Müslüman Dünyasında Eğitimi ve Bilgiyi Dönüştürmek: Ersin Nazif Gürdoğan’dan Öngörüler
Bilginin İslamileştirilmesi Çerçevesi (Islamization of Knowledge - IoK), modern bilimsel bilgiyi İslami öğretilerle uyumlu hale getirme ihtiyacına yanıt veren önemli bir yaklaşım olarak İslam dünyasında öne çıkmıştır. Bu çerçeve, kadim kaynakları yeniden inceleyerek çağdaş bilimsel söyleme entegre etmeyi ve İslami değerlere uygun bir bilgi sürekliliğini sağlamayı hedefler (Al-Faruqi, 1982). Bu bütüncül entegrasyon, İslam dünyasının bugün karşılaştığı bilgi transferi ile ilgili zorluklara çözüm getirmede kritik bir rol oynamaktadır.
Bilgi Transferindeki Zorluklar
Eğitim Modellerindeki Yenilikler
Son yıllarda geleneksel eğitim yaklaşımlarını yeniden düşünmeye yönelik önemli adımlar atılmıştır. Gürdoğan’ın “duvarsız üniversite” konsepti, özellikle COVID-19 pandemisinin getirdiği değişimlerle birlikte ilgi görmüştür. Bu model, yüz yüze ve çevrimiçi eğitimi harmanlayarak coğrafi ve kurumsal engelleri ortadan kaldıran bir eğitim ortamı sunmaktadır (Gürdoğan, 2011). Canlı web seminerleri ve uzaktan öğrenme araçları ile öğrenciler, fiziki sınırları aşan ve küresel iş birliğini teşvik eden bir “kare dünya” yaklaşımıyla öğrenim görme imkânına kavuşmaktadır.
Teknolojinin Eğitime Etkisi
Gürdoğan, Teknolojinin Ötesi adlı kitabında (2011), teknolojinin eğitim ve toplum üzerindeki etkilerini inceler. Teknolojik entegrasyonun eleştirel bir yaklaşımla yapılması gerektiğini vurgulayan Gürdoğan, teknolojinin eğitim çıktılarının iyileştirilmesine katkıda bulunması gerektiğini, ancak geleneksel öğrenme yöntemlerinin yerini almaması gerektiğini savunur. Bu bakış açısı, eğitimcileri teknolojiyi dikkatlice entegre etmeye teşvik eder, böylece teknoloji, geleneksel öğrenmenin yerini almak yerine bir güçlendirme aracı olarak kullanılabilir.
Pandeminin Eğitim Üzerindeki Etkisi
Pandemi, uzaktan eğitime geçişi hızlandırmış ve geleneksel eğitim yapılarının yeniden gözden geçirilmesine yol açmıştır. Birçok üniversite, esnek öğrenme ortamları yaratmak amacıyla web seminerleri ve çevrimiçi platformlara olan bağımlılığını artırarak öğrencilerin çeşitli ihtiyaçlarına hitap eden sistemler geliştirmiştir (Maiwada, 2023). Bu geçiş, öğrencilerin sınır ötesi ağlar kurmasını kolaylaştırarak kültürel değişim ve iş birliğini artırmış, böylece İslam dünyasında eğitim temellerinin güçlenmesine katkıda bulunmuştur.
Eğitimcilerin Geleceği Şekillendirmedeki Rolü
Eğitimciler, hem özel sektör hem de akademik deneyimlerden beslenerek bu gelişen eğitim ortamında kritik bir rol oynar. Bu bilgi ve deneyim birleşimi, yönetimsel bakış açıları kazandırarak daha dinamik ve güncel eğitim uygulamalarına katkıda bulunur. Gürdoğan’a göre (2011), eğitimciler geleneksel bilgi sistemleri ile modern, küreselleşmiş iş gücünün talepleri arasında köprü görevi üstlenerek hem İslami değerleri hem de bilimsel sorgulamayı önemseyen bir nesil yetiştirmeye yardımcı olur.
