-
Dayanıklılığın Güçlendirilmesi: Türkiye’nin Depreme Hazırlık ve Bina Güvenliği
Dayanıklılığın Güçlendirilmesi: Türkiye’nin Depreme Hazırlık ve Bina Güvenliği

🌍 Dayanıklılığın Güçlendirilmesi: Türkiye’nin Depreme Hazırlık ve Bina Güvenliği

Prof. Dr. Ali Osman Öncel

TVNET Yayını, 17 Ağustos 2023

Merhaba: 'Sevgili izleyiciler, üstad ne diyor biliyor musunuz? Dün dünde kaldı cancağızım, artık yeni şeyler söylemek lazım. Evet, yeni şeyler söyleyeceğiz, bu depremlerden ibret alacağız...'

Sevgili izleyiciler, üstadın dediği gibi, “Dün dünde kaldı, artık yeni şeyler söylemek lazım”. Ancak maalesef dün dünde kalmadı, çünkü 17 Ağustos 1999 Marmara depreminin acıları hâlâ yüreğimizde kor gibi. Kimilerimizin çocukları, anneleri, babaları, 1999’da, Malatya’da, 6 Şubat Kahramanmaraş depreminde aramızdan ayrıldı. Bu acılar, deprem gerçeğini bize tekrar hatırlattı. Bugün, Prof. Dr. Ali Osman Öncel, jeofizik yüksek mühendisi ve alanında parmakla gösterilen bir isimle bu konuları konuşacağız. Sayın Öncel, deprem gerçeğiyle ilgili neler söylemek istersiniz? 30 yıl önce Kobe depremiyle ilgili bir makale yazmıştınız. O günden bugüne ne kadar yol aldık? 30 yıl önce, 1995 Kobe depremi üzerine bir makale yazmıştım. İstanbul’da deprem tehlikesi üzerine önerilerde bulunmuştum. Bugün baktığımızda, bu önerilerin bir kısmı göz ardı edildi. Eğer hayata geçirilseydi, bugünkü kayıpların bir kısmı önlenebilirdi.

Soru: 17 Ağustos Marmara depremi, Türkiye’de deprem bilincini nasıl etkiledi ve alınan önlemlerin yeterliliği konusunda hangi faktörler rol oynadı; toplumsal farkındalığı artırmak için yenilikçi yöntemler geliştirirken, bireysel sorumluluklar ile devlet politikaları arasındaki denge nasıl sağlanabilir ve bu süreçte teknolojinin entegrasyonu yeni düşünceleri nasıl tetikleyebilir?

30 yıl önce Kobe depremi üzerine bir makale yazmıştım. İstanbul’da deprem tehlikesi üzerine öneriler sunmuştum. Ancak bu önerilerin bir kısmı hayata geçirilmedi. Eğer uygulanmış olsaydı, bugünkü kayıpların bir kısmı önlenebilirdi. Bilim insanları konuşuyor, ancak bilgilerin yetkililere ulaşması için bir ara kanal gerekiyor. Big data toplanmalı ve bir veri takip merkezi kurulmalı. Bu merkez, bilgileri düzenleyip yetkililere sunmalı. Sizler kamu görevi yapıyorsunuz, bizleri çağırıyorsunuz, ama bu bilgiler sadece yayın oluyor. Bu bilgilerin etkili bir şekilde yetkililere ulaşması için ne yapılmalı? Bir veri merkezi kurularak, bilgiler formatlanıp yetkililere sunulmalı. Bu, deprem hazırlığı için kritik bir adım olurdu.

Soru: Bilimsel verilerin yetkililere ulaştırılmasında hangi sistemler daha etkili olabilir, büyük veri merkezlerinin rolü nasıl güçlendirilebilir ve bu süreçte yapay zeka entegrasyonu ile veri analizi yöntemleri, deprem hazırlık stratejilerini nasıl dönüştürebilir, aynı zamanda etik ve gizlilik sorunlarını nasıl ele alabiliriz?

17 Ağustos 1999 Marmara depremi üzerine Japonya’da araştırmalar yaptım. Dört riskli alan belirlemiştik: İzmit, Adalar, Bursa ve Silivri. İzmit’te deprem oldu, diğerleri hâlâ risk taşıyor. Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerine çalışmalarımız, deprem risklerini doğruladı. Ancak zamanlama bilinmiyor. 1999 depreminden sonra neden yeterince ibret almadık? 6 Şubat’a kadar neler eksik kaldı? Depremler, fay hatlarının varlığını gösteriyor. Türkiye’de 3-5 milyon yıllık fay hatları var. Deprem, coğrafyamızın kaderi. Bu gerçeği kabul edip, depreme dayanıklı yapılar inşa etmeliyiz. Safranbolu tipi evler gibi özgün modellerle depremle yaşamayı öğrenmeliyiz.

