Seismic Activity in the Aegean Sea: Understanding Recent Earthquake Clusters

Depremin (Zilzâl, Racfu’l-Arz, Raccu’l-Arz) Bilimsel ve Kur’anî Yorumu

Bu makale, deprem kavramının jeofizik ve Kur'anî bağlamlarını zaman damgalı video analizi ile bir araya getirerek konuya bütüncül bir bakış sunmaktadır.

⚠️ Video başlangıç zamanı 0:00. YouTube kısıtlaması nedeniyle video bitiş zamanı ayarlanamamaktadır.

Deprem olduğunda aklımıza ilk ne geliyor baktığımız zaman? Burada kullanmış olduğum iki meal var: Tefsir Kur'an Yolu meali (gene Diyanet’in basmış olduğu) diğeri de gene Kur'an meali (Mustafa Akal'ın İngilizce Kur'an meali, gene Diyanet’in basmış olduğu). "Diyanet kaynaklı iki referanstan" faydalanacağım burada. Benim işimi kolaylaştıran özellikle İngilizce meal işimi daha çok kolaylaştırdı.

🎯 Think Zone: Kur’an’daki “sarsılma” (rajja) kelimesinin sadece fiziksel bir titreşim veya jeolojik bir olay mı yoksa aynı zamanda büyük bir "toplumsal dönüşümün metaforu" mu olduğunu tartışmak; sismoloji ve tefsir disiplinleri arasında nasıl derin ve yapıcı bir köprü kurmamızı sağlayabilir?

💡 **GÖRSEL DESTEK ÖNERİSİ:** Farklı dillerdeki (Türkçe/İngilizce) meal kitaplarının yan yana görseli veya "Zilzâl" kelimesinin Arapça kaligrafisi.

⚠️ Video başlangıç zamanı 0:31. Lütfen videoyu bu zamana ilerletin (31 saniye).

Çünkü "sismolojide kullanmış olduğumuz kavramları İngilizce mealde görüyorum ama Türkçede göremiyorum." Mesela "sarsıntısıyla sarsıldığında" bu bana hiçbir şey ifade etmiyor ama ikincisine baktığım zaman, "büyük bir depremle sarsıldı" anlamına geldiği için, demek ki "büyük bir deprem oldu." Bunun anlamı, sarsıntıya neden olan kaynağın yerin altında olduğunu buradan anlayabilirim. İkinci ifadeye gelelim, "Kıyamet sarsıntısı." Evet, orada bir sıkıntı yok. Üçe geçtiğimiz zaman, Naziat Suresi "sarsılan şiddet" "sarsan bir şey" ama İngilizcesine baktığım zaman, şimdi buradaki ilginç olan bir şey: Demek ki "deprem kaynaklı sarsılma" ya da "patlatma kaynaklı sarsma" ya da sarsıntıya, şiddete neden olan verilere ulaşabiliyorsunuz. "Yer, büyüklük ve zaman olarak ulaşabiliyorsunuz." Bu açıdan demek ki İngilizce bakmanın kaynağı ne olabilir? "Tektonik neden olabilir" olarak bana buradan bir bilgi geliyor. Bu açıdan da İngilizce meal bana daha bir yardımcı oldu. Şimdi son ayetler, Vakıa Suresi, "şiddette sarsıldı." Zaten şiddetle sarsılma aynı anlama geliyor. Yani şiddet nedir? Sarsıntı. Sarsıntı varsa şiddet vardır ama "her sarsıntı şiddete neden olmaz." Neden olması için bir hasara neden olması lazım. Gene burada pek bir şey anlamadım. Burada baktığımız zaman, evet burada ifadesi var, hemen hemen çevresi aynı: şiddetli sarsılma.

🎯 Think Zone: Farklı dillerdeki Kur’an meallerinde depremle ilgili anahtar kelimelerin anlam kaymaları, sismolojik terminolojiyi ve halkın bilimsel olayları algılayışını sizce nasıl kökten etkileyebilir? Bu çeviri farkı inanç ve bilim arasındaki etkileşimi hangi yeni boyutlara taşıyabilir?

⚠️ Video başlangıç zamanı 2:31. Lütfen videoyu bu zamana ilerletin (151 saniye).

