🌍 Depremin Şiddeti, Derinliği ve Zemin Etkisi: Prof. Dr. Ali Osman Öncel ile Röportaj
YouTube Röportajı, 11 Ağustos 2025’te TVNET’te yayınlanan Gündem Özel programında ele alındı.
Prof. Dr. Öncel: “Yüzeye ne kadar yaklaşırsa depremin şiddeti o kadar hissedilir oluyor. O kadar hasar verme potansiyeli yükselir oluyor.”
Bu konular, 11 Ağustos 2025 tarihinde TVNET’te yayınlanan Gündem Özel programında Prof. Dr. Ali Osman Öncel ile yapılan bir söyleşiyle detaylıca ele alınmıştır.
Soru 1: Depremin sığ olması hissedilme etkisini nasıl artırıyor ya da azaltıyor? (00:00–01:30)
Sunucu: Deprem biraz şiddetli hissedildi. İstanbul’da bile hissedildi. Ege’nin birçok ilinde ve aynı zamanda Marmara bölgesinde de hissedildi. 100’e yakın bir deprem. Yanlış hatırlamıyorsam 11 km derinlikte oldu. Şimdi bu sığlık meselesi acaba depremin o hissedilme etkisini nasıl artırıyor ya da azaltıyor?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Tabii sığlık önemli. Deprem derin olduğunda Japonya’da 8’den büyük olsa bile Japonlar hissetmiyor. Ama biz diyoruz ki ya 8’den büyük deprem oldu. Japonya’da kimsenin burnu kanamadı ama deprem olmuş. 300 km derinlikte, 200 km derinlikte. Tabii yüzeye ne kadar yaklaşırsa depremin şiddeti o kadar hissedilir oluyor. O kadar hasar verme potansiyeli yükselir oluyor. Bu depremin hasar verme potansiyeli vatandaşlar ellerine telefonu aldılar ve depremi hissettikten sonra rapor ettiler. Bugün vatandaşlarımızın hepsini tebrik etmek lazım. Depremden 2 dakika sonra Türkiye’nin depremi nerelerde hissettiğini tek tek gösterdiler ve şiddet büyüklüğünü de verdiler. Az, orta ve büyük şiddette nerede hissettiklerini gördüler. 7, neredeyse 600 km depremin dış merkezinden bir yarıçap koysanız, 600 km’lik bir yarıçapa sahip büyük bir alanda bu deprem hissedildi. İşte en önemli örneği, işte en kuzeyde biz İstanbul’da Beylikdüzü’nde hissettik. İşte Yunanistan’da da hissedenler var. Bu açıdan tabii bu depremin yüzeye yakın olması hissedilmesinde önemli bir faktör olabilir.
- Soru: Depremin derinliği, hissedilme şiddetini ve hasar potansiyelini nasıl etkiler? Türkiye’de sığ depremlerin risk değerlendirmelerinde nasıl bir rolü var, ve bu tür depremler için hangi yenilikçi jeofizik ölçüm yöntemleri kullanılıyor?
Soru 2: Zemin depremin hissedilen etkisini nasıl büyütür veya azaltır? (01:30–04:50)
Sunucu: Diğer bir faktör de zemin etkisi önemli bir faktör olabilir. Depremi zemin nasıl büyütür? O hissedilen kuvvetli etkisini nasıl azaltır? Zemin ne olursa bizim için deprem az hissedilir? Nasıl olursa biz depremi daha şiddetli hissederiz?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Tabii. Şimdi zeminin fiziksel kapasitesini kayma dalgasıyla bizler veriyoruz. Aslında deprem olmasına gerek yok. Dünyada yeryüzünün fiziksel kapasitesi VS30 olarak biliniyor. Bugün açtığınız zaman global diye 1 km hassasiyette yerin fiziksel direnç kapasitesini görebiliyoruz. O zaman şunu söyleyebilir miyiz? Yani şu anda İstanbul’da ve Türkiye’nin her noktasında hangi noktada bina yapılır? Bu bina için zemin iyi, hayır şu bina için zemin kesinlikle kötü tercih edilemez meselesi. Tabii 1 kilometre hassasiyeti bunu görebiliyoruz. Özellikle benim öğrencim Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’nde çalışıyordu. Yüksek lisans tezimizin ana konusu sahada ölçülen jeofizik yer direnciyle topografyadan ölçülen, uzaydan ölçülen yerin jeofizik direncini karşılaştırdık. %95 bir benzerlik gördük. Bu çok önemli bir şey. Çünkü Balıkesir ilinde o projenin yapılması belki milyon dolara bir kaynağa neden oldu. Yalnız bu iş parayla bitmiyor. 