Soru: Marmara depreminden sonra hangi adımlar eksik kaldı ve depreme dayanıklı yapılar için yenilikçi çözümler uygulanırken, geleneksel mimari unsurları modern mühendislik ile birleştirerek sürdürülebilirlik nasıl sağlanabilir, bu süreçte ekonomik ve çevresel faktörler yeni düşünceleri nasıl tetikleyebilir?

Kuzey Anadolu Fay Hattı, 1939’dan 1999’a kadar batıya doğru ilerledi. İhsan Ketin, fay hattını depremlerin gösterdiğini söylüyor. Deprem, Türkiye’nin coğrafi kaderi. Anadolu, Afrika, Arabistan ve Avrasya arasında sıkışmış, batıya göç ediyor. Bu yüzden depreme dayanıklı alanlar seçmeliyiz. Fay hatlarının bu coğrafyadaki etkisi nedir? Fay hatları, tarım ve hayvancılığı destekliyor, ama yerleşim için riskli. Osmanlı ve Selçuklu’da çadır evler can kaybını azaltıyordu. Yanlış tercihler, kayıpları artırıyor. Depreme uygun yapılar inşa etmek zorundayız.

Soru: Fay hatlarının coğrafi özellikleri yerleşim kararlarını nasıl etkiler ve depreme dayanıklı yapılar için geleneksel modeller kullanılırken, kültürel mirası koruma ile teknolojik inovasyon arasındaki denge nasıl kurulabilir, bu entegrasyon beyinlerde hangi yeni düşünceleri tetikleyebilir?

2019’da güncellenen deprem tehlike haritası, 1996’dan beri gecikmişti. Bu gecikme, yanlış haritalara göre yapılan binaların yıkılmasına neden oldu. 2019 haritası bile eksik; son depremlerde beklenenden fazla ivme gözlendi. Zemin etütleri neden gecikiyor? Japonya, Kanada gibi ülkeler her 5 yılda haritaları güncelliyor. Türkiye’de binaların zemin sınıfları belirlenmeli, e-devlet üzerinden erişilebilir olmalı. Zemin bilgisi olmadan senaryolar gerçekçi değil. Vatandaşlar, zemin sınıfını bilme hakkına sahip.

Soru: Deprem tehlike haritalarının güncellenmesi neden gecikiyor ve zemin etütleri zorunlu hale getirilirken, uluslararası standartlarla entegrasyon nasıl sağlanabilir, bu süreçte veri paylaşımı ve teknoloji kullanımı beyinlerde hangi yeni düşünceleri tetikleyebilir?

Zemin etütleri, binaların güvenliği için kritik. 2019’dan sonra standartlar Avrupa seviyesine geldi, ama öncesinde yapılan binalar riskli. Zemin sınıfları neden bilinmiyor? Her binanın zemin sınıfı, e-devlet üzerinden görünmeli. 2012’den sonra yapı denetim belgesi zorunlu, ama vatandaşlar bu bilgilere ulaşamıyor. Beylikdüzü’nde bile zemin bilgisi almak zor. İmza toplama gibi engeller, süreci yavaşlatıyor. Devletin bu bilgileri zorunlu kılması gerekiyor.

Soru: Zemin etütlerinin erişilebilirliği nasıl artırılabilir ve yapı denetim belgeleri vatandaşlara ulaşırken, dijital platformların kullanımı ile veri güvenliği arasındaki denge nasıl kurulabilir, bu entegrasyon beyinlerde hangi yeni düşünceleri tetikleyebilir?

İzmit depreminden önce riskli alanları belirledik. İki buçuk yıl öncesinden küçük deprem artışları tespit edildi. Deprem öncesi tahmin mümkün mü? Kısa dönemli tahminler için yerel sismologlar istihdam edilmeli. AFAD RED programı senaryolar üretiyor, ama zemin verileri eksik. 81 ilde deprem takip merkezleri kurulmalı, valilikler yüksek lisans ve doktora bursları sağlamalı. Kısa dönemli tahminler, büyük deprem risklerini azaltabilir.

Soru: Deprem öncesi tahminler nasıl iyileştirilebilir ve yerel sismoloji merkezleri kurulurken, uluslararası işbirliği ile veri paylaşımı nasıl optimize edilebilir, bu süreçte yapay zeka ve makine öğrenimi entegrasyonu beyinlerde hangi yeni düşünceleri tetikleyebilir?

