⛲ Derinlikte Sessiz Yankılar: Yerebatan Sarnıcı’na Tanıklık

🖋️ Yazar: Prof. Dr. Ali Osman Öncel
📅 Tarih: Temmuz 2025
📍 Konum: Sultanahmet, İstanbul

🚪 Zamanla Unutulan Kapılar

Kalabalıkla karşılaştığım ilk anda, yıllar önce geldiğimi hatırladım ama giriş kapısını bile ayırt edemedim. Görevli çıkıştan girmeye çalıştığımı fark etti ve bana doğru yönü gösterdi. O anda zamanın yavaşladığını hissettim.

🌍 Dünya Kuyruğunda İstanbul

Farklı ülkelerden gelen ziyaretçilerin sırada bekliyor olması, kültürel mirasın evrensel çağrısını gösteriyordu. Merdivenlerden inerken yerin altında bir medeniyete girdiğimi hissettim. Simetrik taş sütunlar, sessizlik ve zaman…

📱 Yayın Kesildiğinde ve Fotoğrafla Belgelenen Miras

Instagram canlı yayını sırasında hem okuyup hem paylaştım. İnternet kesilince fotoğraf çekmeye yöneldik. Başkalarının pozlarından ilham aldık, Yusuf’la dönüşümlü olarak birbirimizi çektik.

📚 Kültürel Eğitim Fikri

“Gez, gör, kaydet, paylaş, sun” temelli bir eğitim yaklaşımı geliştirilmeli. İstanbul’da büyüyen çocukların bu gibi kültürel mirasa bilgiyle yaklaşması için müfredata dahil edilmeli.

🧱 Depreme Dirençli Mimarlık

Sarnıcın sütun dizilimi ve tonoz sistemi, onu depremlere karşı dirençli kılıyor. 336 sütun düzenli biçimde yerleştirilmiş, Bizans mühendisliğinin zirve örneği. Baş etme kapasitesi yüksek, kültürel ve mühendislik mirası.

🎨 Renk Değişen Işıklarla Mimari Deneyim

Loş ortamda sürekli değişen ışık tonları mekânın ruhunu dönüştürüyor. Her renk yeni bir atmosfer yaratıyor. Mekân yalnızca görsel değil, duygusal ve psikolojik bir etkiye sahip.

📸 Özçekimle Tanıklık

Sarnıcın çeşitli noktalarında kendimi belgelemek için fotoğraflar çektim. Birinde neden poz verdiğimi hatırlamıyorum ama kıyafetim tam bir kültürel gezgin gibi. Duruşum lise yıllarındaki spor alışkanlığından kalan bir beden hafızasıydı.

🪑 Oturarak Mekâna Katılım

Oturarak poz veren bir turistten etkilenerek aynı şekilde poz verdim. Yusuf’la insanları gözlemledik ve mekânla etkileşime girmenin yollarını düşündük. Sessiz performans gibi…

💧 Gözyaşı Sütunu: Sessiz Bir Anıt

Üzerinde gözyaşı damlası desenleri olan sütun “Ağlayan Sütun” olarak bilinir. Bizans taş işçiliği ve bu sütunun nemli yüzeyi, tarihe saygı ve duygusal bağ oluşturuyor. İşçilerin anısına bir anıt gibi yorumlanıyor.

🏛️ Merkezdeki Yapı: Zamanın Ortası

Arkamda gördüğüm merkez yapı modern sanat yerleştirmesi olabilir. Konumu ve estetiğiyle dikkat çekici. Bizans’ın su mimarisiyle çağdaş düzenlemelerin buluştuğu bir nokta gibi.

🪞 Sessiz Bir Duruş

Kolları önde bağlayarak verdiğim duruş lise yıllarındaki spor antrenmanlarından kalma. Güvende hissettiğim bir beden hali. Sarnıcın zaman dışı atmosferiyle birleşince bu duruş, içsel bir huzur hâline dönüştü.

📖 Sonuç: Yerin Altındaki Bellek

Yerebatan Sarnıcı yalnızca bir yapı değil, bir düşünce, bir mühendislik başarısı, bir kültürel pusula. Gözlemledim, belgeledim ve paylaştım. Bu yazı, yer altındaki bir mekâna tanıklık eden bir İstanbullunun sessiz yankısıdır.

🌐 English Version – Full Article

Click to read the full English version

Echoes Beneath the Surface: A Journey into the Basilica Cistern

Located in the heart of Istanbul’s historic Sultanahmet, the Basilica Cistern is more than a marvel of Byzantine engineering—it is a space of reflection, resilience, and remembrance. This blog documents a firsthand journey, from crowded entrances and architectural observation to personal recollections and cultural critique.

🚪 Disorientation at Entry: Mistaking the exit for the entrance, reflecting how time distorts memory.
🌍 A Queue of Nations: Visitors from across the globe converge, highlighting the site's universal allure.
📱 Live Broadcast & Breakdown: Sharing observations via Instagram Live until internet fails—raising questions of digital infrastructure in heritage sites.
🧱 Earthquake Resilience: A seismologist’s view on the basilica’s high coping capacity through column distribution and tonoz systems.
🎨 Light Design: Changing colors affect visitor psychology and refresh perception within the dark, vaulted space.
📸 Selfie Documentation: Personal photos document the experience, including poses inspired by other tourists and remembered body positions from martial arts training.
💧 The Crying Column: With teardrop motifs, this spiral column evokes emotion and stands as a quiet memorial to ancient labor.
🏛️ Centerpiece Structure: Possibly a modern installation post-restoration, symbolizing time’s intersection across cultures.
📖 Final Reflection: The Basilica Cistern becomes a metaphorical compass for resilience, cultural continuity, and the quiet strength of subterranean spaces.