23 senede bu çalışma yapıldı. Tabii bunu yazın yapıyorsun, kışın yapıyorsun. Aynı zamanda yaparsan bunlar birbiriyle korele edilebilir. Ama siz bakıyorsunuz Ocak’ta bir kısmını bitiriyorsun, Şubat’ta bilmem ne. Yerin direnç kapasitesi ve mevsimlere bağlı olarak değişimli. Japonya’da günlük olarak yerin direnç kapasitesindeki değişim ölçülüyor. VS30 direnci mevsimlik olarak ölçülüyor. İşte kışın ne yapıyor? Yeraltı suları yükseldiği için direnç düşüyor. Yazın azaldığı için direnç yükseliyor. O nedenle de aslında depremin yazın olması da bir avantaj. Şu anda tabii ki direnci yüksek bir durumdayken bu deprem meydana geldi. Tabii yalnızca yapıların direnç kapasitesinin ölçümü değil. Yani yapıların kontrollü ya da bakımdan geçmesi, yerin de direnç durumunun incelenmesi. Japonya’daki model olarak hava durumu gibi bu veriliyor ve buna göre de biz aslında afet yönetimi en önemli şey, en kötü duruma göre sizin önlem almanız. Yani direncin en düşük olduğu değeri bilirseniz siz zemin sınıfını ona göre belirlersiniz. O zaman kendinizi tabii ki daha korumalı, depreme karşı baş etme kapasite daha yüksek yapma imkanınız olabilir.
- Soru: Zemin direnci depremin etkisini nasıl şekillendirir? Türkiye’de zemin sınıflandırması ve jeofizik ölçüm yöntemleri nasıl uygulanıyor, ve bu yöntemler yapı güvenliğini artırmak için nasıl yenilikçi çözümler sunuyor?
Son Depremler
17 Ağustos 2023 sonrası önemli depremler (AFAD/USGS verileri):
- 6 Şubat 2023, Kahramanmaraş Depremi: Büyüklük 7.8, Derinlik 10 km, Konum: Kahramanmaraş, Türkiye. Bağlantı: Zemin koşulları ve yapı güvenliği üzerine tartışmalar.
- 20 Şubat 2023, Hatay Depremi: Büyüklük 6.4, Derinlik 8 km, Konum: Hatay, Türkiye. Bağlantı: Yapı dayanıklılığı ve risk azaltma.
LastQuake Uygulaması
LastQuake uygulaması, deprem durumunda vatandaşları bilgilendiren ve sonrasında tanıklıklarını yorumlar, resimler ve videolar aracılığıyla toplayan ücretsiz ve reklamsız bir mobil uygulamadır.
Ayarlar
Bildirimler
Bildirim sayısını kısıtlayabilirsiniz.
Güvenlik Kontrolü
Yıkıcı bir deprem durumunda, akrabalarınıza güvende olduğunuzu bildirin.
- Kişileriniz: Düzenle veya kaydet.
Güvenlik İpuçları
Deprem güvenliği için öneriler içerir.
Hakkında
Uygulama sürümü: 3.0.5
Tasarım: Helena Bukovac & Arian Bozorg
Geliştirici: EMSC
Çevirmenler: Çeşitli katkıda bulunanlar
Kullanıcı Kılavuzu
1. LastQuake uygulamasında depremler renklerle kategorize edilir:
- Hissedilmeyen deprem.
- Hissedilen deprem. Henüz konum ve büyüklük bilgisi yok.
- Yerel olarak hissedilen deprem ve/veya düşük sarsıntı seviyesi. Hasar beklenmez.
- Daha geniş alanda hissedilen deprem, yerel olarak güçlü sarsıntı. Önemli hasar beklenmez.
- Geniş çapta hissedilen deprem, güçlü yerel sarsıntı. Yerel ve/veya küçük çaplı hasar olasılığı.
- Büyük ölçüde hissedilen deprem ve güçlü sarsıntı seviyesi. Kısa mesafelerde ve/veya standart dışı binalarda hasar beklenir.
- Yıkıcı deprem.
- Hissedilmeyen deprem ve Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi (PTWC) tarafından verilen Tsunami Bilgisi.
- Hissedilmeyen deprem ve PTWC tarafından verilen Tsunami Uyarısı.
- Tsunami Bilgisi veya Tsunami Uyarısı yayınlandı. Simge yukarıdaki renklerden herhangi biriyle ilişkilendirilebilir.