2018 Avrupa Birliği risk haritası, Kahramanmaraş’ta kayıp olacak alanları kırmızı ile gösterdi. Kentsel dönüşüm neden kırmızı alanlardan başlamadı? Bu haritaya göre önceliklendirme yapılmalı. İstanbul’da zemin dirençsiz, binalar uygun değil, nüfus kalabalık, fay hatlarına yakın. Kentsel dönüşüm, kırmızı alanlardan başlamalı. 104 milyar dolar kayıp yerine, önceden harcama yapılsaydı kayıplar azalırdı. Yetkililere sesleniyoruz: Ne zaman başlayacağız?

Soru: Kentsel dönüşüm neden kırmızı alanlardan başlamıyor ve risk haritaları önceliklendirilirken, ekonomik kaynak dağılımı ile sosyal adalet arasındaki denge nasıl sağlanabilir, bu süreçte veri analizi ve simülasyon teknolojileri beyinlerde hangi yeni düşünceleri tetikleyebilir?

Dikey yapılaşma riskli. Zemin titreşim periyoduna göre bina yüksekliği belirlenmeli. Dikey mi, yatay mı yapılaşmalıyız? Başakşehir modeli, zemine uygun yükseklikte binalarla örnek teşkil ediyor. KiPTAŞ, zemin çalışmalarıyla bağımsız binalar yaptı. Bu model çoğaltılmalı. Sigorta sisteminde sorunlar var; zemin bilgisi sorulmuyor, ödemeler yetersiz. Tam sigorta zorunlu olmalı, vatandaşlar bilinçlendirilmeli.

Soru: Dikey yapılaşmanın riskleri nasıl azaltılır ve Başakşehir modeli yaygınlaştırılırken, kentsel planlama ile çevresel sürdürülebilirlik arasındaki entegrasyon nasıl optimize edilebilir, bu süreçte yenilikçi malzemeler ve tasarım yaklaşımları beyinlerde hangi yeni düşünceleri tetikleyebilir?

Zorunlu deprem sigortası yetersiz. 640 bin lira ödeme, evin değerini karşılamıyor. Sigorta sistemi nasıl iyileştirilir? Tam sigorta zorunlu olmalı. Zemin bilgisi sorululmuyor, bu eksiklik giderilmeli. 1509 depreminden beri enerji birikiyor. Marmara’da olası bir deprem, 50 bin can kaybına yol açabilir. Çök-kapan-tutun işe yaramıyor; çökmeyecek binalar inşa etmeliyiz.

Soru: Sigorta sistemi nasıl daha etkili hale getirilir ve deprem hazırlığı için adımlar atılırken, finansal modeller ile toplumsal eşitlik arasındaki denge nasıl kurulabilir, bu süreçte blok zincir teknolojisi ve akıllı sözleşmeler beyinlerde hangi yeni düşünceleri tetikleyebilir?

17 Ağustos depremi, Yunanistan depremiyle tetiklendi. Dinamik tetikleme, büyük depremlerin başka alanları harekete geçirebileceğini gösteriyor. Marmara’da olası bir deprem nasıl olur? 1509 depreminden beri enerji birikiyor. Marmara’daki bir deprem, tüm bölgeyi etkileyebilir. 8 bin yıl önce aktif olan kırıklar, tetiklenmeyle yeniden hareketlenebilir. Yerel sismologlar ve takip merkezleri kurulmalı.

Soru: Dinamik tetikleme nedir ve nasıl izlenir, Marmara’daki risk azaltılırken, sismik ağlar ile gerçek zamanlı veri analizi arasındaki entegrasyon nasıl optimize edilebilir, bu süreçte kuantum hesaplamanın potansiyeli beyinlerde hangi yeni düşünceleri tetikleyebilir?

İstanbul, her depremde savunmasız. Marmara’daki bir deprem, tüm bölgeyi etkileyecek. Yetkililere ne söylemek istersiniz? 40 bin bina yıkılabilir, 200 bin kişi ölebilir. İstanbul’da zemin dirençsiz, binalar uygun değil. Kentsel dönüşüm hızlanmalı, vatandaşlar bilinçlenmeli. 6 Şubat’tan ders almalıyız. 1999 ve 6 Şubat’ta hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet dileriz.

