23 Nisan 2025 Marmara Depremi: Bilimin Işığında Bir Analiz

🎯 Tarih: 23 Nisan 2025

⏰ Saat: 12:49 (Yerel Zaman)

📍 Merkez Üssü: Marmara Denizi, Tekirdağ-Çorlu Açıkları

📐 Büyüklük (Mw): 6.2

📏 Derinlik: 10–14 km arasında tahmin ediliyor

🏙️ Hissedilen Yerler: İstanbul, Tekirdağ, Edirne, Balıkesir, Sakarya, Eskişehir, Ankara ve komşu ülkeler

---

🌍 Deprem Nerede Oldu?

Bu sarsıntı, Marmara Denizi’nin kuzeybatısında, Tekirdağ açıklarında meydana geldi. Avrupa Sismoloji Merkezi (EMSC) verilerine göre, İstanbul’a yaklaşık 50 km uzaklıkta yer alan bu bölge, Kuzey Anadolu Fayı’nın batı koluna oldukça yakın bir konumda.

Deprem, sığ odaklı olması nedeniyle çok geniş bir alanda etkili bir şekilde hissedildi. İstanbul dahil olmak üzere birçok şehirde insanlar sokaklara çıktı.

---

📊 Büyüklük ve Derinlik Neden Değişiyor?

Farklı kurumlar farklı büyüklük ve derinlik verileri açıklayabiliyor (Şekil 1). Bu farklılıklar:

• Kullanılan sismik ağların hassasiyetine,

• Yorumlama algoritmalarına,

• Ve ölçüm zamanına göre değişiklik gösterebilir.

📌 Büyüklük Verileri:

• Çoğu kurum: Mw 6.2

• Fransız IPGP: Mw 6.3

📌 Derinlik Verileri:

• 4 km ile 14 km arasında değişiyor.

Sığ depremler, yüzeye yakın olmaları nedeniyle daha fazla hissedilir ve hasar riski yüksektir.

Şekşl 1. Marmara’da 6.2’lik deprem: Tekirdağ-Çorlu merkezli, 4-14 km derinlikte, yanal atımlı fay kırıldı. Kurumlar Mw 6.2-6.3 bildirdi. Bölge sismik olarak aktif, hazırlık şart.

---

⚡ Fay Tipi ve Kırılma Mekanizması

Yapılan ilk çözümler, depremin yanal atımlı (strike-slip) bir fay üzerinde gerçekleştiğini gösteriyor. Bu, Kuzey Anadolu Fayı’nın batı segmentiyle uyumlu bir kırılma tipidir (Şekil 1).

🧭 Ne anlama gelir?

Yanal atımlı faylarda, kabuğun iki bloğu yatay olarak birbirine göre kayar. Bu tür faylar, Marmara Denizi gibi yoğun nüfuslu bölgelerde çok tehlikeli olabilir.

---

📈 Şiddet Dağılımı: Hangi Bölgede Ne Kadar Hissedildi?

Magnitüd ≠ Şiddet

• Magnitüd (Mw): Depremin merkezinden yayılan enerji

• Şiddet (Intensity): Yeryüzünde hissedilen sarsıntının seviyesi

📌 EMSC’ye göre şiddet dağılımı:

• 0–30 km: Şiddet VII ve üzeri (çok kuvvetli)

• 30–50 km: Şiddet VI (kuvvetli)

• 50–130 km: Şiddet V (orta)

• 130–300 km: Şiddet IV (hafif)

• 300+ km: Şiddet III–II (çok hafif / hissedilmedi)

Vatandaş bildirimi noktaları (mavi noktalar), bu dağılımın harita üzerinde yoğunlaştığı yerleri gösteriyor (Şekil 2).

Mw 6.2 depremin şiddeti grafiği: Kırmızı çizgi ortalama şiddeti, mavi noktalar bireysel bildirimleri gösteriyor. Şiddet, uzaklıkla logaritmik azalıyor; İstanbul, Eskişehir, Ankara’da hafif hissedildi.

🧭 En Çok Hangi Bölgelerde Hissedildi?

• İstanbul: Avrupa ve Anadolu yakalarında kuvvetli şekilde hissedildi.

• Tekirdağ, Kırklareli, Edirne: Depreme daha yakın bölgeler, güçlü sarsıntılar yaşadı.

• Eskişehir, Ankara: Uzak olmalarına rağmen yayılımın genişliği nedeniyle hissedildi.

• Balkanlar: Bulgaristan, Yunanistan, Kuzey Makedonya’dan da hissedilme raporları geldi.

Bu geniş yayılım, hem depremin sığ oluşuyla, hem de Marmara bölgesinin jeolojik özellikleriyle ilgilidir (Şekil 3).

Şekil 3. Mw 6.2 depremin makrosismik haritası: Sarı yıldız episantri, kırmızı-tonlar yıkıcı şiddeti (VII+), yeşil-sarı hafif-orta şiddeti gösteriyor. İstanbul, Adapazarı’nda zemin etkisiyle şiddet artıyor.

---

📌 Bu Deprem Neden Önemli?

1. Kuzey Anadolu Fayı’nın batı segmenti hâlâ büyük bir enerji biriktiriyor.

2. Marmara’da yapı stoku büyük ölçüde riskli.

3. Bu deprem, olası daha büyük bir depremin habercisi olabileceği yönünde bilimsel çevrelerde tartışma başlattı.

🎯 Unutmayalım: 1999 Gölcük Depremi’nden sonra bu fayın bir başka segmenti kırılmıştı. Marmara'nın içinden geçen kısım hâlâ hareketsiz.

---

🔍 Bilimsel Takip ve Uyarılar Neden Hayati?