- Tsunami değerlendirmesi devam ediyor. Daha fazla bilgi gelecek.
- Tsunami riski yok.
- Patlama kaynaklı sarsıntı.
- Sondaj kaynaklı sarsıntı.
- Heyelan kaynaklı sarsıntı.
- Meteorit kaynaklı sarsıntı.
- Sonik patlama kaynaklı sarsıntı.
- Volkan patlaması kaynaklı sarsıntı.
2. İlgili Resim ve Videolar
Depremin etkileri hakkında resimler arıyoruz:
- Hasar bağlamıyla (binalar, köprüler, yollar... çok yakın çekim değil).
- Peyzaj üzerindeki etkiler (heyelan, sıvılaşma, zemin çökmeleri...).
- İnsan onuruna saygı göstererek.
Lütfen yalnızca kendi çektiğiniz resimleri gönderin. EMSC, telif hakkı yasalarına saygı duyar.
3. Konum Belirleme ve Bildirimler
Bildirim servisimiz, LastQuake uygulamasını son açtığınızda kullanılan konum bilginizi kullanır.
Bilgi Kanalları
- @LastQuake: Resmi EMSC X kanalı, hızlı deprem bilgisi ve sismoloji ile deprem hazırlığı hakkında eğitici paylaşımlar.
- @lastquake.emsc.eu: Resmi EMSC BlueSky kanalı, hızlı deprem bilgisi ve eğitici içerikler.
- Telegram Bot: Ücretsiz ve reklamsız, çevrenizdeki hissedilen depremler hakkında kişiselleştirilmiş bilgi. Katıl: @LastQuake
- Masaüstü: EMSC web sitesi, hızlı deprem bilgisi, tanıklıklar ve detaylı bilgiler.
- Mobil: EMSC mobil sitesi, hızlı deprem bilgisi ve tanıklıklar.
- LastQuake uygulaması: Ücretsiz, reklamsız, deprem bilgilendirmesi ve tanıklık toplama.
Deprem Korkusu Anketi
Anket, kullanıcıların deprem korkusu ve deneyimlerini anlamayı amaçlar.
Not: E-posta adresiniz yalnızca bilimsel sorular için veya teknik sorunlarda yardımcı olmak için kullanılacaktır.
Video / Sunum Alanı
Röportajı izleyin ve deprem bilimi üzerine daha fazla bilgi edinin. Önerilen videolar:
Yayın Tarihi: 2023 (Öncel Röportaj), 2020 (Öncel Sismoloji), 2019 (GFZ)
Kaynakça (APA 7)
- Öncel, A. O. (2023). Depremin Şiddeti, Derinliği ve Zemin Etkisi. YouTube. Eriş
Özet (TR): Depremin sığlık ve zemin etkilerinin hissedilme şiddeti üzerindeki rolünü tartışır.
Summary (EN): Discusses the role of earthquake depth and soil effects on perceived intensity.
- Worden, C. B., et al. (2020). ShakeMap 4 Manual. Earthquake Spectra, 36(1), 1–36. Eriş
Özet (TR): Deprem şiddet haritalarının oluşturulması ve zemin etkilerinin analizini ele alır.
Summary (EN): Covers the creation of earthquake intensity maps and analysis of soil effects.
- AFAD. (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremi Raporu. Eriş
Özet (TR): Kahramanmaraş depreminin zemin koşulları ve hasar analizini içerir.
Summary (EN): Includes soil conditions and damage analysis of the Kahramanmaraş earthquake.
- EMSC. (2025). LastQuake Uygulaması. Eriş
Özet (TR): Deprem bilgilendirmesi ve tanıklık toplama için ücretsiz mobil uygulama.
Summary (EN): Free mobile app for earthquake information and testimony collection.
Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)
Depremin sığ olması ne anlama gelir?
Sığ depremler, yüzeye yakın (genellikle 70 km’den az) gerçekleşir ve daha fazla hissedilir, hasar potansiyeli yüksektir.
Zemin direnci nasıl ölçülür?
Zemin direnci, VS30 gibi jeofizik yöntemlerle ölçülür; bu, deprem dalgalarının zemindeki hızını değerlendirir.
LastQuake uygulaması nedir?
LastQuake, deprem bilgilendirmesi yapan ve kullanıcıların tanıklıklarını (yorum, fotoğraf, video) toplayan ücretsiz bir uygulamadır.
🌍 Earthquake Intensity, Depth, and Soil Effects: Interview with Prof. Dr. Ali Osman Öncel
YouTube Interview, discussed on TVNET’s Gündem Özel on August 11, 2025.
