-
USGS-TURK & BGS-TURK: Türk Dünyası Deprem Bilimi Koordinasyon Merkezi

USGS-TURK & BGS-TURK Vizyonu
Türk Dünyası Deprem Bilimi Koordinasyon Merkezi

Türkçe Kapak

Prof. Dr. Ömer Alptekin’in Kasım 2025’te önerdiği “USGS-TURK” modeli, 1979’da BGS ile kurulan MARNET’in ruhuyla birleşince çok daha büyük bir vizyona dönüşüyor: Sadece Türkiye’de değil, Azerbaycan’dan Kırgızistan’a tüm Türk Dünyası’nda deprem verisini tek merkezden, uluslararası standartta üreten, saklı fayları ortaya çıkaran ve hayat kurtaran bir koordinasyon merkezi.

Düşün: Türkiye, Türk Devletleri Teşkilatı ülkelerindeki deprem riskini koordine eden küresel bir merkez olabilir mi?

Türkiye deprem ülkesi olduğu kadar Türk Dünyası’nın en güçlü yer bilimi altyapısına sahip ülkesidir. Ancak veri üretimi hâlâ parçalıdır. ABD’nin USGS’si ve İngiltere’nin BGS’si bize ulusal ve bölgesel koordinasyonun nasıl olacağını yıllardır gösteriyor.

Kasım 2025’te Prof. Dr. Ömer Alptekin’in “Türkiye’de ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) benzeri bir modelin hayata geçirilmesi büyük önem taşıyor” cümlesi, bu eksikliği kapatmak için tarihi bir fırsattır.

Düşün: 160 milyondan fazla Türk dünyası insanı yüksek deprem riski altında. Bu riski kim koordine edecek?

1979’da British Geological Survey (BGS) ile KOERI iş birliğiyle Marmara Denizi’ne yerleştirilen MARNET telemetrik istasyonları Türk sismolojisinin dönüm noktasıdır.

MARNET öncesi Marmara “ölü deniz” gibiydi; faylar bilinmiyordu. MARNET sonrası mikro depremlerle fay haritaları çizildi, 1999 depremi öncesinde bilimsel uyarılar yapılabildi.

Merhum Balamir Uçer’in önderliğinde gerçekleşen bu iş birliği, bugün bile örnek alınması gereken bir başarı hikâyesidir. Allah rahmet eylesin.

MARNET, Türk-İngiliz bilimsel iş birliğinin en parlak örneğidir. Aynı ruhu bugün Türk Dünyası ölçeğinde yeniden canlandırmalıyız.

Kurulacak merkez:

  • Türkiye’de MARNET benzeri yeni nesil telemetrik ağları ülke geneline yayacak
  • Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve KKTC’de istasyonlar kuracak
  • Saklı fayları mikro deprem verileriyle ortaya çıkaracak
  • Türk Devletleri Teşkilatı çatısı altında ortak deprem kataloğu ve risk haritaları üretecek
  • USGS, BGS, EMSC, IRIS, JMA ve Çin CEA ile doğrudan veri paylaşımı yapacak
Düşün: 2035’te “Türk Dünyası Deprem Kataloğu” diye bir referans olsaydı, jeopolitik gücümüz nasıl değişirdi?
BileşenAçıklama
Merkez KurumUSGS-TURK / BGS-TURK modeli – bağımsız federal bilim kurumu (Ankara veya İstanbul)
İzleme AğıYeni nesil MARNET tabanlı telemetrik istasyonlar (kara + deniz altı)
Katılımcı ÜlkelerTürkiye • Azerbaycan • Kazakistan • Özbekistan • Kırgızistan • Türkmenistan • KKTC
Uluslararası İş BirliğiUSGS • BGS • EMSC • IRIS • JMA • Çin CEA
AmaçSaklı fayların keşfi • Ortak risk haritaları • Erken uyarı entegrasyonu
  • Türkiye’nin deprem biliminde bölgesel liderliği tescil edilecek
  • Türk Devletleri arasında bilimsel güven ve dayanışma artacak
  • Ortak erken uyarı sistemleriyle binlerce hayat kurtarılacak
  • Dünyada “Turkish World Earthquake Catalog” diye bir referans olacak
  • Genç Türk dünyası bilim insanları için ortak kariyer merkezi doğacak

2026–2027: USGS-TURK yasası TBMM’ye sunulacak + MARNET-2 pilot ağı Marmara’da yenilenecek

2027–2028: Türk Devletleri Teşkilatı Deprem Bilimi Çalışma Grubu kurulacak

2028–2030: Azerbaycan ve Kazakistan’da ilk ortak istasyonlar devreye girecek

2035 Hedefi: Türk Dünyası Deprem Kataloğu’nun ilk versiyonu yayınlanacak

Bu yol haritası, Prof. Dr. Ömer Alptekin’in önerisiyle Merhum Balamir Uçer’in MARNET mirasını geleceğe taşıyor.

Türkiye, 1979’da MARNET ile Marmara’nın gizli faylarını ortaya çıkardı. Şimdi aynı cesaretle tüm Türk Dünyası’nın gizli faylarını ortaya çıkarma zamanı.

USGS-TURK sadece bir Türk kurumu değil; Türk Dünyası’nın ortak bilimsel geleceğinin adı olacak.

“Geçmişin bilimsel mirasını geleceğin bölgesel gücüne dönüştürme vakti.”
Düşün: 10 yıl sonra bir Azerbaycanlı bilim insanının “Ben Türk Dünyası Deprem Merkezi’nde yetiştim” demesi mümkün mü?

Comments

Post a Comment