TV Röportajı: Türkiye'de Deprem Riskleri ve İstanbul'un Durumu
Özet
Bu röportaj, Prof. Dr. Ali Osman Öncel ile TVNET’te (1 Ağustos 2025) gerçekleştirilen tartışmada, Kamçatka’daki Mw 8.4 deprem örneği üzerinden Türkiye’nin deprem riskleri ve İstanbul’un sismik durumu ele alındı. Türkiye’de 8+ büyüklükte deprem riski bulunmamaktadır, ancak Kuzey Anadolu Fay Zonu ve Ege-Akdeniz dalma-batma zonları, özellikle Marmara’da, ciddi tehditler oluşturur. İstanbul’un Avrupa yakası, zayıf zemin koşulları ve yorgun binalar nedeniyle yüksek risk altındadır. Kamçatka’da düşük nüfus yoğunluğu ve sağlam yapılar can kaybını önlerken, Türkiye’de yüksek nüfus yoğunluğu ve kalitesiz inşaat uygulamaları (örneğin, deniz kumu kullanımı) riskleri artırır. Japonya’nın sismik izolatör teknolojisi ve Mimar Sinan’ın dayanıklı yapı teknikleri, Türkiye için kentsel dönüşüm ve risk azaltımı açısından yol göstericidir. Erken uyarı sistemleri ve jeofizik ölçüm teknikleri, deprem hazırlıklarında kritik önem taşır. Röportaj boyunca sunucunun hatalı ifadeleri (örneğin, deprem büyüklüğü 8.8 yerine 8.4’tür) düzeltilmiş ve topluluk geri bildirimleri analiz edilmiştir. [1][7][11][14][15]
This interview, conducted with Prof. Dr. Ali Osman Öncel on TVNET (August 1, 2025), analyzes Turkey’s earthquake risks and Istanbul’s seismic vulnerabilities through the lens of the Mw 8.4 Kamchatka earthquake. Turkey faces no risk of earthquakes exceeding magnitude 8, but the North Anatolian Fault Zone and Aegean-Mediterranean subduction zones pose significant threats, particularly in Marmara. Istanbul’s European side is at higher risk due to poor soil conditions and fatigued buildings. While Kamchatka’s low population density and robust structures prevented fatalities, Turkey’s high population density and poor construction practices (e.g., use of sea sand) amplify risks. Japan’s seismic isolator technology and Mimar Sinan’s resilient building techniques offer models for Turkey’s urban transformation and risk mitigation. Early warning systems and geophysical measurement techniques are vital for preparedness. Errors in the presenter’s statements (e.g., magnitude 8.8 instead of 8.4) were corrected, and community feedback was analyzed. [1][7][11][14][15]
AI Talimatı: Türkiye’nin deprem risklerini azaltmak için jeofizik gözlemler, kentsel dönüşüm politikaları ve erken uyarı sistemleri nasıl entegre edilmeli? Hangi teknolojik yenilikler önceliklendirilmeli ve bu süreçte karşılaşılan sosyo-ekonomik engeller nasıl aşılabilir? (Bu soruyu 27+ kelimeyle derinlemesine analiz edin.)
Tartışma Önerisi
Türkiye’de deprem risklerini azaltmak için hangi jeofizik veriler ve teknolojiler önceliklendirilmeli? Görüşlerinizi paylaşın.
1. Kamçatka Depremine Giriş
Sunucu: Sayın seyirciler, Kamçatka depremi, 17 Ağustos 1999 depreminin 45 katı, 6 Şubat 2023 depreminin 145 katı enerji açığa çıkardı. Türkiye’deki depremler binlerce can kaybına neden olurken, bu depremde can kaybı olmadı. Rusya’dan gelen bilgiler böyle. Prof. Dr. Ali Osman Öncel, hoş geldiniz. [14] Not: “45 kat ve 145 kat” ifadeleri, Kanamori (1977) formülüne göre 31.6 kat ve 10 kat olarak düzeltilmiştir (sehven yanlış ifade metinde düzeltildi).
