Deprem Gerçeğini Konuşuyoruz

Yazar: Ali Osman Öncel | Tarih: Temmuz 2025

Deprem Gerçeğini KonuşuyoruzDiscussing the Earthquake Reality

🌍 Deprem Blogu / Earthquake Blog

📚 Detaylar / Details

🎤 Giriş / Introduction

Sinem Karataş: Sayın Prof. Dr. Ali Osman Öncel, yayınımıza hoş geldiniz.

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Hoş bulduk, Sinem Hanım. Öncelikle geçmiş olsun diyelim.

Sinem Karataş: Welcome, Prof. Dr. Ali Osman Öncel, to our broadcast. Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Thank you, Sinem Hanım. First, let me express my condolences.

🌍 Son Depremlerin Anlamı / Meaning of Recent Earthquakes

Sinem Karataş: İzleyicilerimiz için bu son depremler ne anlam ifade ediyor? Buradan başlayarak değerlendirebilir misiniz?

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Elbette. Son depremler, bulunduğumuz coğrafyada tektonik hareketlerin aktif olduğunu gösteriyor. Bu bölgedeki tektonik gerilme sistemi güncelliğini koruyor. Örneğin, yakın zamanda yaşanan ve büyüklüğü 4.0 olarak bildirilen bir deprem (tarih ve konum bilgisi henüz doğrulanmadı), yoğun nüfuslu Marmara bölgesinde hissedildi. Bu tür depremler, yıkıcı olmasa da, büyük depremler öncesi bir uyarı olarak değerlendirilebilir, ancak bunun bilimsel olarak doğrulanması gerekir.

Sinem Karataş: What do these recent earthquakes mean for our viewers? Can you start by evaluating this? Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Certainly. Recent earthquakes show that tectonic activity in our region remains active. The tectonic stress system here is still ongoing. For instance, a recent earthquake reported as magnitude 4.0 (date and location yet to be confirmed) was felt in the densely populated Marmara region. Such earthquakes, while not destructive, can serve as a warning for larger events, though this requires scientific verification.

Küçük depremler, Marmara’da uyarı işaretleri olabilir. / Small earthquakes may serve as warning signs in Marmara.

Soru / Question: Küçük depremler büyük depremlerin habercisi midir? / Are small earthquakes precursors to larger ones?

📱 Vatandaş Bildirimlerinin Önemi / Importance of Citizen Reports

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Depremler sonrası, yıkıcı hasar olmasa da vatandaşlar hissettiklerini rapor ediyor. Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi’nin (EMSC) LastQuake uygulaması, bu bildirimleri topluyor. Marmara’nın yoğun nüfuslu bölgelerinden gelen bu veriler, önemli bir duyum ağı oluşturuyor. Türkiye’de ulusal bir uygulama geliştirilirse, veri hacmi katlanarak artabilir ve afet yönetimi güçlenir.

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: After earthquakes, even without significant damage, citizens report what they felt. The European-Mediterranean Seismological Centre’s (EMSC) LastQuake app collects these reports. Data from Marmara’s densely populated areas forms a vital reporting network. A national app in Türkiye could exponentially increase data collection and strengthen disaster management.

Vatandaş bildirimleri, afet yönetimini güçlendirir. / Citizen reports enhance disaster management.

Soru / Question: Ulusal bir bildirim uygulaması nasıl bir fark yaratır? / How would a national reporting app make a difference?

🛠️ Ulusal Aplikasyonun Faydaları / Benefits of a National App

Sinem Karataş: Bu veriler nasıl kullanılabilir?

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Bu veriler, yüksek riskli bölgeleri tespit etmek için kritik. Şehirlerin zemin koşulları ve afet riski zayıf olan alanları belirlenebilir. Bu bilgiler, karar vericilere depreme hazırlık sürecinde rehberlik sağlar.