Şiddetli sarsılma bize "şiddet skalası" var, "1 ile 10 arasında değişiyor." Özellikle "6-8 arasında orta şiddetli, 8 ve 10 arasında yıkıcı şiddet," yani binaların dümdüz olduğu şiddet ya da hasar ölçüsünü bizler anlamış oluyoruz. Demek ki buradaki deprem olduğunda aklımıza ne geliyor? Bir "deprem kaynağı yeraltında." Sarsıntı etkilenen bundan mağdur olan ya da maruz olan insanlar (yapı olabilir, insan olabilir) yerüstü. Demek ki "yer altı yer üstünün bir etkileşimi" ama kaynak sebep yerin altında. Bunun karşılığını örtüş veriyor. Şiddete, yer üstünde buna muhatap olan muhatapların bilgisini veriyor. Demek ki deprem olduğunda özellikle mühendisliğinde 1. sınıftan 4. sınıfa kadar "depremin büyüklüğü ve depremin şiddeti arasındaki fark anlatılır." O nedenle de bu kavramlar maalesef anlaşılması zordur. Hala da anlaşılmış değildir, onu itiraf etmem gerekir. Şimdi baktığımız zaman, demek ki deprem ve Kur'an iki farklı kavramı nedir diye bakabiliriz. "Violent" dediğimiz "şiddetli deprem." Demek ki şiddetli deprem olmaz. Depremin şiddeti olmaz. "Depremin bir büyüklüğü vardır." Bu büyüklüğü yerin altındaki kırılmaya neden olan enerjiyi verir. "Bu enerji yerin üstünde bir şiddete neden olur" ve biz bu yerin sarsıntısını yaşarız.

🎯 Think Zone: Kur’an’da geçen “şiddetli sarsılma” gibi ifadelerle modern sismolojinin ölçtüğü yıkıcı şiddet ölçekleri arasında kurulan bu anlam paralelliği, bilimsel verilerin kutsal metinleri yorumlamada yeni bir epistemolojik köprü olarak kullanılmasına nasıl bir zemin hazırlayabilir ve bu yorumlamanın getirdiği etik sorumluluklar neler olabilir?

💡 **INFOGRAFİK ÖNERİSİ:** Richter/Moment Büyüklük Skalası ile Mercalli Şiddet Skalasını (Romalı rakamlarla hasar seviyesi) karşılaştıran basit bir çizelge.

⚠️ Video başlangıç zamanı 4:17. Lütfen videoyu bu zamana ilerletin (257 saniye).

"Alttaki harita sarsıntıyı gösterir, üstteki harita depremi gösteriyor." Şimdi bakalım deprem ve sarsıntı. Deprem kaynağı: deprem olacağı bölge. "Büyük iki levha arasında sıkışan Türkiye'deki Anadolu bloğu, büyük iki levha arasında bir mengen etkisi, bir sıkışma var" ve bunun sonucunda da doğu-batı, kuzey-güney yönünde kırılmalar meydana geliyor. Ve bu kırılma sonucunda da bu depremi hisseden insanlar var. "15 milyon insan 6 Şubat'taki depremi hissetti ama hepsi şiddetle sarsılmadı." Şiddetle sarsılanlar zaten (Allah rahmet eylesin) öldüler, 55.000'in üzerinde insanımız var. Şimdi bakalım tekrar bunlar bir canlandırma getirelim. Görüyorsunuz "Türkiye'de demek yıkıcı depremler nedir" diye baktığımız zaman kaynağı görüyoruz. Bunlar demek yerin altında meydana geliyor. Kırılma yer üstü ile ilişkilendirilecek olursa, yerin altında olan olay ama yer üstünde olan sarsıntı.

🎯 Think Zone: Levha tektoniği prensipleriyle Kur’an’daki “arzın titremesi” ve “sıkışması” gibi ifadeleri bir arada düşündüğümüzde, doğa olaylarını yalnızca fiziksel yasalarla değil, aynı zamanda metafizik bir düzenin işleyişi çerçevesinde anlamak modern bilime hangi yeni yorum kapılarını aralayabilir ve bu durum bilimsel araştırmanın sınırlarını nasıl genişletebilir?

💡 **GÖRSEL DESTEK ÖNERİSİ:** Türkiye'nin etrafındaki Avrasya ve Afrika Levhalarının Anadolu Bloğu üzerindeki sıkışma yönlerini gösteren tektonik harita animasyonu.