Gelecek Vizyonu: Hibrit Üniversite
Duvarsız üniversite konsepti, akademi ve profesyonel yaşamın merkezine yetenekli bireyleri yerleştiren ileriye dönük bir vizyonu temsil eder. Hibrit eğitim modellerini entegre eden bu yaklaşım, sürekli öğrenmeye, erişilebilirliğe ve uyarlanabilirliğe olan bağlılığı vurgular. Bu vizyon, öğrencileri hem teorik bilgi hem de pratik becerilerle donatarak İslam dünyasının bugün karşı karşıya olduğu çok yönlü zorluklarla başa çıkmaya hazırlamayı hedeflemektedir (Gürdoğan, 2011).
Sonuç
Bilginin İslamileştirilmesi, Gürdoğan gibi akademisyenler tarafından savunulan bir yaklaşım olarak, eğitimde gelenek ile modernite arasında köprü kurmayı temsil eder. Eğitim modelleri kapsayıcılık ve uyarlanabilirliği ön planda tutacak şekilde evrilirken, İslam dünyasının entelektüel ve ekonomik olarak ilerlemesi için önemli bir fırsat ortaya çıkmaktadır. Bu yaklaşım, hem bilimsel prensiplerle hem de İslami değerlerle şekillenmiş sürdürülebilir bir kalkınma modeli sunarak acil eğitim ihtiyaçlarına yanıt vermektedir.
 |
| Karaca, Ö. (2024, 6 Ekim). Nazif Gürdoğan Anma ve Anlama Programı [Fotoğraf]. |
 |
| Karaca, Ö. (2024, 6 Ekim). Nazif Gürdoğan Anma ve Anlama Programı [Fotoğraf]. |
 |
| Karaca, Ö. (2024, 6 Ekim). Nazif Gürdoğan Anma ve Anlama Programı [Fotoğraf]. |
 |
| Karaca, Ö. (2024, 6 Ekim). Nazif Gürdoğan Anma ve Anlama Programı [Fotoğraf]. |
KONUŞMANIN TÜRKÇE DÖKÜMÜ
Öncelikle, buradaki dostlara teşekkür ediyorum. Allah hepinizden razı olsun, destekleriniz için sağ olun. Konuşmamızda önemli bir noktaya değinmiş bulunuyoruz. Esas mesele, kendi kaynaklarımızdan doğruyu bulmaya çalışırken İslami ilimlerle bilim arasındaki köprüleri kurmak. Bu konuda yıllar önce Nazif Hoca'nın Hüseyin Nasr ile özel bir ilişkisi vardı. Bilginin İslamileştirilmesi konusuna dikkat çekiyordu ve şunu ifade ediyordu: "Bizim kadim kaynaklarımızı popüler bilimle toplumla buluşturmak, bu bilgilere hayat vermek gerekiyor."
Kur’an’daki Değerler:
Bir iletişimci olarak benden Kur'an’da en çok hangi değerlere vurgu yapıldığını paylaşmam istendiğinde, adalet, sadakat, merhamet, sevgi, emniyet ve ehliyet gibi değerlere dikkat çekildiğini aktardım. Özellikle de ehliyete yani işi ehline vermek gerektiğine dikkat çektim. Bu değerlerin toplumda yaygınlaştırılması için çaba sarf etmemiz gerektiğini düşünüyorum.
İslam Dünyasının Büyük Problemleri:
Ali Bazak Hocam da bu konuda katkıda bulunarak, bugün İslam dünyasının en büyük problemlerine dikkat çekti. 57 Müslüman ülke, yaklaşık 2 milyarlık nüfusa sahip olmasına rağmen, ekonomik üretim açısından Almanya'nın yarısını dahi üretemiyor. Almanya’nın geçen yılki milli geliri 4.5 trilyon dolar iken, 57 Müslüman ülkenin toplam milli geliri 7 - 7.5 trilyon dolar civarında.
Müslüman Dünyasının Üç Büyük Problemi:
"Bana Ne" Belası: Televizyondan Filistin’de yaşanan acılara, dünyanın farklı yerlerindeki Müslümanların sorunlarına kayıtsız kalıyoruz. Başka ülkelerdeki seçimlerle ilgilenirken, kendi toplumumuzdaki sorunlara "bana ne" diyerek uzak duruyoruz.
"Ben Bilmem" Belası: Öğrenmeye kapalı bir toplum olduk. Bilgi edinmek için çaba sarf etmiyoruz. Eskiden, öğrenmek için büyük bir çaba sarf eder, ilim meclislerinde bulunurduk. Ancak bugün bu gayret eksik.
