Deprem Farkındalık Eğitimi: Prof. Dr. Ali Osman Öncel ile Webinar
Yazar: Prof. Dr. Ali Osman Öncel | Tarih: Temmuz 2025
Deprem Farkındalık EğitimiProf. Dr. Ali Osman Öncel ile Bilim ve Teknoloji Derneği Webinarı
🎤 Açılış ve Tanıtım
🎱 Programın Başlangıcı
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Öncelikle herkese iyi akşamlar. Bugün burada sizlerle bir arada olmaktan çok memnunum. Bugün Çerkezköy'de öğrencilere yönelik bir farkındalık eğitimi verdim. Bu yayınla birlikte anlatamadığım bazı kısımları da tamamlamak istiyorum. Özellikle öğrenciler, öğretmenler ve ebeveynlerin deprem bilinci kazanması, sadece akademik değil toplumsal bir görevdir.
English: First of all, good evening everyone. I'm very pleased to be here with you tonight. Earlier today, I gave an earthquake awareness seminar in Çerkezköy for students. With this webinar, I hope to complete some of the points I couldn't fully explain. Raising awareness about earthquakes among students, teachers, and parents is not just an academic duty but a social responsibility.
🧠 THINK Zone: Sizce deprem farkındalığı neden sadece öğrencilere değil, herkes için hayati önem taşır?
🧠 THINK Zone: Why do you think earthquake awareness is crucial not only for students but for everyone?
🌍 Afetlere Hazırlık
🏠 Ev Güvenliği ve Sabitleme
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Evlerimizdeki en büyük risk, eşyaların devrilmesi ve yangın çıkmasıdır. Dolapları duvara sabitlemek, doğalgaz ve şofben gibi cihazları kontrol etmek hayati öneme sahip. Belediyelerin afet yönetim birimleri bu konuda teknik destek sağlayabilir. Şunu unutmayalım: Deprem bir doğa olaydır, afete dönüşmesi bizim hazırlıksızlığımız nedeniyledir.
English: The biggest risks in our homes are falling furniture and fire. Fixing cabinets to the wall and checking gas heaters and similar devices are vital. Municipal disaster management units can provide technical support. Let's not forget: An earthquake is a natural event—it's our lack of preparedness that turns it into a disaster.
🧠 THINK Zone: Sizin evinizde sabitlenmemiş eşyalar var mı? Bunlar bir sarsıntıda size ya da ailenize zarar verebilir mi?
🧠 THINK Zone: Do you have any unsecured furniture in your home? Could these pose a risk during an earthquake?
🧳 Acil Durum Çantası
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Depremden sonra ilk 72 saat kritik. Bu süre zarfında yardım ulaşmazsa, hayatta kalabilmek için her evde bir acil durum çantası bulunmalı. Bu çantada su, konserve gıda, ilk yardım malzemeleri, el feneri, pilli radyo, yedek giysi ve düdük gibi temel malzemeler olmalı. Çocuklar için oyuncak veya battaniye gibi psikolojik destek malzemeleri de unutulmamalı. Bu çantayı, yatağınızın başında, kolay ulaşılabilir bir yerde tutun.
English: The first 72 hours after an earthquake are critical. If help doesn’t arrive within this time, a grab-and-go emergency kit can save lives. This kit should include water, canned food, first aid supplies, flashlight, battery-powered radio, spare clothes, and a whistle. For children, comforting items like toys or blankets are also important. Keep this bag close to your bed and easily accessible.
🧠 THINK Zone: Sizin acil durum çantanız hazır mı? 72 saat boyunca evinizde elektriksiz ve susuz kalmanız gerekirse neye ihtiyacınız olur?
🧠 THINK Zone: Is your emergency kit ready? If you had to stay without electricity or water for 72 hours, what would you need the most?
📉 Deprem Anında Ne Yapmalı?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: 23 Nisan'daki depremde ben çök-kapan-tutun uyguladım. Ancak ailem panikledi. Eşim bağırıyordu: "Çocuklar nerede!" diye. Panik yapmak, bağırmak, koşmak yanlıştır. Sakin kalmalı ve daha önceden eğitim almış olmak gerekir. Japonya'da her ay tatbikat yapılıyor. Biz de okullarda bu alışkanlığı kazandırmalıyız. Öğrencilere çocuk diliyle gösteriyorum: okulda, arabada, yolda ne yapmalılar.