⚠️ Video başlangıç zamanı 5:27. Lütfen videoyu bu zamana ilerletin (327 saniye).

"Sarsıntı tahminleri." Bakın bu beklenen sarsıntı tahmini, sarı-kırmızı. Olay bu kadar basit değil, ne sarı ne kırmızı. "Niye bu kadar basit yapılıyor?" Çünkü basit yapmak için bir şeyleri sabit kabul etmek durumundalar. Burada neyi sabit kabul etmişler? "Türkiye'nin taşı vardır, toprağı yoktur" diyorlar. "Her yer kayadır diyorlar ve buna göre bu modeli, bu tahmini yapıyorlar." Ve biz bunu kullanıyoruz. Çünkü bu ivmesel bir tahmin senaryosu, sarsıntıyla ilgili bilimsel bir tahmin senaryosu. Bakın buradaki kırmızılar maksimum 0.6g gösterir. G demek özellikle maksimum yer ivmesi demektir. Ama 6 Şubat 2023 "2g'ye kadar ölçülmüştür." Tahmin edilen sarsıntı büyüklüğü "3 katını aşmıştır." O nedenle de demek ki sarsıntı ve depremle ilgili bilgi bu.

🎯 Think Zone: Zemin özelliklerini sabit kabul eden deprem modellerinin doğa gerçekliğinden bu denli sapması (3 kat fark), Kur’an’daki “arzın sarsılması” ifadesinin çeşitliliğe ve yerel koşullara yaptığı vurguyla birlikte düşünüldüğünde, bilimsel modellemeye nasıl bir eleştirel katkı sunarak daha güvenilir, yerel zemin özelliklerini dikkate alan tahminler yapılmasını sağlayabilir?

⚠️ Video başlangıç zamanı 6:27. Lütfen videoyu bu zamana ilerletin (387 saniye).

Şimdi "sarsıntı nasıl oluyor ve biz nasıl hissediyoruz?" Her sarsılan ev yıkılıyor mu ya da sarsıntı şiddetini yıkıcı yapan nedir? Bununla ilgili animasyona geçelim. Bakın altta mühendisin en önemli şeyi "sinyaldir." Sinyal bize neyi verir? "Enerjiyi verir." Bakın ilk bilgi sarsılan sinyal oldukça küçük, P ve Z dalgası sinyali küçük. Daha sonra sinyalde sinyal büyüyor. Üçüncü sinyalde ise "sinyal maksimum değere ulaşıyor." Sinyal haber veriyor. Niye haber veriyor? İşte bu binaların üzerine oturmuş olduğu zeminin "suya doygun olduğunda (kil veya çamur olduğunda) burada yıkıcı şiddette bir sarsıntı meydana geliyor." Diğer yerlerde, zayıf zemin ya da direnci zayıf olan malzemenin üstündeki binalar orta sıralı. Buradaki demek orta şiddette, ağıra yakın şiddette oluyor ama "her zaman şiddet yıkıcı olmuyor." Bakın özellikle "kaya üzerindeyse," ki biliyorsunuz ulusal deprem tehlike haritası ne demiştik? Kaya varsayımı yüzeye dayanıyor. O varsayıma göre aslında Türkiye'de kimsenin yıkıcı bir sarsıntıya uğramaması gerekir ama "Türkiye'nin tamamı kaya değil," büyük çoğunluğu orta, diğer çoğunluğu da zayıf malzeme üzerine oturmuş bir coğrafyada yaşıyoruz. Demek ki sarsıntıyı ne kontrol ediyor? Bir, deprem var (yerin altında kırılma meydana geliyor). İki, "zemin var." (Sayın Hocam son bir dakikanız). Evet teşekkür ederim. Bir dakika kaldığı için ben de hemen hemen ilk bölümü bitirmiş oldum. Diğer kısımda da Zilzal, Raccu’l-Arz, Racfu’l-Arz kısmına girecektim ama herhalde benden önce hocamız zaten bunları anlattığı için, burada "en önemli kavram da deprem ile sarsıntı arasındaki fark" olduğu için...