"Bahane ve Mazeret" Belası: Toplumumuzda her konuda bir mazeretimiz var. Okumaktan yardımlaşmaya, düşünceden tartışmaya kadar her konuda bahane üretiyoruz. Bu mazeretler, bizi toplum olarak bir araya gelmekten alıkoyuyor.
Ali Osman Hocam bu konuda önemli katkılar yapacaktır. Devamında siz değerli katılımcıları tanımak da isterim. Tekrar hepinize teşekkürler.
Nazif Gürdoğan Hoca'nın Mirası ve Akademik Vizyonu: Duvarsız Üniversite ve Dijital Eğitimde Yeni Yönler
Ali Osman ÖNCEL
Değerli hocalarım, çok teşekkür ediyorum. Gerçekten büyük bir kayıp yaşadık. Nazif Gürdoğan Hoca, görünmeyen üniversitenin yazarı olarak tanınırdı. Sosyal medyada oldukça aktifti; yazılarını her gün 12'den önce yayımlardı. "Facebook benim için çok önemli" derdi. Facebook'ta adeta bir üniversite açmış gibiydi ve yazıları bizleri her gün beslerdi. Ancak böyle bir bilgi kaynağını kaybetmiş olduk.
Hocamızın Mirasını Devam Ettirmek:
Bizim yapmamız gereken şey, hocamızın iyi yönlerini alıp kendi özelliklerimizle harmanlamak ve bu mirası güçlendirmektir. Hocamızın bir sözü vardı: "40 kitap okumadan bir yazı yazılmaz." Günümüzde ise o kadar çok şey yaşanıyor ki, yaşananları bile düzgün bir şekilde aktarmak önemli bir dijital kayıt olarak karşımıza çıkıyor. Facebook hafızası, benim için geçmişte yazdıklarımı hatırlamak için değerli bir kaynak oldu; neler yaşamışım, neler görmüşüm, ne notlar almışım… Bu nedenle Facebook hafızasında kayıt bırakmamız önemli.
2010 yılından beri Facebook kullanıyorum. Facebook’taki anılar bana kaybettiğim hafızamı yeniliyor. Eğer geçmişte yazdıklarımızı bugün yazamaz duruma geldiysek şaşırmamak lazım; çünkü o dönemin konuşmaları ve yazıları şimdi bir değer olarak karşımıza çıkıyor.
Duvarsız Üniversite ve Kare Dünya:
2015 yılında, hocamız Mimar Mühendisler Grubu Derneği'nde "Kare Dünya ve Yeni Yön Arayışları" konulu bir seminer vermişti. Orada hocama bir soru sorduktan sonra, en büyük özelliklerinden biri olarak telefon numarasını verirdi. Tanıştığı insanlarla iletişimde kalmak için hep numarasını paylaşırdı. Sonrasında bir gün yolda yürürken telefonum çaldı, "Ben Nazif Gürdoğan," dedi. "Bizim bir grubumuz var, ayda bir toplanıyoruz; yetkin ve donanımlı insanlar bir araya geliyor," dediğinde çok heyecanlandım. Çünkü 30 yıldır üniversitede çalışan biri olarak, yetkin kişilerin bir araya gelmesi nadir görülen bir durumdu.
Nazif Hoca’nın en önemli vizyonlarından biri, Duvarsız Üniversite konsepti idi. O, görünmeyen üniversitenin temsilcisiydi. Bizler ise duvarların arasına sıkışmış akademisyenleriz ve maalesef mezunlar da rahatça iş bulamıyor. O nedenle, Duvarsız Üniversite kavramı onun mirasıdır. Pandemi sürecinde duvarlar yıkıldı, webinarlar başladı; bizler de bu hibrit eğitimle bu mirası sürdürmeliyiz.
Kare Dünya ve Dijital Eğitim:
Kare Dünya kavramı, Nazif Hoca’nın en çok üzerinde durduğu konulardan biriydi. O, dünyanın her yerinden insanların bir araya gelebildiği, bilgi paylaşımı yapılabilen bir dünya hayal ediyordu. Bugün dijital ortamda, dünyanın dört bir yanından insanlarla canlı yayınlar yapabiliyoruz, onlarla iletişime geçebiliyoruz. Nazif Hoca'nın “Duvarsız Üniversite” ideali, yüz yüze eğitimle dijital eğitimi birleştirerek hibrit bir modele dönüştü.
