Deprem Öldürmez, Bina Öldürür! - 2019’dan Sonra Türkiye’de Deprem Gerçeği
Prof. Dr. Ali Osman Öncel, Istanbul University-Cerrahpaşa, September 02, 2025
Depremler, yerkabuğundaki tektonik plakaların hareketiyle oluşan enerji patlamalarıdır. “Deprem öldürmez, bina öldürür!” sözü, yıkımın genellikle kötü tasarlanmış binalardan veya yanlış zemin seçiminden kaynaklandığını anlatır. Örneğin, 2023 Kahramanmaraş depremleri (Mw 7.8 ve 7.6), Doğu Anadolu Fayı’nda biriken stresin boşalmasıyla meydana geldi [1]. Depremler üçe ayrılır: Tektonik (en yaygın, plakaların kaymasıyla), volkanik (volkan aktivitelerinden) ve çökme (yeraltı boşluklarının çökmesiyle).
Video 1 (0:14-0:50): Deprem anında ne yapmalı? Çökmeli, saklanmalı, yoksa yatmalı mıyız? Bu bölüm, deprem temellerini ve acil durum davranışlarını açıklıyor.
Düşünce Alanı
Depremler, yerin içindeki enerjiyi nasıl boşaltır ve bu, binaları nasıl etkiler? Bina tasarımları için hangi bilgisayar modelleri kullanılabilir? Tektonik stres depremleri nasıl tetikler ve 2019 sonrası fay analizleri riskleri nasıl azaltır?
2019’da, Eurocode zemin incelemesi (30 metre derinlikte jeofizik analiz) zorunlu hale geldi ve Deprem Tehlike Haritası güncellendi. Bu harita, bazı bölgelerde riskin arttığını, bazılarında azaldığını gösterdi; e-Devlet üzerinden sorgulanabilir [2]. Zeminler dört sınıfa ayrılır: Z1 (çok iyi), Z2 (iyi), Z3 (kötü), Z4 (çok kötü). Yılda yaklaşık 1 milyon küçük deprem, gizli fayları tespit ederek risk yönetimini güçlendiriyor [3].
Video 2 (0:50-3:37): 2019 sonrası zorunlu zemin incelemeleri, Deprem Tehlike Haritası güncellemesi ve zemin sınıflandırması (Z1-Z4) üzerine açıklamalar.
Düşünce Alanı
2019’daki yenilikler, evlerin zemin güvenliğini nasıl iyileştirdi? Tehlike haritası şehir planlamasını nasıl etkiler? Küçük depremler, bilinmeyen fayları nasıl ortaya çıkarır?
Yorum Yap
Facebook’ta PaylaşDepremler, yer sarsıntısı, heyelan, tsunami ve yangın gibi zincirleme felaketlere yol açar. 2023 Kahramanmaraş depremleri, 35,000 km²’lik alanda yıkıma neden oldu; özellikle Z3 ve Z4 zeminlerde binalar devrildi [1]. Türkiye Deprem Yönetmeliği (TDBY-2018), sismik güçlendirme ve acil durum planları ile dayanıklılığı artırıyor [4].
Video 3: 2023 Kahramanmaraş depremlerinin yıkıcı etkileri ve bina dayanıklılığı üzerine tartışmalar.
Düşünce Alanı
Depremlerin zincirleme etkileri şehirleri nasıl zorlar? İkincil tehlikeler (heyelan, tsunami) nasıl öngörülebilir? Yapay zeka, bina dayanıklılığını nasıl güçlendirebilir?
Yorum Yap
Facebook’ta PaylaşErken uyarı sistemleri, halk eğitimi ve risk azaltma, deprem zararlarını en aza indirir. 2019 sonrası zemin sınıflandırması (Z1-Z4) ve güncellenmiş haritalar, yapı güvenliğini artırdı. 2023 Kahramanmaraş depremleri, fay tespiti ve toplum bilincinin önemini gösterdi [3]. Şehir planlaması, fay hatlarından uzaklaşarak güçlendirilmeli.