Soru: İstanbul’un savunmasızlığı nasıl azaltılır ve kentsel dönüşüm hızlandırılırken, çok disiplinli yaklaşımlar ile şehir planlaması arasındaki entegrasyon nasıl sağlanabilir, bu süreçte sanal gerçeklik ve simülasyon teknolojileri beyinlerde hangi yeni düşünceleri tetikleyebilir?

Kaynakça

  1. TVNET. (2023). Dayanıklılığın Güçlendirilmesi: Türkiye’nin Depreme Hazırlık ve Bina Güvenliği. YouTube. https://youtu.be/jzhxyHGhtKg adresinden alındı.
Not: APA 7’ye göre erişim tarihleri ve DOI/URL’ler kurum içi sürümde genişletilebilir.

🌍 Strengthening Resilience: Turkey’s Commitment to Earthquake Preparedness and Building Safety

Prof. Dr. Ali Osman Öncel

TVNET Broadcast, August 17, 2023

Hello: 'Dear viewers, as the master says, “Yesterday is gone, dear, we need to say new things.” But yesterday’s pain still burns in our hearts like embers...'

Dear viewers, as the master said, “Yesterday is gone, we must say new things”. Yet, the pain of the August 17, 1999 Marmara earthquake still burns like embers. We lost children, parents in 1999, Malatya, and the February 6 Kahramanmaraş earthquake. Today, we discuss this with Prof. Dr. Ali Osman Öncel, a renowned geophysics engineer. Mr. Öncel, what can you say about the earthquake reality? You wrote about the Kobe earthquake 30 years ago. How far have we come? I wrote about Istanbul’s earthquake risk after the 1995 Kobe earthquake. Some suggestions were ignored. If implemented, some losses could have been prevented.

Question: How did the Marmara earthquake affect Turkey’s awareness and what factors played a role in the sufficiency of measures taken; while developing innovative methods to increase societal awareness, how can the balance between individual responsibilities and state policies be achieved, and how can the integration of technology in this process trigger new thoughts?

30 years ago, I wrote about the Kobe earthquake. Suggestions for Istanbul’s earthquake risk. However, some were not implemented. If applied, some losses could have been prevented. Scientists speak, but an intermediate channel is needed for information to reach authorities. Big data should be collected and a data tracking center established. This center should format and present information to authorities. You are doing public service, inviting us, but this information only becomes broadcasts. What should be done for this information to reach authorities effectively? By establishing a data center, information should be formatted and presented to authorities. This would be a critical step for earthquake preparation.

Question: What systems can be more effective in delivering scientific data to authorities, how can the role of big data centers be strengthened, and in this process, how can artificial intelligence integration and data analysis methods transform earthquake preparation strategies, while addressing ethical and privacy issues?

August 17, 1999 Marmara earthquake, I did research in Japan. We determined four risky areas: İzmit, Adalar, Bursa and Silivri. Earthquake occurred in İzmit, others still carry risk. North Anatolian Fault Line studies confirmed earthquake risks. However, timing is unknown. Why didn't we learn enough from the 1999 earthquake? What was missing until February 6? Earthquakes show the existence of fault lines. There are 3-5 million year old fault lines in Turkey. Earthquake is the fate of our geography. We must accept this reality and construct earthquake resistant structures. We should learn to live with earthquakes with original models like Safranbolu type houses.

Question: What steps were missed after the Marmara earthquake and while applying innovative solutions for earthquake resistant structures, how can sustainability be ensured by combining traditional architectural elements with modern engineering, and how can economic and environmental factors trigger new thoughts in this process?

North Anatolian Fault Line progressed westward from 1939 to 1999. İhsan Ketin says earthquakes showed the fault line. Earthquake is Turkey's geographical fate. Anatolia is squeezed between Africa, Arabia and Eurasia, migrating west. Therefore, we must choose earthquake resistant areas. What is the effect of fault lines in this geography? Fault lines support agriculture and livestock, but risky for settlement. In Ottoman and Seljuk, tent houses reduced loss of life. Wrong choices increase losses. We must construct structures suitable for earthquakes.

Question: How do the geographical features of fault lines affect settlement decisions and while using traditional models for earthquake resistant structures, how can the balance between preserving cultural heritage and technological innovation be established, and how can this integration trigger which new thoughts in minds?

The 2019 updated earthquake hazard map was delayed since 1996. This delay caused buildings built according to wrong maps to collapse. Even the 2019 map is incomplete; recent earthquakes showed more acceleration than expected. Why are soil studies delayed? Countries like Japan, Canada update maps every 5 years. In Turkey, building soil classes should be determined, accessible via e-government. Scenarios are not realistic without soil information. Citizens have the right to know soil class.