Veda Hutbesi ve Bıraktığı Miras:
Nazif Gürdoğan Hoca’nın Veda Hutbesi'nde geçen “Burada olanlar burada olmayanlara dinlediklerini anlatsın” sözü beni çok etkiler. Bugün burada dinlediklerimi, öğrendiklerimi paylaşmak benim için bir görevdir. Nazif Hoca’nın bize bıraktığı bu vizyonu devam ettirmeli ve daha geniş kitlelere ulaştırmalıyız.
Mühendislik ve İş Dünyasında İzlediği Yollar:
Nazif Gürdoğan hocamızın hem mühendislik hem de işletme alanında bilgi birikimi vardı. Özel sektör deneyimi ile üniversitedeki bilgi ve tecrübesini birleştirdi. Bu kapsamda, üniversite ve iş dünyası buluşmalarında birçok şehir gezdik. Tabii ki bu tempolu çalışma nedeniyle evde bazı sıkıntılar da yaşandı. Eşim bana "Bizi ihmal ediyorsun, Nazif Hoca nereye derse oraya koşuyorsun" diyerek sitem ederdi.
Seyit Hüseyin Nasır’a Olan İlgi ve Çeviri Projeleri:
Seyit Hüseyin Nasır’a olan ilgisi çok fazlaydı. Seyit Hüseyin Nasır’ın kitaplarının Türkiye’de basılmasını duyunca heyecanlandı ve bana "Ali Osman, bu hocaya ödüller verelim" dedi. İstanbul Teknik Üniversitesi rektörünü arayıp durumu ilettik. En sonunda Ostim Üniversitesi'nden Prof. Dr. Erhan Yülek hocamız, Seyit Hüseyin Nasır’a bir ödül verdi. Gürdoğan Hoca bu durumdan çok memnun oldu ve "Hak ediyordu" diyerek sevincini dile getirdi.
Nazif Gürdoğan Hoca'nın son dönem projelerinden biri de İngilizce bir bilim tarihine dair, sekiz ciltlik bir eserin Türkçeleştirilmesi idi. Bu eserin çevirisi için IRICICA ile iletişime geçtim ve gereken çalışmaları yaptık. Bir diğer hoca da bu projeye sahip çıkınca Nazif Hoca rahatladı ve "Görevimizi yaptık" diyerek huzur buldu.
Değerler ve Alıntılar:
Hocamızın beni en çok etkileyen özelliklerinden biri de kendi değerlerimizi önemsemesiydi. Yazılarına genellikle Mesnevi’den veya Mukaddime’den birer alıntı eklerdi. Ben de hocanın bu mirasını devam ettirerek, yazılarımı yazdıktan sonra bu iki eserden alıntılar ekliyorum. Hoca, "Yunus gibi tüketmek, Sinan gibi üretmek" sözlerini sıkça kullanırdı.
İlk Davet ve Moderatörlük:
İlk kez beni Edirne'ye, Mimar Sinan’ın izinden gitmek üzere davet ettiğinde şöyle dedi: "Ali Osman, seni moderatör yaptık." Böylece her toplantıda moderatör olarak görev almaya başladım ve bu da hocamızın insanları yanında tutma tekniğiydi. Bir panel düzenlemenin önemli bir yönü de sağlam bir moderatör ve konuşmacı ekibine sahip olmaktır. Gürdoğan Hoca da bana bu konuyu öğretmiş oldu; böylece kendi markamı oluşturmamda bana yardımcı oldu.
Nazif Gürdoğan Hocamızın Mirası ve Öğretileri
Nazif Gürdoğan hocamızın öğretileri ve görüşleri bizlere büyük bir miras bıraktı. Kendisi, bilgi ve deneyimini paylaşmak için sosyal medyayı aktif kullanarak adeta "duvarsız bir üniversite" kurmuştu. Onun bu mirasını yaşatmak ve güçlendirmek, bizlere düşen en önemli görevlerden biridir.
