Kumburgaz’ın Derinliği, İstanbul’un Gerçekliği

-

🌍 Bir Deprem Blogu

🖋️ Yazar: Prof. Dr. Ali Osman Öncel
📅 Tarih: Temmuz 2025
🌐 Konu: Tektonik Gerçeklik, Toplumsal Bilinç ve Vatandaş Katılımı

📚 İçindekiler

📌 Depremin Temel Verileri
  • Büyüklük: Mw 4.0
  • Konum: 40.844°N – 28.276°E
  • Derinlik: 9 km
  • Tarih: 5 Temmuz 2025 – 14:24 (yerel saat)
  • Yakın Yerleşimler: Esenyurt (39 km), Büyükçekmece (33 km)
🧭 Tektonik Konum ve Bird (2003) Modeli

Bird (2003) levha sınırı modeline göre bu deprem, Avrasya–Anadolu levha sınırının hemen kuzeyinde, transform karakterli Kuzey Anadolu Fay Zonu’na oldukça yakın Kumburgaz Çukuru içerisinde meydana gelmiştir. Mikrosegment düzeyinde stres açığa çıkışları bu bölgede önemli bilimsel veri üretmektedir.

📌 Bu deprem, aktif sismotektonik sınırların mikro düzeyde davranışlarını izlemek açısından önemlidir.
🔁 Artçı mı? Gardner & Knopoff Yaklaşımı

Gardner & Knopoff (1974) zaman–uzaklık penceresine göre bu sarsıntı, 23 Nisan 2025’teki Mw 6.2 ana şokun 73 gün sonrası ve yaklaşık 35 km mesafede oluşmuştur. Parametrelere göre artçı sınıflandırmasına girmesi mümkündür.

🧑‍🔬 Vatandaş Sismologların Katkısı

EMSC uygulaması ile pek çok kişi sarsıntıyı hissedip bildirmiştir. “Citizen seismologist” katılımı sayesinde mikro ölçekli şiddet dağılımı haritaları üretilmiştir.

📱 Vatandaş bildirimi yalnızca sarsıntının hissedilmesini değil, psikolojik uyarılma bölgelerini de haritalamaktadır.
🏙️ Depremin Şiddetinin İlçelere Göre Dağılımı
  • Avrupa Yakası: Esenyurt (MMI IV–V), Beylikdüzü (IV), Büyükçekmece (V)
  • Asya Yakası: Kadıköy ve Ümraniye (MMI I–II)

Zemin farklılıkları ve yapı özellikleri bu hissedilme çeşitliliğini doğrudan etkilemiştir.

🟩 Soru:
Aynı şehirde neden farklı bölgelerde farklı şiddet hissedilir?
📈 Uzaklık–Şiddet Grafiği ve Yorum

Kırmızı çizgi mesafeyle şiddetin düştüğünü gösterirken, bazı noktalar MMI VIII seviyesine ulaşmıştır. Bu anomaliler:

  • Yapı özellikleri
  • Zemin tipleri
  • Deprem dalgasının yönelimi
🌐 DYFI verileri, bilimsel analizlerin ötesinde toplumsal bellek haritaları üretmektedir.
🧠 Sismik Yığılma ve Toplumsal Endişe

1965–2025 deprem kayıtları bu bölgenin tekrarlayan depremlerle yüklü olduğunu ortaya koymaktadır. Toplumun zihninde oluşan senaryo şudur:

“Bu kez 4.0, peki ya 6.8 olursa?”

DYFI dağılımları, yalnızca fiziksel değil psikolojik hassasiyet noktalarını da gözler önüne sermektedir.

🏛️ Yönetişim: Veri Katkısından Eyleme Geçiş

Vatandaşlar raporluyor, bilim analiz ediyor; ancak asıl beklenti şudur:

“Bu bilgiler yerel yönetim planlarına yansıyor mu?”
“Bir kaymakam ya da belediye bu veriyi gördü mü?”

Veri yalnızca toplanmamalı, etkili eylem stratejilerine dönüştürülmelidir.

🧠 THINK Zone:
Deprem raporlayan vatandaşlar için: “Eğer bu deprem Mw 6.8 olsaydı, bugün bildirenlerin ne kadarı riskli yapıdaydı?”




Comments

Post a Comment