Doğru Sorular, Güçlü Toplumlar: Doğa ve Deprem Biliminde GOOD Yaklaşımı

Deprem gibi karmaşık ve çok disiplinli bir konuda doğru bilgiye ulaşmak, doğru sorular sormakla başlar. Bilgi paylaşımının sadece bir aktarım değil, aynı zamanda bir sorumluluk olduğu bilinciyle, yardım istemenin ve anlamanın etik ilkelerini hatırlamak kritik hale gelir. İşte bu noktada GOOD yöntemi devreye giriyor.

GOOD: Bilimsel Paylaşımda Sorumluluğun Kısa Yolu

G – Give Clear Descriptions (Açık Tanım Yap)

Bir afet senaryosunda, zemin türünden bina performansına, bölgesel riskten yerel kapasiteye kadar birçok değişken vardır. Bilgi paylaşırken, problemin hangi bağlamda ortaya çıktığını açıkça belirtmek hem mühendisler hem de karar vericiler için hayati önemdedir.

O – Outline What You've Tried (Neyi Denediğini Açıkla)

Zemin analizlerinde kullanılan yöntemler, modelleme teknikleri veya tahliye planlarının sahada denenmiş versiyonları—tüm bunlar, başkalarının da aynı hatalara düşmemesi için önemli dersler taşır. Deneyim, sadece başarılarla değil, başarısız girişimlerle de zenginleşir.

O – Offer Your Best Guess (Kestirimde Bulun)

Sismolojik verileri yorumlarken ya da bina davranışını değerlendirirken, uzmanların öngörüleri yol gösterici olabilir. Ancak bu tahminlerin hangi varsayımlara dayandığı açıkça paylaşılmalıdır. “Bu yapının zayıf davranmasının nedeni büyük ihtimalle temel zeminle uyumsuzluğu” gibi net ve gerekçeli çıkarımlar, bilimsel diyaloğu besler.

D – Demonstrate with Evidence (Kanıt Sun)

Veri paylaşımı, özellikle afet yönetiminde altın değerindedir. PGA haritaları, zemin profilleri, envanter analizleri gibi somut kanıtlarla desteklenen açıklamalar, hem inandırıcılığı hem de etkiyi artırır.

Doğa ve Deprem Bilimi Topluluğu Ne Yapabilir?

• Her paylaşımı açıklık, özeleştiri ve kanıta dayalı yaklaşım ilkeleriyle değerlendirmek
• Multidisipliner yaklaşımların sınırlarını ve sorumluluklarını net biçimde ifade etmek
• Sosyal medyada bilgi paylaşırken düşünce süzgecinden geçirilmiş, bağlamlı ve sade içerikler sunmak

Sonuç: Bilgi Paylaşımı, Sadece Aktarmak Değil, Sorumluluk Almaktır

Bilgi kirliliğinin en tehlikeli boyutu, toplumu yanlış yönlendirmesi ve afetlere karşı kırılganlığımızı artırmasıdır. Oysa bilimsel düşünce; saydamlık, açıklık ve iş birliğini esas alır.

Doğa ve Deprem Bilimi Topluluğu olarak, sadece “neyi paylaşıyoruz” değil, “nasıl paylaşıyoruz?” sorusunu da sormaya devam edeceğiz. Çünkü doğru sorular, güçlü toplumlar yaratır.