Question: Why is the updating of earthquake hazard maps delayed and while making soil studies mandatory, how can integration with international standards be ensured, and in this process, how can data sharing and technology use trigger which new thoughts in minds?

Soil studies are critical for building safety. After 2019, standards reached European level, but buildings before are risky. Why is soil class unknown? Every building's soil class should be visible via e-government. After 2012, building inspection certificate is mandatory, but citizens cannot access this information. Even in Beylikdüzü, getting soil information is hard. Obstacles like signature collection slow the process. The state must make this information mandatory.

Question: How can the accessibility of soil studies be increased and while reaching building inspection certificates to citizens, how can the balance between the use of digital platforms and data security be established, and how can this integration trigger which new thoughts in minds?

We determined risky areas before the İzmit earthquake. Small earthquake increases were detected two and a half years ago. Is pre-earthquake prediction possible? Local seismologists should be employed for short-term predictions. AFAD RED program produces scenarios, but soil data is missing. Earthquake monitoring centers should be established in 81 provinces, governorships should provide graduate and doctorate scholarships. Short-term predictions can reduce major earthquake risks.

Question: How can pre-earthquake predictions be improved and while establishing local seismology centers, how can data sharing be optimized with international cooperation, and in this process, how can artificial intelligence and machine learning integration trigger which new thoughts in minds?

2018 European Union risk map showed loss areas in Kahramanmaraş in red. Why didn't urban transformation start from red areas? Prioritization should be done according to this map. In Istanbul, soil is resistantless, buildings are not suitable, population is crowded, close to fault lines. Urban transformation should start from red areas. Instead of 104 billion dollars loss, if spending was done beforehand, losses would decrease. We call out to authorities: When will we start?

Question: Why doesn't urban transformation start from red areas and while prioritizing risk maps, how can the balance between economic resource distribution and social justice be ensured, and in this process, how can data analysis and simulation technologies trigger which new thoughts in minds?

Vertical construction is risky. Building height should be determined according to soil vibration period. Vertical or horizontal construction? Başakşehir model exemplifies with buildings at suitable height for soil. KİPTAŞ made independent buildings with soil studies. This model should be multiplied. There are problems in the insurance system; soil information is not asked, payments are insufficient. Full insurance should be mandatory, citizens should be aware.

Question: How can the risks of vertical construction be reduced and while spreading the Başakşehir model, how can the integration between urban planning and environmental sustainability be optimized, and in this process, how can innovative materials and design approaches trigger which new thoughts in minds?

Mandatory earthquake insurance is insufficient. 640 thousand lira payment does not cover the value of the house. How to improve the insurance system? Full insurance should be mandatory. Soil information is not asked, this deficiency should be addressed. Energy has been accumulating since the 1509 earthquake. Possible earthquake in Marmara can cause 50 thousand loss of life. Drop-cover-hold does not work; we must construct non-collapsing buildings.

Question: How can the insurance system be made more effective and while taking steps for earthquake preparation, how can the balance between financial models and societal equality be established, and in this process, how can blockchain technology and smart contracts trigger which new thoughts in minds?

August 17 earthquake was triggered by Greece earthquake. Dynamic triggering shows that large earthquakes can activate other areas. What would a possible earthquake in Marmara be like? Energy has been accumulating since 1509 earthquake. An earthquake in Marmara can affect the entire region. Faults active 8 thousand years ago can move again with triggering. Local seismologists and tracking centers should be established.

Question: What is dynamic triggering and how is it monitored, while reducing the risk in Marmara, how can the integration between seismic networks and real-time data analysis be optimized, and in this process, how can the potential of quantum computing trigger which new thoughts in minds?

Istanbul is vulnerable in every earthquake. An earthquake in Marmara will affect the entire region. What do you want to say to authorities? 40 thousand buildings can collapse, 200 thousand people can die. In Istanbul, soil is resistantless, buildings are not suitable. Urban transformation should accelerate, citizens should be aware. We must learn from February 6. We wish mercy from God to those who lost their lives in 1999 and February 6.

Question: How can Istanbul’s vulnerability be reduced and while accelerating urban transformation, how can the integration between multi-disciplinary approaches and city planning be ensured, and in this process, how can virtual reality and simulation technologies trigger which new thoughts in minds?

References

  1. TVNET. (2023). Strengthening Resilience: Turkey’s Commitment to Earthquake Preparedness and Building Safety. YouTube. https://youtu.be/jzhxyHGhtKg.
Note: Access dates and DOI/URLs can be expanded in institutional versions per APA 7 guidelines.

Comments

Post a Comment