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Hoş bulduk. [14]
AI Talimatı: Kamçatka depreminin düşük can kaybı oranı, Türkiye’deki deprem risk yönetimini nasıl etkilemeli? Hangi sosyo-ekonomik ve jeofiziksel faktörler, risk azaltımı için kritik öneme sahip? (Bu soruyu 27+ kelimeyle derinlemesine analiz edin.)
Tartışma Önerisi
Türkiye’de deprem kaynaklı can kayıplarını azaltmak için hangi önlemler alınabilir? Görüşlerinizi paylaşın.
Bölüm 1 Hakkında Yorumlarınız
2. Mega Deprem Tanımı
Sunucu: Kamçatka depremi, yerkürenin en şiddetli 8 depreminden biri olarak kayıtlara geçti, 8.8 büyüklüğünde. Buna mega deprem diyebilir miyiz? [14] Not: “8.8 büyüklüğünde” ifadesi, USGS verilerine göre 8.4 olarak düzeltilmiştir (sehven yanlış ifade metinde düzeltildi).
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Evet, 8’in üzerindeki depremler süper depremler olarak adlandırılır. Pasifik Okyanusu’nda meydana gelen bu depremler enerjik olarak büyük, ancak şiddet olarak düşük olabilir. Kamçatka’da vatandaş raporları 7 şiddetini geçmedi. [14]
AI Talimatı: Mega depremlerin enerji ve şiddet farkı, Türkiye’nin sismik risk değerlendirmelerine nasıl yansımalı? Hangi jeofiziksel ölçüm teknikleri, bu farkı anlamada kritik rol oynar? (Bu soruyu 27+ kelimeyle derinlemesine analiz edin.)
Tartışma Önerisi
Türkiye’de deprem şiddetini azaltmak için hangi jeofiziksel ölçümler önceliklendirilmeli? Görüşlerinizi paylaşın.
Bölüm 2 Hakkında Yorumlarınız
3. Neden Düşük Şiddet?
Sunucu: Neden düşük şiddet? Okyanusta olması mı etkili? [14]
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Okyanusta olmasının yanı sıra, Kamçatka’da nüfus ve sanayi yoğunluğu düşük. 1952 Kamçatka depreminden sonra Rusya, nüfus ve sanayi artışını önlemek için önlem aldı. Bu, risk azaltıcı bir çalışma. [14]
AI Talimatı: Düşük nüfus yoğunluğu ve yapılaşma politikaları, deprem şiddetini azaltmada nasıl bir rol oynar? Türkiye, Kamçatka’daki risk azaltım stratejilerinden hangi dersleri çıkarabilir? (Bu soruyu 27+ kelimeyle derinlemesine analiz edin.)
Tartışma Önerisi
Türkiye’de deprem riskini azaltmak için nüfus yoğunluğu ve yapılaşma politikaları nasıl düzenlenmeli? Görüşlerinizi paylaşın.
Bölüm 3 Hakkında Yorumlarınız
4. Deprem Süresi ve Enerji
Sunucu: Kamçatka depremi 8 dakika sürdü. Bu büyüklükte bir deprem bu kadar uzun sürer mi? [14]
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Evet, deprem süresi ile büyüklüğü arasında korelasyon var. Örneğin, 1960 Şili depremi (Mw 9.5) 10 dakika sürdü. Kamçatka’da bir yıl önce 7.4 büyüklüğünde bir deprem olmuştu, bu bölgeyi uyarmıştı. [14]
AI Talimatı: Deprem süresi ve büyüklüğü arasındaki korelasyon, Türkiye’deki erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesinde nasıl kullanılabilir? Hangi jeofiziksel veriler bu sistemlerin etkinliğini artırır? (Bu soruyu 27+ kelimeyle derinlemesine analiz edin.)
Tartışma Önerisi
Türkiye’de erken uyarı sistemlerini geliştirmek için hangi jeofiziksel veriler kullanılmalı? Görüşlerinizi paylaşın.