Video 4: Deprem hazırlık stratejileri ve toplum bilincinin artırılması üzerine öneriler.
Düşünce Alanı
Erken uyarı sistemleri ve eğitim, felakete hazırlığı nasıl güçlendirir? Uluslararası işbirlikleri nasıl geliştirilebilir? Fay tespiti, şehir planlamasını nasıl daha güvenli hale getirir?
Yorum Yap
Facebook’ta Paylaş2019 sonrası Türkiye’deki büyük depremler: 24 Ocak 2020 Elazığ (Mw 6.8), 30 Ekim 2020 İzmir (Mw 6.6), 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş (Mw 7.7-7.6). Bu depremler, fay dinamiklerini ve yapı güvenliği eksikliklerini ortaya koydu [1]. Küçük depremler, gizli fayların tespitinde kritik rol oynuyor [5].
Video 5: Bina dayanıklılığı ve 2019 sonrası depremlerin yapı güvenliğine etkileri.
Düşünce Alanı
Büyük depremler, erken uyarı sistemlerinin önemini nasıl gösteriyor? Risk yönetimi, bu felaketlerden nasıl ders çıkarabilir?
Yorum Yap
Facebook’ta Paylaş[1] Ganas, A., Elias, P., Valkaniotis, S., Tsironi, V., Papathanassiou, G., & Briole, P. (2025). Earthquake environmental effects and ESI 2007 of the 6th February 2023 Kahramanmaraş earthquakes along the East Anatolian Fault Zone (Türkiye). Soil Dynamics and Earthquake Engineering, 182, 108723. https://doi.org/10.1016/j.soildyn.2024.108723
[2] Chen, X. (2024). Decoding stress patterns of the 2023 Türkiye-Syria earthquake doublet. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, 129(10), e2023JB028456. https://doi.org/10.1029/2023JB028456
[3] Ozkan, A., Yavaşoğlu, H. H., & Masson, F. (2023). Present-day strain accumulations and fault kinematics at the Hatay Triple Junction using new geodetic constraints. Tectonophysics, 863, 229987. https://doi.org/10.1016/j.tecto.2023.229987
[4] Aktug, B., Ozener, H., Dogru, A., Sabuncu, A., Turgut, B., Halicioglu, K., … Yilmaz, O. (2016). Slip rates and seismic potential on the East Anatolian Fault System using an improved GPS velocity field. Journal of Geodynamics, 94–95, 1–12. https://doi.org/10.1016/j.jog.2016.01.001
[5] Shao, G., Wen, R., Wang, H., Ren, Y., & Zhou, B. (2023). Spatial correlations in ground motion intensity measuring from 2023 Turkey earthquake. Earthquake Research Advances, 3(4), 100231. https://doi.org/10.1016/j.eqrea.2023.100231
Earthquakes happen when tectonic plates in the Earth’s crust shift, releasing energy like a snapping rubber band. “Earthquakes don’t kill, buildings do!” means poorly built structures or bad ground choices cause most damage. For example, the 2023 Kahramanmaraş earthquakes (Mw 7.8 and 7.6) were triggered by stress along the East Anatolian Fault [1]. Earthquakes come in three types: tectonic (most common, from plate movement), volcanic (from volcanic activity), and collapse (from underground cavities caving in).
Video 1 (0:14-0:50): What to do during an earthquake? Should we crouch, hide, or lie down? This segment explains earthquake basics and emergency actions.
Think Zone
How does an earthquake’s energy release affect buildings? What computer models can improve building designs? How does tectonic stress spark quakes, and how do post-2019 fault studies reduce risks?