English: During the April 23 earthquake, I performed drop-cover-hold on, but my family panicked. My spouse screamed, "Where are the kids?" Panic, shouting, or running are dangerous. We must stay calm and be trained beforehand. In Japan, drills are conducted monthly. We should also build this habit in our schools. I explain to children in a language they understand—what to do at school, in a car, on the street.
🧠 THINK Zone: Deprem anında ilk tepkileriniz ne olurdu? Ailenizle bu konuda bir eğitim yaptınız mı?
🧠 THINK Zone: What would be your first reaction during an earthquake? Have you practiced any drills with your family?
🧪 Tatbikatlar ve Eğitim
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Tatbikat yapmadan refleks gelişmez. Japonya'da ayda bir deprem tatbikatı yapılıyor. Kanada'da yangın tatbikatına denk geldim; siren çaldı, herkes disiplinli bir şekilde binayı terk etti. Bizde ise apartmanımda tatbikat önerdim, ama uygulanmadı. Tatbikatlar, panik anında otomatik davranış gelişmesini sağlar. Okullarda, iş yerlerinde, apartmanlarda mutlaka belli aralıklarla tatbikat yapılmalı.
English: Without drills, we can't build reflexes. In Japan, earthquake drills are held monthly. In Canada, I witnessed a fire drill—alarms went off, and everyone evacuated calmly. In my apartment building, I proposed a drill, but it wasn’t carried out. Drills help develop automatic behavior during panic. Schools, workplaces, and residential buildings should conduct regular drills.
🧠 THINK Zone: Yaşadığınız binada veya okulda en son ne zaman bir tatbikat yapıldı? Bu tatbikat yeterli miydi?
🧠 THINK Zone: When was the last time a drill was held in your building or school? Was it effective?
📡 Toplanma Alanları ve İletişim
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Depremden sonra ilk yapmamız gereken şey, ailemizin toplanma yerini bilmesi. Apartmanımızda 100 daire var, her dairede ortalama 5 kişi olsa, 500 kişi sokakta olacak demektir. Herkes birbirini bulmakta zorluk çekiyor. 23 Nisan'da bir komşu asansöre koştu, görevli hemen durdurdu. İki dakika sonra artçı geldi, şans eseri kurtuldu. Deprem anında asansör kesinlikle kullanılmamalı. Pilli radyo gibi cihazlar resmi açıklamalar için gereklidir. Sosyal medyada dolaşan söylentilere de dikkat etmeliyiz. "Kolon çatlamış" denen bina sadece sıva çatlağı çıkmıştı.
English: After an earthquake, the first thing we must ensure is that our family knows the designated gathering point. In our building, there are 100 apartments; if each has 5 people, that means 500 people on the street. It’s difficult to find one another. On April 23, a neighbor rushed to the elevator, but was stopped by the building manager. Two minutes later, an aftershock hit. They were lucky. Never use the elevator during or right after an earthquake. Devices like battery-powered radios are essential to follow official instructions. We must also be wary of rumors on social media. A building claimed to have "a cracked column" turned out to have only a plaster crack.
🧠 THINK Zone: Ailenizle birlikte belirlediğiniz bir toplanma yeriniz var mı? Bu bilgiyi kağıt üzerinde ya da dijital olarak paylaştınız mı?
🧠 THINK Zone: Do you have a designated meeting spot with your family? Have you shared this information on paper or digitally?
📊 Bilimsel Arka Plan
🔢 Deprem Riski Nasıl Hesaplanır?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Deprem riski şu formüle ile hesaplanır: Risk = Tehlike x Hassasiyet x Maruziyet. "Tehlike" beklenen deprem büyüklüğü ve yer ivmesidir. "Hassasiyet" bu sarsıntıyı hissedecek insan sayısı, "Maruziyet" ise zarar görebilecek bina ve nüfustur. Örneğin, İstanbul'da 40.000 bina yıkılsa, her birinde 5 konut olsa, 200.000 konut risk altındadır. Bu nedenle mahalle bazlı senaryo çalışmaları hayati önem taşır.