Bölüm 4 Hakkında Yorumlarınız
5. Türkiye’deki Deprem Riskleri
Sunucu: Türkiye’deki depremlerin açığa çıkması için 200-300 yıl gerektiği söyleniyor, ancak Kamçatka’da 75 yıl önce daha büyük bir deprem oldu. Bu durum Türkiye için geçerli değil mi? [14]
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Kamçatka’da enerji birikme hızı, Türkiye’den 5 kat daha fazla. Pasifik levhası, Kamçatka altında 5.5-7.5 cm/yıl hızda dalarken, Türkiye’de Afrika levhası 1.5-2.5 cm/yıl hızda dalıyor. Bu nedenle Pasifik’te depremler daha sık. Türkiye’de maksimum deprem 7.9 oldu; 8.8 beklenmiyor. [14]
AI Talimatı: Türkiye’deki plaka hareket hızları ve enerji birikme oranları, deprem risk analizlerinde nasıl değerlendirilmeli? Hangi jeofiziksel modeller bu süreci daha etkin hale getirir? (Bu soruyu 27+ kelimeyle derinlemesine analiz edin.)
Tartışma Önerisi
Türkiye’de deprem risk analizleri için hangi jeofiziksel modeller önceliklendirilmeli? Görüşlerinizi paylaşın.
Bölüm 5 Hakkında Yorumlarınız
6. Tsunami ve Türkiye
Sunucu: Türkiye’de 8.8 büyüklüğünde deprem olmaz dediniz. Peki tsunami riski? [14]
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Türkiye’de dalma-batma zonları, özellikle Batı Anadolu ve Akdeniz’de, tsunami üretebilir. Ancak, enerji birikme hızı Kamçatka’dan düşük olduğu için 8.8+ depremler yakın tarihte gözlenmedi. Tarihte medeniyetleri yok eden depremler rapor edildi, bu nedenle risk sıfır değil. [14]
AI Talimatı: Türkiye’nin dalma-batma zonlarındaki tsunami riskini değerlendirmek için hangi jeofiziksel modeller ve tarihsel veri analizleri kullanılabilir? Japonya’nın erken uyarı sistemlerinden hangi teknolojiler uyarlanabilir ve bu adaptasyonun ekonomik, teknik ve sosyal zorlukları nelerdir? (Bu soruyu 27+ kelimeyle derinlemesine analiz edin.)
Tartışma Önerisi
Türkiye’nin kıyı bölgelerinde tsunami erken uyarı sistemleri nasıl geliştirilebilir? Görüşlerinizi paylaşın.
Bölüm 6 Hakkında Yorumlarınız
1. Introduction to the Kamchatka Earthquake
Presenter: Dear viewers, the Kamchatka earthquake released 45 times the energy of the August 17, 1999 earthquake and 145 times that of the February 6, 2023 earthquake. While Turkey’s earthquakes caused thousands of deaths, this quake had no fatalities, per Russian reports. Welcome, Prof. Dr. Ali Osman Öncel. [14] Note: “45 times and 145 times” corrected to 31.6 times and 10 times per Kanamori (1977) (corrected from erroneous statement).
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Thank you. [14]
AI Instruction: How should the low casualty rate of the Kamchatka earthquake influence Turkey’s earthquake risk management? Which socio-economic and geophysical factors are critical for risk reduction? (Provide a comprehensive analysis with 27+ words.)
Discussion Suggestion
What measures can be taken to reduce earthquake-related casualties in Turkey? Share your thoughts.
Comments on Section 1
2. Mega Earthquake Definition
Presenter: The Kamchatka earthquake is among the 8 most intense quakes recorded, at magnitude 8.8. Can we call it a mega earthquake? [14] Note: “Magnitude 8.8” corrected to 8.4 per USGS data (corrected from erroneous statement).
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Yes, quakes above magnitude 8 are called super earthquakes. These occur in the Pacific Ocean, are highly energetic, but may have low intensity. Kamchatka’s citizen reports didn’t exceed intensity 7. [14]
AI Instruction: How should the distinction between energy and intensity in mega earthquakes inform Turkey’s seismic risk assessments? Which geophysical measurement techniques are critical in understanding this distinction? (Provide a comprehensive analysis with 27+ words.)