🎯 Think Zone: Zemin türü ile yapı dayanımı arasındaki kritik ilişkiyi Kur’an’ın “sağlam temeller” ve “yapıyı sağlam kurma” vurgusuyla birlikte düşündüğümüzde, bu kutsal metin rehberliği; modern şehir planlamasında sadece teknik zorunluluk değil, aynı zamanda etik ve dini bir sorumluluk olarak kabul edilen hangi yeni sürdürülebilirlik ve yapılaşma anlayışlarını geliştirmemize yardımcı olabilir?

💡 **INFOGRAFİK ÖNERİSİ:** P ve S dalgalarının farklı zemin türlerinde (kaya, kum, kil) binaları nasıl farklı şekillerde salladığını gösteren bir simülasyon veya diyagram.

⚠️ Video başlangıç zamanı 8:29. Lütfen videoyu bu zamana ilerletin (509 saniye).

Sonuca geleyim Hocam ben o zaman, birden sonuca geleyim, çünkü çok vaktim kalmadı. Evet, sonuçta da baktığımız zaman demek ki "depremler tektonik plakaların hareket sonucu meydana geliyor." Tarih boyunca korkulan olmuş olsalar da, "depremler Kıyamet alameti değil, dünyanın doğal süreçlerinin bir parçasıdır." Benim depremleri daha iyi anlamamız, yardımcı olur ve bu sayede "daha güvenli yapılar inşa edebilir," olası risklere karşı "hazırlıklı olabiliriz." Hepinize ben teşekkür ediyorum, sağ olun. (Teşekkürler).

🎯 Think Zone: Eğer deprem tamamen doğal, kaçınılmaz bir jeolojik yasanın sonucuysa, insanoğlunun bu yasaları kapsamlı bir şekilde anlama, riskleri yönetme ve hazırlıklı olma sorumluluğu, sadece bilimsel bir gereklilik mi yoksa kutsal metinlerin doğal düzeni koruma ve sorumlu davranma çağrısı ışığında aynı zamanda etik ve dini bir sorumluluk sayılabilir mi?

⚠️ Bu bölüm videonun genel değerlendirmesi ve kapanış notudur.

Kur’an’da yer alan “Zilzâl, Racfu’l-Arz, Raccu’l-Arz” kavramları, modern sismolojideki deprem tanımlarına karşılık gelebilecek zengin semantik derinliğe sahiptir. Bu metin, dini ifadelerle "jeofizik süreçler arasında anlamlı bir diyalog kurar." Böylece bilimsel bilgi ile kutsal metin arasında "yeni bir epistemolojik alan" oluşur.

🎯 Think Zone: Kutsal metinlerdeki doğa tasvirlerinin, modern bilimsel verilerle birlikte eleştirel bir yöntemle yorumlanması ve analizi, bilimin; olayları yalnızca açıklayan bir araç olmanın ötesinde, aynı zamanda insanın varoluşsal anlam arayışına cevap veren yeni bir "anlam kurucu" rol üstlenmesini nasıl sağlayabilir ve bu yaklaşım bilim-din çatışmasını azaltabilir mi?

Scientific and Quranic Interpretation of Earthquakes (Zilzâl, Racfu’l-Arz, Raccu’l-Arz)

This article presents a holistic view by bringing together the geophysical and Quranic contexts of the earthquake concept through time-stamped video analysis.

⚠️ Video start time is 0:00. The video end time cannot be set due to YouTube restrictions.

When an earthquake occurs, what is the first thing that comes to mind? I used two translations here: the Tafsir Quran Yolu translation (published by Diyanet) and the Quran translation (Mustafa Akal's English Quran translation, also published by Diyanet). I will benefit from "two Diyanet-sourced references" here. The English translation, in particular, made my work much easier.

🎯 Think Zone: Discussing whether the Quranic word for “shaking” (rajja) is merely a physical tremor or geological event, or if it is also a "metaphor for a great social transformation"; how can this interpretation allow us to build a deep and constructive bridge between the disciplines of seismology and exegesis?

💡 **VISUAL SUPPORT SUGGESTION:** Side-by-side visual of the different language Quran translations (Turkish/English) or Arabic calligraphy of the word "Zilzâl".

⚠️ Video start time is 0:31. Please advance the video to this time (31 seconds).

