #moroccoearthquake 'ın kaynak modeli,
#InSAR verilerinin ters çevrilmesinden
türetilmiştir (bkz. alıntılanan tweet). @SimoneAtzori73

SENARYOLARIN GERÇEK VERİ OLMADIĞINI,
bunun da önemli ölçüde farklılık gösterebileceğini
hatırlatarak, her iki uçak olan M 6.8
Courtesy: @SimoneAtzori73.

Papers Related to September 2023 Mw 6.8 Moroccan Earthquake

As a service to global researchers working on the 8 September 2023 magnitude 6.8 earthquake sequence in Morocco, the Seismological Society of America has created a short list of our journal papers related to the region and faults involved in the seismic events. These papers will be freely available for two weeks.

BSSA

Source Parameters of the 1992 Melilla (Spain, MW = 4.8), 1994 Alhoceima (Morocco, MW = 5.8), and 1994 Mascara (Algeria, MW = 5.7) Earthquakes and Seismotectonic Implications

DOI: 10.1785/BSSA0890020359

Surface Deformation Associated with the Mw 6.4, 24 February 2004 Al Hoceima, Morocco, Earthquake Deduced from InSAR: Implications for the Active Tectonics along North Africa