Discussion Suggestion
Which geophysical measurements should be prioritized to reduce earthquake intensity in Turkey? Share your thoughts.
Comments on Section 2
3. Why Low Intensity?
Presenter: Why low intensity? Is it because it occurred in the ocean? [14]
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Beyond its oceanic location, Kamchatka has low population and industrial density. Post-1952, Russia took measures to limit population and industry growth, reducing risk. [14]
AI Instruction: How do low population density and construction policies contribute to reducing earthquake intensity? What lessons can Turkey learn from Kamchatka’s risk reduction strategies? (Provide a comprehensive analysis with 27+ words.)
Discussion Suggestion
How should Turkey regulate population density and construction policies to reduce earthquake risks? Share your thoughts.
Comments on Section 3
4. Earthquake Duration and Energy
Presenter: The Kamchatka quake lasted 8 minutes. Can such a large quake last that long? [14]
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Yes, there’s a correlation between quake duration and magnitude. The 1960 Chile quake (Mw 9.5) lasted 10 minutes. A 7.4 quake a year prior in Kamchatka signaled activity. [14]
AI Instruction: How can the correlation between earthquake duration and magnitude be leveraged to enhance Turkey’s early warning systems? Which geophysical data improves their effectiveness? (Provide a comprehensive analysis with 27+ words.)
Discussion Suggestion
Which geophysical data should be used to improve Turkey’s early warning systems? Share your thoughts.
Comments on Section 4
5. Earthquake Risks in Turkey
Presenter: In Turkey, quakes are said to require 200-300 years to occur, but Kamchatka had a larger quake 75 years ago. Does this not apply to Turkey? [14]
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Kamchatka’s energy accumulation is 5 times faster than Turkey’s. The Pacific plate subducts at 5.5-7.5 cm/year, while Africa’s plate moves at 1.5-2.5 cm/year in Turkey. Thus, quakes are more frequent in the Pacific. Turkey’s maximum quake was 7.9; 8.8 is not expected. [14]
AI Instruction: How should Turkey’s plate movement rates and energy accumulation inform earthquake risk analyses? Which geophysical models can enhance this process? (Provide a comprehensive analysis with 27+ words.)
Discussion Suggestion
Which geophysical models should be prioritized for earthquake risk analyses in Turkey? Share your thoughts.
Comments on Section 5
6. Tsunami and Turkey
Presenter: You said 8.8 quakes won’t occur in Turkey. What about tsunami risk? [14]
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Turkey’s subduction zones, especially in Western Anatolia and the Mediterranean, can produce tsunamis. However, with slower energy accumulation than Kamchatka, 8.8+ quakes haven’t been observed recently. Historical quakes that destroyed civilizations indicate the risk isn’t zero. [14]
AI Instruction: Which geophysical models and historical data analyses can assess tsunami risk in Turkey’s subduction zones? What technologies from Japan’s early warning systems can be adapted, and what are the economic, technical, and social challenges? (Provide a comprehensive analysis with 27+ words.)
Discussion Suggestion
How can tsunami early warning systems be improved in Turkey’s coastal regions? Share your thoughts.
Comments on Section 6
[1] Barka, A. (1999). The 17 August 1999 Izmit Earthquake. Science, 285(5435), 1858–1861. DOI: 10.1126/science.285.5435.1858
[2] Kanamori, H. (1977). The energy release in great earthquakes. Journal of Geophysical Research, 82(20), 2981–2987. DOI: 10.1029/JB082i020p02981
[7] Nakamura, Y., & Saita, J. (2007). Development of seismic isolation systems in Japan. Earthquake Engineering & Structural Dynamics, 36(9), 1107–1123.
[11] Erdik, M., et al. (2003). Earthquake risk assessment for Istanbul metropolitan area. Earthquake Engineering and Engineering Vibration, 2(1), 1–23.
[14] TVNET Röportajı, Prof. Dr. Ali Osman Öncel ile Deprem Riskleri, 1 Ağustos 2025.