Jeofizik mühendisleri, sismologlar ve afet uzmanları bu tür depremleri yalnızca bir sarsıntı olarak değil, birer uyarı işareti olarak değerlendirir.

👉 Marmara Denizi çevresinde çok sayıda üniversite, araştırma kurumu ve gözlem ağı çalışmakta. Bu yapıların desteklenmesi, verilerin şeffaf biçimde paylaşılması büyük önem taşıyor.

---

📣 Son Söz: Bilimle Anlayalım, Önlemle Yaşayalım

“Depremler doğanın sessiz çığlıklarıdır.”

Bu çığlıkları bilimsel yöntemlerle okuyabilir, toplumsal farkındalıkla yayabiliriz. Sağlam yapılar, afet kültürü ve bilinçli toplum yapısı ile panik değil, hazırlık yayarız.

✔️ Unutmayalım:

• Afetleri engelleyemeyiz ama zararlarını azaltabiliriz.

• Bilgi yayılırsa, panik değil hazırlık yayılır.

• Her depremden ders çıkarmak geleceğimizi inşa etmektir.

EKLER

📐 Maksimum Deprem Büyüklüğü Potansiyeli

Segment uzunluklarına göre yapılan hesaplamalar, olası maksimum büyüklükleri ortaya koyuyor:

Segment	Uzunluk (km)	Yaklaşık Mw
Sarı (Geçiş bölgesi)	20 km	~Mw 6.6
Kırmızı (Kilitli – parça 1)	30 km	~Mw 6.8
Kırmızı (Kilitli – parça 2)	10 km	~Mw 6.3
İki kırmızı parça birlikte	40 km	~Mw 7.0

📎 Formül: M = 5.16 + 1.12 * log(L)
📚 Referans: Wells & Coppersmith (1994)

Marmara Bölgesi'ndeki fay hatları ve sismik aktiviteler. Kırmızı çizgiler, 20. yüzyılda henüz kırılmamış, kırılma potansiyeli yüksek fay hatlarını; mavi çizgiler ise 20. yüzyılda kırılmış fay hatlarını (örneğin, 1766 M~7.2 ve 7.6 Marmara fay kırıkları ile 1912 M7.2 Ganos fayı) temsil etmektedir. 23 Nisan 2025 tarihinde meydana gelen M6.2 büyüklüğündeki deprem ve sonrasında oluşan artçı şoklar (USGS verilerine göre), renkli dairelerle gösterilmiştir; dairelerin renkleri depremin yaşını (1-30 gün), büyüklükleri ise depremin magnitüdünü (M2-M5) ifade eder. M6.2 depreminin ardından, bu depremin kırdığı fay segmentleri mavi renkle güncellenecek, geriye kalan kırmızı segmentler ise yüksek kırılma potansiyeline sahip bölgeler olarak kalacaktır. Ayrıca, 1509 M~7.4 Marmara fay kırığının tahmini uzantısı ve 1999 M7.6 İzmit depremi de haritada işaretlenmiştir. Harita, Temblor tarafından sağlanmıştır. Referans: Temblor. (2025). Marmara Bölgesi fay hatları ve sismik aktiviteler haritası. https://static.temblor.net/wp-content/uploads/2025/04/Fi1.jpg

📌  Kuzey Marmara Fayı'nın Segmentleri ve Gerilme Durumu
Bu harita, İstanbul'un güneyinden geçen Kuzey Marmara Fayı'nın farklı segmentlerini göstermektedir. Mavi segmentler “creeping” yani yüzeyde sessizce kayan bölgeleri, sarı segmentler geçiş davranışı sergileyen “transitional” bölgeleri, kırmızı segmentler ise “locked” yani sıkışmış, enerji biriktiren ve kırılmaya hazır fayları temsil etmektedir.
📎 Kaynak: Becker & Bohnhoff (2023), GFZ.

Marmara Fayı üzerindeki Coulomb gerilim transferi modeli (Toda ve Stein, 2019), 2025 hiposantri ile güncellenmiş hali. 26 Eylül 2019’da meydana gelen M5.7 depreminin ardından, Toda ve Stein (2019), Marmara Fayı’na gerilim transferini hesapladı. Kırmızı alanlar, 2019 depreminin fay üzerinde kırılmaya yaklaştırdığı (gerilimi artırdığı) bölgeleri; mavi alanlar ise “gerilim gölgeleri” olarak adlandırılan, kırılmadan uzaklaştırılan (gerilimi azaltılan) bölgeleri gösteriyor. 23 Nisan 2025’te meydana gelen M6.2 depremi (15 km derinlikte), kırmızı ile gösterilen, gerilimin artırıldığı bölgede veya bu bölgenin sınırında gerçekleşti; bu, 2019 depreminin bu bölgeyi kırılmaya daha yatkın hale getirdiğini ve 2025 depreminin bu gerilimi tetiklediğini düşündürüyor. Mavi alanlarda ise gerilim azaldığı için sismik aktivitenin düştüğü öne sürülüyor. Harita, Temblor tarafından sağlanmıştır, CC BY-NC-ND 4.0 lisansı ile (Toda ve Stein, 2019).

Temblor. (2025). Marmara Fayı üzerindeki Coulomb gerilim transferi modeli [Harita]. https://static.temblor.net/wp-content/uploads/2025/04/Fi3.jpg

Toda, S., & Stein, R. S. (2019). Could the 26 Sept 2019 Marmara Sea earthquake trigger a much larger event closer to Istanbul? Temblor. https://doi.org/10.32858/temblor.046

Mw 6.2 deprem, Çorlu yakınında, Kuzey Anadolu Fayı’nda meydana geldi. Harita, 1960-2025 arası sismik yoğunluğu gösteriyor. Marmara’da gerilim birikimi devam ediyor, hazırlık kritik.