Prof. Dr. Öncel: “The closer the earthquake is to the surface, the more intensely its intensity is felt. Its damage potential increases accordingly.”
These topics were discussed in detail in an interview with Prof. Dr. Ali Osman Öncel on TVNET’s Gündem Özel program on August 11, 2025.
Question 1: How does the shallowness of an earthquake affect its perceived intensity? (00:00–01:30)
Host: The earthquake was felt quite intensely. It was felt even in Istanbul, in many provinces of the Aegean, and in the Marmara region. Nearly 100 earthquakes. If I recall correctly, it occurred at a depth of 11 km. So, how does this shallowness affect the intensity with which the earthquake is felt, increasing or decreasing it?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Of course, shallowness is important. When an earthquake is deep, even if it’s greater than magnitude 8 in Japan, people don’t feel it. But we say, oh, there was an earthquake over 8 in Japan, and no one was harmed, yet an earthquake occurred. At 300 km depth, at 200 km depth. Naturally, the closer it is to the surface, the more intensely the earthquake is felt. Its damage potential increases accordingly. For this earthquake’s damage potential, citizens picked up their phones and reported it after feeling the earthquake. We should congratulate all our citizens today. Two minutes after the earthquake, they showed exactly where in Turkey the earthquake was felt and provided the intensity levels. They saw where it was felt with low, medium, and high intensity. At magnitude 7, if you consider a radius of about 600 km from the epicenter, this earthquake was felt in a large area with a 600 km radius. The most significant example is that we felt it in Beylikdüzü, Istanbul, in the north. There were also people who felt it in Greece. In this regard, the earthquake’s proximity to the surface may be a significant factor in its perceptibility.
- Question: How does earthquake depth influence its perceived intensity and damage potential? What role do shallow earthquakes play in risk assessments in Turkey, and what innovative geophysical measurement methods are used for such earthquakes?
Question 2: How does the soil amplify or reduce the perceived effects of an earthquake? (01:30–04:50)
Host: Another factor could be the soil effect, which may be significant. How does the soil amplify an earthquake? How does it reduce its strong perceived effect? What kind of soil makes an earthquake less felt? What kind makes us feel it more intensely?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Of course. Now, we determine the physical capacity of the soil with shear waves. Actually, an earthquake doesn’t need to occur. Globally, the physical capacity of the Earth’s surface is known as VS30. When you check today, you can see the physical resistance capacity of the ground at a 1 km resolution. So, can we say that in Istanbul and every part of Turkey, we know where a building should be constructed? This soil is good for this building, but that soil is absolutely unsuitable. We can see this with 1 km resolution. My student was working at Balıkesir Metropolitan Municipality. The main topic of our master’s thesis was comparing the geophysical ground resistance measured in the field with the geophysical resistance measured from topography, from space. We found a 95% similarity. This is very important. Because that project in Balıkesir might have cost millions of dollars. But it’s not just about money. This study took 23 years. You do it in summer, in winter. If you do it simultaneously, they can be correlated. But you do part in January, part in February, and so on. The ground’s resistance capacity varies by season. In Japan, changes in ground resistance are measured daily. VS30 resistance is measured seasonally. In 宁
- Question: How does soil resistance shape an earthquake’s impact? How are soil classification and geophysical measurement methods applied in Turkey, and how do these methods offer innovative solutions for improving structural safety?
Recent Earthquakes
Major earthquakes after August 17, 2023 (AFAD/USGS data):
- February 6, 2023, Kahramanmaraş Earthquake: Magnitude 7.8, Depth 10 km, Location: Kahramanmaraş, Turkey. Connection: Discussions on soil conditions and structural safety.
- February 20, 2023, Hatay Earthquake: Magnitude 6.4, Depth 8 km, Location: Hatay, Turkey. Connection: Structural resilience and risk mitigation.
LastQuake App
The LastQuake app is a free and ad-free mobile application that informs citizens during an earthquake and collects their testimonies via comments, pictures, and videos.
Settings
Notifications
Restrict the number of notifications.
Safety Check
In case of a destructive earthquake, notify your relatives that you are safe.
- Your Contacts: Edit or save.
Safety Tips
Includes tips for earthquake safety.
About
App version: 3.0.5
Designed by: Helena Bukovac & Arian Bozorg
Developed by: EMSC
Translated by: Various contributors
User Manual
1. Earthquakes in the LastQuake app are categorized by color:
- Earthquake not known to be felt.
- Felt earthquake. No location or magnitude yet.