Submit a Comment
Share on FacebookIn 2019, Eurocode soil studies (analyzing ground up to 30 meters deep) became mandatory, and the Earthquake Hazard Map was updated, showing higher risks in some areas and lower in others, accessible via e-Government [2]. Soil is classified into four types: Z1 (very good), Z2 (good), Z3 (poor), Z4 (very poor). About 1 million small earthquakes yearly help spot hidden faults, improving risk planning [3].
Video 2 (0:50-3:37): Explanations of mandatory soil studies, updated hazard maps, and soil classifications (Z1-Z4) post-2019.
Think Zone
How have 2019 changes made homes safer? How does the hazard map shape city planning? How do small earthquakes reveal hidden faults?
Submit a Comment
Share on FacebookEarthquakes trigger ground shaking, landslides, tsunamis, and fires. The 2023 Kahramanmaraş earthquakes damaged over 35,000 km², with buildings on Z3 and Z4 soils collapsing most [1]. The Turkey Earthquake Code (TDBY-2018), retrofitting, and emergency plans boost resilience [4].
Video 3: Impacts of the 2023 Kahramanmaraş earthquakes and discussions on building resilience.
Think Zone
How do earthquake ripple effects challenge cities? How can we predict secondary hazards like landslides? Can artificial intelligence strengthen building safety?
Submit a Comment
Share on FacebookEarly warning systems, public education, and risk reduction cut earthquake damage. Post-2019 soil classifications (Z1-Z4) and updated maps improved safety. The 2023 Kahramanmaraş earthquakes showed the value of fault detection and community awareness [3]. City planning must avoid fault lines.
Video 4: Strategies for earthquake preparedness and boosting public awareness.
Think Zone
How do early warning systems and education prepare communities? How can global partnerships improve? How does fault detection make city planning safer?
Submit a Comment
Share on FacebookPost-2019 earthquakes in Turkey: 24 Jan 2020 Elazığ (Mw 6.8), 30 Oct 2020 İzmir (Mw 6.6), 6 Feb 2023 Kahramanmaraş (Mw 7.7-7.6). These revealed fault dynamics and structural weaknesses [1]. Small earthquakes are key to spotting hidden faults [5].
Video 5: Building resilience and the impact of post-2019 earthquakes on structural safety.
Think Zone
How do big earthquakes highlight the need for early warning systems? How can risk management learn from these disasters?
Submit a Comment
Share on Facebook[1] Ganas, A., Elias, P., Valkaniotis, S., Tsironi, V., Papathanassiou, G., & Briole, P. (2025). Earthquake environmental effects and ESI 2007 of the 6th February 2023 Kahramanmaraş earthquakes along the East Anatolian Fault Zone (Türkiye). Soil Dynamics and Earthquake Engineering, 182, 108723. https://doi.org/10.1016/j.soildyn.2024.108723
[2] Chen, X. (2024). Decoding stress patterns of the 2023 Türkiye-Syria earthquake doublet. Journal of Geophysical Research: Solid Earth, 129(10), e2023JB028456. https://doi.org/10.1029/2023JB028456
[3] Ozkan, A., Yavaşoğlu, H. H., & Masson, F. (2023). Present-day strain accumulations and fault kinematics at the Hatay Triple Junction using new geodetic constraints. Tectonophysics, 863, 229987. https://doi.org/10.1016/j.tecto.2023.229987
[4] Aktug, B., Ozener, H., Dogru, A., Sabuncu, A., Turgut, B., Halicioglu, K., … Yilmaz, O. (2016). Slip rates and seismic potential on the East Anatolian Fault System using an improved GPS velocity field. Journal of Geodynamics, 94–95, 1–12. https://doi.org/10.1016/j.jog.2016.01.001
[5] Shao, G., Wen, R., Wang, H., Ren, Y., & Zhou, B. (2023). Spatial correlations in ground motion intensity measuring from 2023 Turkey earthquake. Earthquake Research Advances, 3(4), 100231. https://doi.org/10.1016/j.eqrea.2023.100231
Yorum Yap
Facebook’ta Paylaş