🧠 THINK İlkesi: Bilgi Paylaşırken Beş Temel Soru
İngilizce “düşün” anlamına gelen bu kelime, aynı zamanda her paylaşım öncesi kendimize sormamız gereken beş temel sorunun baş harflerinden oluşuyor:
🟧 T – Doğru mu? (TRUE)
Bilimsel veriye dayanıyor mu?
Sahte grafikler, uydurma senaryolar, komplo teorileri mi dolaşıyor?
🟥 H – Faydalı mı? (HELPFUL)
Paylaştığın şey birine yarar sağlıyor mu?
Topluma faydası var mı, yoksa kafa karıştırıyor mu?
🟨 I – İlham verici mi? (INSPIRING)
Bilinçlendiriyor, harekete geçiriyor, insanları daha duyarlı hale getiriyor mu?
🟪 N – Gerekli mi? (NECESSARY)
Bu paylaşım şu anda gerekli mi?
Özellikle afet anlarında her bilgi paylaşıma uygun olmayabilir.
🟩 K – Nazik mi? (KIND)
Kimseyi hedef almayan, saygılı bir dil kullanılmış mı?
🚨 Peki Gerçekten "Deprem Uzmanı" Diye Bir Şey Var mı?
❌ Hayır, resmi bir unvan olarak "Deprem Uzmanı" yoktur.
Tıpkı “Tıp Uzmanı” gibi genel ama belirsiz bir ifadedir.
Tıpta nasıl “iç hastalıkları”, “kalp damar cerrahisi” gibi branşlar varsa, depremle ilgili konularda da alan uzmanlıkları söz konusudur.
👇 Kimler depremle ilgili konuşabilir?
| Disiplin | Uzmanlık Alanı |
|---|---|
| Jeofizik Mühendisleri | Depremin fiziksel kaynaklarını araştırır. |
| Jeoloji Mühendisleri | Fay hatlarını, zemin türlerini inceler. |
| Sismologlar | Depremleri ölçer, analiz eder. |
| İnşaat Mühendisleri | Depreme dayanıklı yapılar tasarlar. |
| Mimarlar | Deprem güvenli bina tasarımında rol alır. |
| Afet Yönetimi Uzmanları | Kriz yönetimi ve hazırlık planları yapar. |
| Şehir Plancıları | Riskli alanlarda yapılaşmayı düzenler. |
Her bir uzman kendi alanı kadar konuşma yetkisine sahiptir.
Bir inşaat mühendisi jeolojik riskten, bir sismolog da yapı statiğinden tam olarak sorumlu değildir.
❗ Bilgi Kirliliği Nereden Çıkıyor?
Bazen sosyal medyada veya medyada, bir akademik titri bile olmayan kişilerin "uzman" kimliğiyle deprem hakkında yorumlar yaptığını görüyoruz.
🔴 Bu, hem bilimsel güveni zedeliyor, hem de toplumda panik ve kafa karışıklığına neden oluyor.
Bir de üzerine bilim insanlarının kendi alanı dışına taşarak her konuda konuştuğunu gördüğümüzde, bu gürültü daha da artıyor.
🎯 Ne Yapmalı?
📌 Disiplinine sadık kal.
Kimin hangi konuda uzman olduğunu açık belirtmek gerekir.
📌 Bilimsel veriye dayan.
Duyguya, popülizme, korkuya değil; veriye yaslan.
📌 Dili sade ve yapıcı tut.
Toplumu korkutmak değil, bilinçlendirmek amaç olmalı.
No comments:
Post a Comment