Because "I see the concepts we use in seismology in the English translation, but not in the Turkish one." For example, "when it is shaken by its shaking" doesn't mean anything to me, but when I look at the second one, since it means "shaken by a great earthquake," it means "a great earthquake occurred." From this, I can understand that the source causing the shaking is underground. Let's look at the second phrase, "The shaking of the Doomsday." Yes, there is no problem there. When we move to the third one, Surah An-Naziat, "the intense shaking," "something that shakes," but when I look at the English, there is something interesting here: It means you can access data related to "earthquake-induced shaking" or "explosion-induced shaking" or the factors causing shaking and intensity. "You can access location, magnitude, and time." From this point of view, what could be the source of looking at the English? The information I get here is that it "could be tectonic." Thus, the English translation was more helpful to me. Now the last verses, Surah Al-Waqi'ah, "shaken with intensity." Being shaken with intensity means the same thing. That is, what is intensity? Shaking. If there is shaking, there is intensity, but "not every shaking causes intensity." For it to cause intensity, it must cause damage. Again, I did not understand much here. When we look here, yes, the expression is here, the meaning is almost the same: intense shaking.

🎯 Think Zone: How might the semantic shifts of key earthquake-related words in different language Quran translations fundamentally affect seismological terminology and the public's perception of scientific events? Which new dimensions can this translation difference bring to the interaction between faith and science?

⚠️ Video start time is 2:31. Please advance the video to this time (151 seconds).

Intense shaking brings us to the "intensity scale," which "ranges between 1 and 10." Specifically, "moderate intensity between 6-8, and destructive intensity between 8 and 10," meaning the measure of damage or intensity that flattens buildings. So, what comes to mind when an earthquake occurs? One, the "earthquake source is underground." The people affected or exposed to the shaking (it could be a structure, it could be a person) are above ground. This means "an interaction between the underground and the above ground," but the source cause is beneath the ground. This corresponds to the information about the recipients who are exposed to the intensity on the surface. Therefore, when an earthquake occurs, the "difference between earthquake magnitude and earthquake intensity is explained" from the 1st to the 4th year in engineering. For this reason, these concepts are unfortunately difficult to understand. I must admit that they are still not understood. Now when we look, we can ask what the two different concepts of earthquake and Quran are. "Violent" means "violent earthquake." However, there cannot be a violent earthquake. There is no intensity of an earthquake. "An earthquake has a magnitude." This magnitude gives the energy that causes the rupture beneath the ground. "This energy causes an intensity on the surface" and we experience the shaking of the ground.

🎯 Think Zone: How can this semantic parallelism established between Quranic expressions like “intense shaking” and the destructive intensity scales measured by modern seismology prepare a ground for using scientific data as a new epistemological bridge in interpreting sacred texts, and what are the ethical responsibilities that come with this interpretation?

💡 **INFOGRAPHIC SUGGESTION:** A simple chart comparing the Richter/Moment Magnitude Scale with the Mercalli Intensity Scale (damage level with Roman numerals).

⚠️ Video start time is 4:17. Please advance the video to this time (257 seconds).

"The bottom map shows the shaking, the top map shows the earthquake." Now let's look at the earthquake and the shaking. Earthquake source: the region where the earthquake will occur. "The Anatolian block in Turkey, squeezed between two large plates, has a vise effect, a compression between two large plates" and as a result, fractures occur in the east-west, north-south directions. And as a result of this fracturing, there are people who feel this earthquake. "15 million people felt the earthquake on February 6th, but not all of them were violently shaken." Those who were violently shaken, unfortunately (may God have mercy on them), died, we have over 55,000 people. Now let's look again, let's animate these. You can see "what destructive earthquakes are in Turkey" when we look at the source. These occur underground. If the fracture is related to the surface, it is an event under the ground but the shaking is on the surface.

🎯 Think Zone: When we consider the principles of plate tectonics together with the Quranic expressions like "the earth's trembling" and "compression," what new doors of interpretation can understanding natural phenomena not only through physical laws but also within the framework of a metaphysical order open to modern science, and how might this expand the boundaries of scientific inquiry?

💡 **VISUAL SUPPORT SUGGESTION:** A tectonic map animation showing the compression directions of the Eurasian and African Plates on the Anatolian Block.

⚠️ Video start time is 5:27. Please advance the video to this time (327 seconds).