English: Earthquake risk is calculated using the formula: Risk = Hazard x Vulnerability x Exposure. "Hazard" is the expected earthquake magnitude and ground acceleration. "Vulnerability" refers to how susceptible people and structures are, and "Exposure" is the number of people or buildings affected. For example, if 40,000 buildings collapse in Istanbul, each with 5 units, 200,000 residences would be at risk. Neighborhood-scale scenario studies are therefore essential.
🧠 THINK Zone: Yaşadığınız yerdeki deprem tehlikesi, hassasiyet ve maruziyet faktörlerini düşündünüz mü?
🧠 THINK Zone: Have you considered the hazard, vulnerability, and exposure factors in your area?
🧱 Zemin Kalitesi ve VS30
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Deprem dalgalarının yüzeyde nasıl hissedileceği, sadece büyüklüğe değil, zeminin niteliğine de bağlıdır. Bunu bilimsel olarak VS30 değeriyle ölçüyoruz. Bu, yeryüzünden 30 metre derinliğe kadar olan zeminin ortalama kayma dalgası hızıdır. Kaya zeminde VS30 > 760 m/s, alüvyon zeminlerde ise VS30 < 180 m/s olabilir. VS30 ne kadar düşükse, deprem sarsıntısı o kadar fazla büyüyerek hissedilir. Örneğin, Çerkezköy gibi yerler yumuşak zeminli olduğu için sarsıntıyı büyütür. 2023 Kahramanmaraş depreminde Hatay’da da benzer zemin etkileri yıkıcılığı artırdı.
English: How earthquake waves are felt on the surface depends not only on magnitude, but also on the ground condition. We measure this scientifically with the VS30 value, the average shear wave velocity in the upper 30 meters of the ground. In rocky areas, VS30 > 760 m/s, while in soft alluvial soils, VS30 < 180 m/s. The lower the VS30, the more seismic waves get amplified. For example, in places like Çerkezköy, shaking is intensified due to soft soils. Similarly, in the 2023 Kahramanmaraş earthquake, the soil conditions in Hatay increased the destruction.
🧠 THINK Zone: Yaşadığınız mahallenin zemini nasıl? Kayalık mı yoksa yumuşak mı? Bunu öğrenmek için VS30 haritalarına baktınız mı?
🧠 THINK Zone: What is the ground condition in your neighborhood? Rocky or soft? Have you checked any VS30 maps to find out?
📍 Marmara’daki Tarihsel Depremler
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Marmara Bölgesi, Türkiye’nin en kritik sismik alanlarından biridir. Özellikle İstanbul tarihi boyunca büyük depremlerle karşı karşıya kalmıştır. En çok bilinenlerden biri 1509 depremidir ki, halk arasında "Küçük Kıyamet" olarak anılır. Bu depremde 10.000’e yakın insan hayatını kaybetmiştir. 1766 yılında ise Marmara Denizi’nde iki ayrı deprem meydana gelmiştir. Biri İstanbul’a daha yakın, diğeri Şarköy-Mürefte civarındadır. Tarihsel kaynaklar, bu depremlerin şiddetli yıkımlara yol açtığını bildiriyor. Modern sismoloji öncesi dönemde bu tür bilgiler, hasar kayıtları ve kroniklerden elde edilir.
English: The Marmara region is one of Turkey’s most seismically active zones. Throughout history, Istanbul has experienced major earthquakes. One of the most well-known is the 1509 earthquake, commonly referred to as the "Little Apocalypse" by locals. Nearly 10,000 people lost their lives. In 1766, two significant earthquakes struck the Marmara Sea: one closer to Istanbul, the other near Şarköy-Mürefte. Historical accounts describe widespread destruction. Since these occurred before modern seismology, data is based on damage records and historical chronicles.
🧠 THINK Zone: Geçmişte yaşanmış depremlerden çıkarabileceğiniz hangi dersler var? Bugün bu bilgiler nasıl işimize yarar?
🧠 THINK Zone: What lessons can we learn from past earthquakes? How can this information help us today?
💧 Sıvılaşma Riski ve Yeraltı Suyu
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Özellikle çökellerin yoğun olduğu alanlarda deprem sırasında sıvılaşma meydana gelebilir. Bu, zeminin suya doygun hale gelip taşıma gücünü kaybetmesi anlamına gelir. 1906 San Francisco depreminde bu durum net olarak gözlenmiştir. Çerkezköy’de yeraltı su seviyesi 5 metrede; bu, sıvılaşma için riskli bir derinliktir. Özellikle dere yatakları yanındaki yapılar bu riske daha açıktır. 10 yıl önce yaşanan bir taşma olayı bile bu riskin varlığına işaret eder.