- Earthquake felt locally and/or low shaking level. No damage expected.
- Earthquake felt at larger distances. Shaking can be locally strong. No significant damage expected.
- Widely felt earthquake with strong local shaking. Possibility of local and/or minor damage.
- Major felt earthquake and strong shaking level. Damage expected at short epicentral distances and/or for sub-standard buildings.
- Destructive earthquake.
- Earthquake not known to be felt and Tsunami Information issued by the Pacific Tsunami Warning Center (PTWC).
- Earthquake not known to be felt and Tsunami Warning issued by the PTWC.
- Tsunami Information or Tsunami Warning issued by the PTWC. The icon can be associated with any of the above colors.
- Tsunami evaluation in progress. More information to come.
- No tsunami risk.
- Shaking triggered by explosion.
- Shaking triggered by drilling.
- Shaking triggered by landslide.
- Shaking triggered by meteorite.
- Shaking triggered by sonic boom.
- Shaking triggered by volcano eruption.
2. Pictures and Videos of Interest
We are looking for pictures about earthquake impacts:
- Damage within its context (buildings, bridges, roads... not too close up).
- Effects on landscapes (landslides, liquefactions, ground failures...).
- While respecting people’s dignity.
Please send only images you shot yourself. EMSC respects copyright laws.
3. Geolocation and Notifications
The geolocation used by our notification service is your geolocation from the last time you opened the LastQuake app.
Information Channels
- @LastQuake: Official EMSC X channel for rapid earthquake information and educational posts about seismology and earthquake preparedness.
- @lastquake.emsc.eu: Official EMSC BlueSky channel for rapid earthquake information and educational content.
- Telegram Bot: Free and ad-free, provides personalized earthquake information. Join: @LastQuake
- Desktop: EMSC website for rapid earthquake information, testimonies, and in-depth information.
- Mobile: EMSC mobile site for rapid earthquake information and testimonies.
- LastQuake app: Free and ad-free, for earthquake notifications and testimony collection.
Earthquake Fear Survey
The survey aims to understand users’ earthquake fear and experiences.
Note: Your email address will only be used for scientific questions or to assist with technical issues.
Video / Presentation Area
Watch the interview and learn more about earthquake science. Recommended videos:
Release Date: 2023 (Öncel Interview), 2020 (Öncel Seismology), 2019 (GFZ)
References (APA 7)
- Öncel, A. O. (2023). Earthquake Intensity, Depth, and Soil Effects. YouTube. Access
Summary (EN): Discusses the role of earthquake depth and soil effects on perceived intensity.
Özet (TR): Depremin sığlık ve zemin etkilerinin hissedilme şiddeti üzerindeki rolünü tartışır.
- Worden, C. B., et al. (2020). ShakeMap 4 Manual. Earthquake Spectra, 36(1), 1–36. Access
Summary (EN): Covers the creation of earthquake intensity maps and analysis of soil effects.
Özet (TR): Deprem şiddet haritalarının oluşturulması ve zemin etkilerinin analizini ele alır.
- AFAD. (2023). 6 February 2023 Kahramanmaraş Earthquake Report. Access
Summary (EN): Includes soil conditions and damage analysis of the Kahramanmaraş earthquake.
Özet (TR): Kahramanmaraş depreminin zemin koşulları ve hasar analizini içerir.
- EMSC. (2025). LastQuake App. Access
Summary (EN): Free mobile app for earthquake information and testimony collection.
Özet (TR): Deprem bilgilendirmesi ve tanıklık toplama için ücretsiz mobil uygulama.
Frequently Asked Questions (FAQ)
What does it mean for an earthquake to be shallow?
Shallow earthquakes occur close to the surface (usually less than 70 km) and are felt more intensely, with higher damage potential.
How is soil resistance measured?
Soil resistance is measured using geophysical methods like VS30, which evaluates the speed of earthquake waves in the ground.
What is the LastQuake app?
LastQuake is a free app that provides earthquake notifications and collects user testimonies (comments, photos, videos).
Hakkımda
Prof. Dr. Ali Osman Öncel, jeofizik ve sismoloji alanında uzmanlaşmış bir akademisyendir. Deprem bilimi, zemin etkileri ve afet yönetimi üzerine çalışmalar yapmaktadır. TVNET’te yayınlanan Gündem Özel programında deprem şiddeti, derinliği ve zemin etkileri üzerine bilgiler paylaşmıştır.
İletişim
Bize ulaşmak için aşağıdaki formu doldurun:
Comments
Post a Comment