"Shaking predictions." Look, this is the expected shaking prediction, yellow-red. The situation is not that simple, neither yellow nor red. "Why is it made so simple?" Because to make it simple, they have to assume certain things are constant. What did they assume was constant here? "They say Turkey has rock, not soil. They say every place is rock, and they make this model, this prediction accordingly." And we use this. Because this is an accelerational prediction scenario, a scientific prediction scenario regarding shaking. Look, the reds here show a maximum of 0.6g. G means maximum ground acceleration. But on February 6, 2023, "it was measured up to 2g." The predicted shaking magnitude "exceeded 3 times the prediction." Therefore, this is the information regarding shaking and earthquakes.

🎯 Think Zone: Considering the extreme deviation of earthquake models that assume constant soil characteristics from natural reality (3 times the difference), and the Quran's emphasis on the diversity and local conditions of "the earth's shaking," how can this be used as a critical contribution to scientific modeling to enable more reliable predictions that take local soil properties into account?

⚠️ Video start time is 6:27. Please advance the video to this time (387 seconds).

Now, "how does shaking occur and how do we feel it?" Does every shaken house collapse, or what makes the shaking intensity destructive? Let's move to the animation about this. Look, the most important thing for an engineer at the bottom is the "signal." What does the signal give us? "Energy." Look, the first piece of information, the shaking signal is quite small, the P and Z wave signal is small. Then the signal grows. In the third signal, the "signal reaches its maximum value." The signal gives a warning. Why does it give a warning? Because when the soil on which these buildings are situated is "saturated with water (when it is clay or mud), a shaking of destructive intensity occurs here." In other places, the buildings on weak soil or material with weak resistance are in the middle order. This means that the intensity here is moderate, close to severe, but "intensity is not always destructive." Look, especially "if it is on rock," as you know, what did we say about the national earthquake hazard map? It relies on the assumption of rock on the surface. According to that assumption, nobody in Turkey should be subjected to destructive shaking, but "the whole of Turkey is not rock," a large part of it lives on a geography situated on moderate, and the rest on weak material. So, what controls the shaking? One, there is an earthquake (rupture occurs underground). Two, "there is soil." (Sir, you have one minute left). Yes, thank you. Since I have one minute left, I have almost finished the first part. In the other part, I was going to address the part about Zilzal, Raccu’l-Arz, Racfu’l-Arz, but since our professor already explained these before me, here "the most important concept is the difference between earthquake and shaking."

🎯 Think Zone: When we consider the critical relationship between soil type and structural resistance together with the Quran's emphasis on “firm foundations” and “building structures securely,” what new understandings of sustainability and construction, which are accepted not only as a technical necessity but also as an ethical and religious responsibility, can this sacred text guidance help us develop in modern urban planning?

💡 **INFOGRAPHIC SUGGESTION:** A simulation or diagram showing how P and S waves shake buildings differently on various soil types (rock, sand, clay).

⚠️ Video start time is 8:29. Please advance the video to this time (509 seconds).

Let me get to the conclusion then, Professor, because I don't have much time left. Yes, when we look at the conclusion, it means that "earthquakes occur as a result of the movement of tectonic plates." Although they have been feared throughout history, "earthquakes are not a sign of the Doomsday, but a part of the Earth's natural processes." Understanding earthquakes better helps us, and in this way, we can "build safer structures" and "be prepared" against potential risks. Thank you all, bless you. (Thank you).

🎯 Think Zone: If an earthquake is entirely the result of an unavoidable geological law, is humanity's responsibility to comprehensively understand these laws, manage risks, and be prepared merely a scientific necessity, or can it also be considered an ethical and religious obligation in light of the sacred texts' call to protect the natural order and act responsibly?

⚠️ This section is the general evaluation and closing note of the video.

The concepts of “Zilzâl, Racfu’l-Arz, Raccu’l-Arz” found in the Quran have a rich semantic depth that can correspond to modern seismological definitions of earthquakes. This text "establishes a meaningful dialogue between religious expressions and geophysical processes." Thus, a "new epistemological field" is formed between scientific knowledge and the sacred text.

🎯 Think Zone: How can the critical interpretation and analysis of nature depictions in sacred texts, along with modern scientific data, enable science to take on a new "meaning-making" role that responds to humanity's existential search for meaning, beyond being merely a tool that explains events, and can this approach reduce the conflict between science and religion?

© 2025 Prof. Dr. Ali Osman Öncel – Doğa ve Deprem Bilimi Topluluğu