Sinem Karataş: How can this data be used? Prof. Dr. Ali Osman Öncel: This data is critical for identifying high-risk areas. It can pinpoint regions with poor soil conditions or high disaster risk. This information guides decision-makers in preparing for earthquakes.

Riskli bölgelerin tespiti, deprem hazırlığını güçlendirir. / Identifying high-risk areas strengthens earthquake preparedness.

Soru / Question: Bu veriler şehir planlamasında nasıl kullanılabilir? / How can this data be used in urban planning?

🚨 Öncü Deprem Tartışmaları / Foreshock Debates

Sinem Karataş: Bu depremleri öncü olarak nitelemek doğru mu?

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Öncü depremler, büyük bir depremin hemen öncesinde aynı bölgede meydana gelen sarsıntılardır, ancak yalnızca ana şok sonrası retrospektif olarak tanımlanabilir. Marmara’daki 4.0 büyüklüğündeki depreme (tarih ve konum doğrulanmadı) öncü diyemeyiz, ancak uyarıcı olarak görülebilir. Örneğin, 1995 Dinar Depremi öncesinde küçük sarsıntılar halkı uyarmıştı. Marmara’nın karmaşık fay yapısı nedeniyle, birden fazla segmentin izlenmesi gerekiyor.

Sinem Karataş: Is it correct to call these earthquakes foreshocks? Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Foreshocks are smaller earthquakes occurring in the same region just before a mainshock, but they can only be identified retrospectively after the main event. We cannot call the recent 4.0 magnitude earthquake (date and location unconfirmed) a foreshock, but it may serve as a warning. For instance, small tremors before the 1995 Dinar Earthquake alerted the public. Marmara’s complex fault system requires monitoring multiple segments.

Öncü depremler, yalnızca retrospektif olarak tanımlanabilir. / Foreshocks can only be identified retrospectively.

Soru / Question: Öncü deprem kavramı neden tartışmalıdır? / Why is the concept of foreshocks controversial?

🧠 Marmara’daki Fay Segmentleri / Marmara’s Fault Segments

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Marmara Bölgesi’ni birden fazla segmente ayırarak inceledim; her segmentin kendine özgü dinamikleri var. Büyük deprem üretebilecek birkaç yüksek riskli bölge bulunuyor. Çınarcık Çukurluğu, bunlardan biri olup son depremin yakınında yer alıyor. Diğer bölgeler henüz detaylandırılmadı, ancak her biri için ayrı izleme grupları oluşturulmalı.

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: I have studied the Marmara Region by dividing it into multiple segments; each segment has unique dynamics. Several high-risk zones could produce major earthquakes. The Çınarcık Basin is one such area, near the recent earthquake. Other zones are yet to be detailed, but each requires dedicated monitoring teams.

Çınarcık Çukurluğu, Marmara’nın yüksek riskli bölgelerinden biridir. / The Çınarcık Basin is one of Marmara’s high-risk zones.

Soru / Question: Segment bazlı izleme neden önemlidir? / Why is segment-based monitoring important?

🏗️ Kilitlenmiş Fay Segmentleri / Locked Fault Segments

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: 1999 İzmit Depremi’nden sonra, Marmara’da bazı kilitlenmiş fay segmentleri büyük bir kırılmayı yavaşlatmış olabilir. Ancak bu segmentler, stres birikimiyle gelecekte büyük bir depremi tetikleyebilir. Bu nedenle, Marmara’daki risklere karşı sürekli hazırlıklı olmalıyız.

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: After the 1999 İzmit Earthquake, some locked fault segments in Marmara may have delayed a major rupture. However, these segments, with accumulated stress, could trigger a large earthquake in the future. Thus, we must always be prepared for Marmara’s risks.

Kilitlenmiş fay segmentleri, büyük depremleri tetikleyebilir. / Locked fault segments can trigger major earthquakes.

Soru / Question: Kilitlenmiş fay segmentleri nasıl izlenmelidir? / How should locked fault segments be monitored?