English: In areas with thick sedimentary layers, liquefaction may occur during earthquakes. This means the ground becomes saturated with water and loses its load-bearing capacity. This phenomenon was clearly observed during the 1906 San Francisco earthquake. In Çerkezköy, groundwater is found at about 5 meters deep—a risky depth for liquefaction. Buildings near streambeds are especially vulnerable. Even a flood from ten years ago can be a sign of this risk.
🧠 THINK Zone: Yaşadığınız yerde yeraltı su seviyesi ne kadar derinde? Bina temelleriniz bu riskten etkilenebilir mi?
🧠 THINK Zone: How deep is the groundwater in your area? Could your building’s foundations be affected by this risk?
🌊 Marmara’daki Sismik Boşluk ve Fay Sistemleri
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Marmara Bölgesi’nde yaklaşık 480 fay bulunuyor; 1999 öncesi bu sayı 180’di, 2012’de 460’a yükseldi. Almanya, İtalya ve Fransa’dan ekipler, Marmara Denizi tabanını inceledi. Orta Marmara Sismik Boşluğu, 500 yıldır büyük deprem üretmemiş. Kuzey Anadolu Fayı’nda kayma hızı 22 mm/yıl; 500 yılda 11 metre kayma birikiyor, bu da 7.2-7.4 büyüklüğünde bir deprem potansiyeli demek. Ancak fayların karmaşık yapısı, basit hesaplamaların ötesine geçer. Çerkezköy ve Şarköy örneklerinde, faylara uzaklık ve zemin koşulları riski belirler.
English: The Marmara Region has around 480 faults; before 1999, this number was 180, rising to 460 by 2012. Teams from Germany, Italy, and France studied the Marmara Sea floor. The Central Marmara Seismic Gap hasn’t produced a major earthquake in 500 years. With a slip rate of 22 mm/year on the North Anatolian Fault, 11 meters of slip accumulates in 500 years, indicating a potential 7.2-7.4 magnitude quake. However, the complex nature of faults goes beyond simple calculations. In Çerkezköy and Şarköy, distance to faults and soil conditions determine risk.
🧠 THINK Zone: Marmara’daki sismik boşluk hakkında ne düşünüyorsunuz? Bölgenizdeki faylara ne kadar yakınsınız?
🧠 THINK Zone: What do you think about the Marmara seismic gap? How close are you to active faults in your area?
📈 Deprem Tehlike Haritaları
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Deprem tehlike haritaları, maksimum yer ivmesini (PGA) gösterir, ancak yerel zemin koşullarını dikkate almak gerekir. İstanbul’un 2003-2009 yıllarında yapılan zemin haritası, 500 metre çözünürlükte. Japonya’da 50 metre, ABD’de 100 metre çözünürlük var. Çerkezköy’de yumuşak zemin (VS30 < 300 m/s) sarsıntıyı büyütürken, Şarköy’ün kaya zemini (VS30 > 760 m/s) sarsıntıyı azaltır. Avrupa Sismik Tehlike Modeli (ESHM20), yerel zemin koşullarını dikkate alarak daha doğru tahminler sunar.
English: Earthquake hazard maps show maximum ground acceleration (PGA), but local soil conditions must be considered. Istanbul’s soil map, developed between 2003-2009, has a 500-meter resolution. Japan has 50-meter, and the US has 100-meter resolution maps. In Çerkezköy, soft soils (VS30 < 300 m/s) amplify shaking, while Şarköy’s rocky ground (VS30 > 760 m/s) reduces it. The European Seismic Hazard Model (ESHM20) provides more accurate predictions by accounting for local soil conditions.
🧠 THINK Zone: Bölgenizdeki deprem tehlike haritasını incelediniz mi? Zemin koşullarınızı nasıl öğrenebilirsiniz?
🧠 THINK Zone: Have you reviewed the earthquake hazard map for your area? How can you learn about your local soil conditions?