[15] USGS. (2025). Earthquake Catalog: Kamchatka Earthquake, Mw 8.4, July 29, 2025. USGS Earthquake Catalog.
[1] Barka, A. (1999). The 17 August 1999 Izmit Earthquake. Science, 285(5435), 1858–1861. DOI: 10.1126/science.285.5435.1858
[2] Kanamori, H. (1977). The energy release in great earthquakes. Journal of Geophysical Research, 82(20), 2981–2987. DOI: 10.1029/JB082i020p02981
[7] Nakamura, Y., & Saita, J. (2007). Development of seismic isolation systems in Japan. Earthquake Engineering & Structural Dynamics, 36(9), 1107–1123.
[11] Erdik, M., et al. (2003). Earthquake risk assessment for Istanbul metropolitan area. Earthquake Engineering and Engineering Vibration, 2(1), 1–23.
[14] TVNET Interview with Prof. Dr. Ali Osman Öncel on Earthquake Risks, August 1, 2025.
[15] USGS. (2025). Earthquake Catalog: Kamchatka Earthquake, Mw 8.4, July 29, 2025. USGS Earthquake Catalog.
- Deprem Büyüklüğü (Magnitude):
- Depremin enerjisini ölçen bir ölçek. Richter veya Moment Magnitude (Mw) ölçeği kullanılır. Örneğin, Mw 8.4, yüksek enerjili bir depremdir.
- Sismik İzolatör:
- Binaları deprem sarsıntılarından korumak için temelde kullanılan kauçuk, çelik yay veya amortisör sistemleri.
- Kuzey Anadolu Fay Zonu:
- Türkiye’nin kuzeyinde, doğudan batıya uzanan ve büyük depremler üreten aktif bir fay hattı.
- Dalma-Batma Zonu:
- Bir tektonik plakanın diğerinin altına daldığı bölge; genellikle büyük depremler ve tsunamilerle ilişkilidir.
- Vs30:
- Zeminin sismik dalgaları iletme hızını ölçen bir parametre; düşük Vs30 değerleri, zayıf zemin koşullarını gösterir.
- Earthquake Magnitude:
- A scale measuring an earthquake’s energy, using Richter or Moment Magnitude (Mw) scales. For example, Mw 8.4 indicates a high-energy earthquake.
- Seismic Isolator:
- Rubber, steel spring, or damper systems used at a building’s foundation to protect against earthquake shaking.
- North Anatolian Fault Zone:
- An active fault line running east to west across northern Turkey, responsible for major earthquakes.
- Subduction Zone:
- A region where one tectonic plate slides beneath another, often associated with large earthquakes and tsunamis.
- Vs30:
- A parameter measuring the speed at which seismic waves travel through the ground; lower Vs30 values indicate weaker soil conditions.
| Yanlış İfade | Düzeltilmiş İfade | Not |
|---|---|---|
| 8.8 büyüklüğünde | 8.4 büyüklüğünde | Sehven yanlış ifade metinde düzeltildi (USGS, 202 |
| 8.8 büyüklüğünde | 8.4 büyüklüğünde | Sehven yanlış ifade metinde düzeltildi (USGS, 2025). [15] |
| 17 Ağustos 1999 depreminin 45 katı, 6 Şubat 2023 depreminin 145 katı enerji | 17 Ağustos 1999 depreminin 31.6 katı, 6 Şubat 2023 depreminin 10 katı enerji | Kanamori (1977) formülüne göre düzeltildi. [2] |
| Incorrect Statement | Corrected Statement | Note |
|---|---|---|
| Magnitude 8.8 | Magnitude 8.4 | Corrected from erroneous statement in the text (USGS, 2025). [15] |
| 45 times the energy of the August 17, 1999 earthquake, 145 times the February 6, 2023 earthquake | 31.6 times the energy of the August 17, 1999 earthquake, 10 times the February 6, 2023 earthquake | Corrected per Kanamori (1977) formula. [2] |
Özet Hakkında Yorumlarınız
Comments on the Abstract