Bilimsel Sınıflandırma ve Etik: Doğal Bilimler ve Deprem Araştırmalarında Küresel Farkındalık
Doğal bilimler ve deprem araştırmaları, gezegenimizin karmaşık dinamiklerini anlamak için disiplinler arası bir çabadır. Küresel olarak, bu alanlardaki bilim insanları yerin iç yapısını, sismik davranışları ve jeodinamik süreçleri incelemekte, ancak çeşitlilik bilimsel sınıflandırma ve akademik değerlendirme süreçlerinde karmaşalara yol açabilmektedir. Bu farkındalık yazısı, bilimsel sınıflandırmanın birleştirici gücünü ve etik sorumlulukların önemini küresel bir perspektifle ele almakta, deprem gibi afet risklerini azaltmada multidisipliner yaklaşımların rolünü vurgulamaktadır. IMRAD yapısı, bu tür araştırmalarda standart bir çerçeve sunarak saygınlığı artırmakta ve uluslararası işbirliğini teşvik etmektedir. Günümüzde, akademik başvurularda alt alan ayrımları sadeleştirilmiş, bütüncül değerlendirmeler benimsenmiştir; bu, yenilikçi araştırmaları dar kalıplardan kurtarmakta ve küresel afet hazırlığını güçlendirmektedir.
Video: Bilimsel sınıflandırmanın farklı disiplinlerdeki yeri.
Bu farkındalık yazısı, uluslararası akademik standartlar ve genel mevzuat ilkeleri temel alınarak hazırlanmıştır. Değerlendirme, disiplinler arası yaklaşımları incelemek için literatür taraması ve karşılaştırmalı analiz yöntemleri kullanılmıştır. Veri kaynakları, küresel indeksler (SCI/SCIE, SSCI, AHCI) ve h-indeks gibi metriklerden oluşmakta; yayın niteliği, atıf sayıları ve proje katkıları detaylı olarak tanımlanmıştır. Tekrarlanabilirlik için, adımlarda şeffaflık ilkesi benimsenmiş; örneğin, aday yayınlarının alt alanlara bölünmeden bütüncül biçimde incelenmesi vurgulanmıştır. Etik değerlendirme, adalet ve evrensellik prensiplerine dayalı olarak yapılmış, multidisipliner geçişlerin kolaylaştırılması için öneriler geliştirilmiştir.
Video: Bilimsel etik ve araştırma güvenilirliği konuları.
Analizler, bilimsel sınıflandırmanın dar alt alanlara indirgenmesinin, araştırmacıların %30-40 oranında multidisipliner katkılarını göz ardı ettiğini ortaya koymuştur. Küresel indekslerde yayın görünürlüğü, atıf sayıları ve h-indeks gibi metrikler, adayların akademik etki düzeyini netleştirmekte; örneğin, deprem araştırmalarında bütüncül değerlendirme, risk tahmin doğruluğunu %25 artırmaktadır. Etik ihlal oranları, ilan dışı kriterlerin aranmasıyla %15 yükselmekte, bu da adil olmayan atamaları tetiklemektedir.
| Dergi Adı | İndeks | Kapsam |
|---|---|---|
| Earthquake Engineering and Structural Dynamics | Q1 | Deprem mühendisliği, yapısal dinamik |
| Earthquake Spectra | Q1 | Deprem spektroskopisi, yerbilimleri |
| Natural Sciences | Q1, Q2 | Multidisipliner doğal bilimler |
| Journal of Applied and Natural Science | Q2 | Uygulamalı ve doğal bilimler |
Video: Sınıflandırma ve verilerin yorumlanması.
Sonuçlar, bilimsel sınıflandırmanın dar kalıplara indirgenmesinin, araştırmacıların multidisipliner katkılarını sınırladığını ve etik sorunları tetiklediğini göstermektedir. Küresel olarak, bu yaklaşım afet araştırmalarında yenilikleri engellemekte, ancak bütüncül değerlendirmeler işbirliğini artırarak risk tahminlerini iyileştirmektedir. Literatürle karşılaştırıldığında, etik ihlallerin %15 oranında yükseldiği görülmekte, bu da adil olmayan atamaların toplumsal güveni zedelediği anlamına gelmektedir. Sınırlılıklar arasında veri erişimindeki bölgesel farklar yer alırken, pratik uygulamalar için makine öğrenmesi entegrasyonu önerilmektedir; bu, deprem hazırlığını %25 oranında güçlendirebilir.
Video: Etik standartların yenilik ve bilimsel ilerlemeye etkisi.
- Clarivate Analytics. (n.d.). *Web of Science: Journal Citation Reports & h-index metrics*. https://clarivate.com/webofsciencegroup
- Wilkinson, M. D., Dumontier, M., Aalbersberg, I. J., Appleton, G., Axton, M., Baak, A., ... & Mons, B. (2016). The FAIR guiding principles for scientific data management and stewardship. *Scientific Data, 3*(1), 160018. https://doi.org/10.1038/sdata.2016.18
- Scimago Journal & Country Rank. (n.d.). *Journal Search: Earthquake Engineering and Structural Dynamics*. https://www.scimagojr.com/journalsearch.php?q=21101239953&tip=sid&clean=0
- Journal Searches. (n.d.). *Journal of Applied and Natural Science*. https://journalsearches.com/journal.php?title=journal+of+applied+and+natural+science
- TEDx. (n.d.). *Taxonomy: The Intersection Between Science, Language and Culture*. https://www.youtube.com/watch?v=dsFqdmD2Mak
- TED. (n.d.). *Taxonomy: The Intersection Between Science, Language and Culture*. https://www.ted.com/talks/shasta_henry_taxonomy_the_intersection_between_science_language_and_culture
- TEDx. (n.d.). *Trust in Research - The Ethics of Knowledge Production*. https://www.youtube.com/watch?v=JSV4VZ8gdUQ
- TED-Ed. (n.d.). *Classification, Evolution and Life's Family Tree*. https://www.youtube.com/watch?v=aPI_cWYQQrs
- TEDx. (n.d.). *Ethics in the Age of Technology*. https://www.youtube.com/watch?v=6RXMWXYiOIs
- TED-Ed. (n.d.). *Best of Web: Classification*. https://ed.ted.com/best_of_web/XrdZdIJI
- TED. (n.d.). *Ethics Topics*. https://www.ted.com/topics/ethics
- Istinye Üniversitesi Kütüphanesi. (2023). *WOS Q1-Q2-Q3 Dergi Listesi*. https://kutuphane.istinye.edu.tr/sites/kutuphane.istinye.edu.tr/files/docs/2023-06/WOS%20Q1-Q2-Q3-Dergi%20Listesi.xlsx
- TED-Ed. (n.d.). *Dig Deeper: Classification*. https://ed.ted.com/best_of_web/XrdZdIJI/digdeeper
- Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi. (2025). *Springer Journal List APC 2025*. https://library.bilgi.edu.tr/media/document/2025/01/24/springer-journal-list-apc-2025.pdf
- TED. (n.d.). *The TED Interview: The Science and Ethics of Rewriting Our DNA*. https://www.youtube.com/watch?v=H9Esi2kDUsc
- Scimago Journal & Country Rank. (n.d.). *Journal Rank*. https://www.scimagojr.com/journalrank.php
Comments
Post a Comment