Girişimcilik ve Proje Önerileri
Söz vermek istiyorum, arkadaş hocalarımıza da söz verelim, onları da dinleyelim. Benim konuşmam bitmiştir, dersiniz tabii. Genelde bizler, sorulmadan konuşmamayı tercih eden bir gelenekten geliriz, ancak hocamızın girişimcilik özelliği ve proje önerileri konusunda konuşmamız gerektiğini düşünüyorum. Mesela, Bursa ve diğer şehirlerde girişimcilik eğitimleri verelim diye bir proje üzerinde çalışıyoruz. Bu tür projelerle, akademik dünyadan iş dünyasına daha yakın olmayı hedefliyoruz.
İş Dünyasıyla İletişim Kurmanın Önemi
MÜSİAD ile bu projeyi ilettik ve hocamızla birlikte müsaade alarak eğitimler vermek için dolaştık. Bizim kendimizi öne çıkarmamız gerekiyor, yoksa kimse gelip bizi bulmaz. Benim de böyle bir fırsatım oldu, hocam beni aramasaydı ben de onu bulmayacaktım. Yani iş dünyasıyla ilişki kurmak, kendi değerimizi tanıtmak çok önemli.
Takım Çalışmasının Gücü
Bir diğer önemli mesajım ise takım çalışması. Bir takım olmadan hiçbir şey yapmak mümkün değil. Takım olmanın zorlukları vardır ama unutmayın, tek başımıza bir şey başarmak çok zordur. Başarının sırrı, bir arada olmaktan geçiyor.
Singularity Üniversitesi Modeli ve Birlikte Güçlü Olmak
Geçen günlerde Amerika’daki Singularity Üniversitesi'ni örnek aldık. Burada 80 girişimci ve 20 akademisyen bir araya geliyor, bir hafta boyunca akademik unvanlarını bir kenara bırakıp, sadece birbirleriyle konuşuyorlar. Bizim Türkiye'de de böyle bir modelimiz olmalı. Bu şekilde bir arada olmak, birbirimizden daha fazla fayda sağlamamıza yardımcı olacaktır. "Birlikte olursak güçlüyüz, tek başımıza olduğumuzda gücümüz yok."
Yatılı Etkinliklerin Verimliliği
Bunlar dışında, Taraklı’da termal otelde yapılan yatılı etkinliklerden bahsetmek istiyorum. Bu tür etkinliklerdeki yatılı kalma fırsatları, hem verimlilik açısından hem de sürekli iletişimde kalarak birbirimizi daha iyi anlamamıza olanak tanıyor. Keşke ben de sürekli buraya gelip kalabilsem, 6 saatlik yolculuk önemli değil, çünkü burada olacağım ve hocamı dinleyeceğim.
Hafta Sonu MBA Programları Hayali
Bir diğer hayalim ise hafta sonu MBA programları. Hocamızın büyük projelerinden biri de bu ve bu projeyi gerçekleştiremedik. Ancak Sultan Hanım’ın da desteğiyle bu programı tekrar gündeme getirebiliriz. Taraklı’daki termal otelde bu projeyi tekrar hayata geçirebiliriz. Ankara'dan gelenler için kolay olur, hatta benim için de mesafe Ankara kadar. Sizlerle bu projeyi paylaşmak istiyorum.
Hocamın derslerine olan ilgisi ve heyecanı gerçekten çok etkileyici. Yaşına rağmen hala ders vermek için laptopunu açıp çalıştığını gördüm. Ders vermek için hiçbir zaman heyecanı azalmamış. "Herkesin vereceği bir bilgi vardır," diyor hocamız. Bizler de mütevazı olmamalıyız. Herkesin bir katkısı vardır ve bu katkıyı paylaşmak gerekir.
Son olarak şunu söylemek isterim: Birlikte güçlü olduğumuzu unutmayalım. Bizler bir takım olmalı ve birbirimizden öğrenerek yol almalı, başarıyı birlikte yakalamalıyız.
Yeter ki kendimizi davet ettirmeyelim. Son zamanlarda webinar burada, webinar şurada, ama sanmayın ki insanlar çağırıyor. İnsanlar "gelin, konuşun" diyor. O nedenle de bizim kendimizi davet ettirmemiz gerekiyor, davet beklemememiz lazım. Gitmek lazım, yani davete icabet etmek gerek. Bir davet gelsin, biz geliyoruz demek önemli. Bu yaklaşımı hocamdan gördüm. Teşekkür ediyorum hocama.
No comments:
Post a Comment