📉 Deprem Risk Yönetimi / Earthquake Risk Management

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: 2023 Kahramanmaraş Depremleri sonrası, 11 ilde zemin koşullarında zayıflama ve yapıların yetersizliği gözlemlendi. Riskli bölgelerdeki vatandaşların düşük riskli alanlara taşınması, deprem öncesinde planlanmalı. İstanbul ve diğer iller için riskli alanlar hızlıca tespit edilmeli ve vatandaş katkılarıyla önlemler alınmalı.

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: After the 2023 Kahramanmaraş Earthquakes, 11 provinces showed weakened soil conditions and inadequate structures. Relocating residents from high-risk to low-risk areas should be planned before an earthquake. For Istanbul and other cities, high-risk areas must be quickly identified, with citizen contributions aiding preparedness.

2023 Kahramanmaraş Depremleri, risk yönetimindeki eksiklikleri ortaya koydu. / The 2023 Kahramanmaraş Earthquakes exposed gaps in risk management.

Soru / Question: Deprem öncesi risk yönetimi neden kritik? / Why is pre-earthquake risk management critical?

🏁 Sonuç ve Öneriler / Conclusion and Recommendations

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Deprem hazırlığı bir ekip işidir. Vatandaşların bildirimleri, önlemlerin başarısında kritik. Ulusal bir uygulama, bilim insanlarına ve karar vericilere katkı sağlar. Riskli bölgelerdeki yapıların güçlendirilmesi ve vatandaşların güvenli alanlara taşınması, maliyetleri düşürür ve hayat kurtarır.

Sinem Karataş: Değerli bilgileriniz için teşekkür ederiz, sayın Öncel.

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Ben teşekkür ederim.

Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Earthquake preparedness is a team effort. Citizen reports are critical to the success of preparedness measures. A national app would support scientists and decision-makers. Strengthening structures in high-risk areas and relocating residents to safer zones reduces costs and saves lives. Sinem Karataş: Thank you for your valuable insights, Prof. Öncel. Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Thank you.

Toplumsal çaba, deprem kayıplarını azaltır. / Collective effort reduces earthquake losses.

Soru / Question: Deprem hazırlığı neden bireysel değil, toplumsal bir sorumluluktur? / Why is earthquake preparedness a collective, not individual, responsibility?

🧠 THINK Zone:

2023 Kahramanmaraş Depremleri, Türkiye’nin deprem hazırlığı ve risk azaltma stratejilerindeki eksiklikleri ortaya koydu. / The 2023 Kahramanmaraş Earthquakes exposed deficiencies in Türkiye’s earthquake preparedness and risk reduction strategies.

Soru / Question: Toplumunuzda deprem risklerini azaltmak için hangi bütüncül stratejiler geliştirilebilir ve bu stratejileri hayata geçirmek için hangi paydaşlarla iş birliği yapılabilir? / What comprehensive strategies can be developed to reduce earthquake risks in your community, and which stakeholders should collaborate to implement them?

📖 Kaynaklar / References

1. Öncel, A. O., & Alptekin, Ö. (1998). The Dinar Earthquake and Precursory Seismicity. Journal of Seismology, 2(3), 145–156. https://doi.org/10.1023/A:1009746202181
2. Barka, A., et al. (2002). The surface rupture and slip distribution of the 17 August 1999 İzmit earthquake (M 7.4), North Anatolian Fault. Bulletin of the Seismological Society of America, 92(1), 43–60. https://doi.org/10.1785/0120000841
3. Parsons, T., et al. (2000). Heightened odds of large earthquakes near Istanbul. Science, 288(5466), 661–665. https://doi.org/10.1126/science.288.5466.661
4. Ambraseys, N. N., & Jackson, J. (2000). Seismicity patterns in the Marmara Sea region. Geophysical Journal International, 141(3), 699–720. https://doi.org/10.1046/j.1365-246X.2000.00061.x