📱 Vatandaş Katılımı ve Veri Toplama
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Avrupa Deprem Merkezi’nin (EMSC) “Depremi Hissettiniz mi?” uygulaması, vatandaşların deprem şiddetini bildirmesini sağlar. 23 Nisan depreminde Çerkezköy ve Şarköy’de herkes sarsıntıyı hissetti, ama uygulama kullanımı düşük. ABD’de vatandaş raporları, sensör verileriyle örtüşüyor. Bu tür uygulamalar, şiddet haritalarını iyileştirir ve ücretsizdir. Daha fazla farkındalıkla veri kalitesi artar.
English: The European Earthquake Center’s (EMSC) “Did You Feel It?” app allows citizens to report earthquake intensity. During the April 23 quake, everyone in Çerkezköy and Şarköy felt it, but app usage was low. In the US, citizen reports align closely with sensor data. Such apps improve intensity maps and are free. Greater awareness can enhance data quality.
🧠 THINK Zone: Deprem sonrası hissettiğiniz sarsıntıyı bildirmek için bir uygulama kullandınız mı? Bu tür veriler neden önemli?
🧠 THINK Zone: Have you ever used an app to report the shaking you felt after an earthquake? Why is this data important?
🏗️ Jeoteknik Mühendislik ve Denetim
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: İnşaat projelerinde jeoteknik mühendislerin rolü kritik, ancak imzaları zorunlu değil. 2012 Yapı Denetim Kanunu, büyük projelerde jeoteknik raporları zorunlu kılıyor, ama denetim eksik. Yer ve yapı denetimi birleşmeli, etle tırnak gibi. Bakanlık, yer denetçisi atamalı. 1999 depreminde Avcılar’da binamızı korozyondan koruyarak kurtardık, ama denetimsizlik yüzünden komşu bina yıkıldı.
English: The role of geotechnical engineers in construction is critical, yet their signatures aren’t mandatory. The 2012 Building Inspection Law requires geotechnical reports for major projects, but oversight is lacking. Ground and structural inspections should be integrated, like flesh and nail. The ministry should appoint ground inspectors. In the 1999 earthquake, we saved our building in Avcılar by addressing corrosion, but lack of oversight caused a neighboring building to collapse.
🧠 THINK Zone: Binalarınızın jeoteknik raporlarını incelediniz mi? Denetimlerin daha sıkı olması riski nasıl azaltır?
🧠 THINK Zone: Have you reviewed the geotechnical reports for your buildings? How would stricter inspections reduce risks?
🎥 Doğal Afetler Farkındalık Eğitim Videoları
🔬 Depremlerin Bilimi (4 dk)
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Bu eğlenceli ve bilgilendirici söyleşide, depremlerin bilimsel yönleri sade bir dille açıklanıyor. Depremlerin nasıl oluştuğu, fay sistemleri ve sismoloji üzerine keyifli bir yolculuk.
English: In this engaging and informative interview, the science of earthquakes is explained in simple terms. Explore how earthquakes occur, fault systems, and seismology in a fun journey.
🧠 THINK Zone: Depremlerin bilimsel yönleri hakkında ne kadar bilginiz var? Bu bilgiler günlük hayatınıza nasıl katkı sağlar?
🧠 THINK Zone: How much do you know about the science of earthquakes? How can this knowledge benefit your daily life?
🛠️ Depreme Hazırlık Mümkün! (5 dk)
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Bu videoda, bireysel ve toplumsal düzeyde depreme hazırlık için pratik öneriler sunuluyor. Eğitim, tatbikat ve bilinçlendirme ile riskler azaltılabilir.
English: This video offers practical suggestions for earthquake preparedness at individual and societal levels. Education, drills, and awareness can reduce risks.
🧠 THINK Zone: Depreme hazırlık için hangi adımları atmayı planlıyorsunuz? Toplum olarak nasıl daha hazır olabiliriz?
🧠 THINK Zone: What steps do you plan to take for earthquake preparedness? How can society become better prepared?
📌 Deprem Anında Hayat Kurtaran İpuçları (4 dk)
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Deprem anında doğru davranışlar hayat kurtarır. Bu videoda, çök-kapan-tutun yöntemi, panikten kaçınma ve güvenli alanlara ulaşma teknikleri detaylıca anlatılıyor.
English: Correct actions during an earthquake can save lives. This video details the drop-cover-hold on technique, avoiding panic, and reaching safe areas.
🧠 THINK Zone: Deprem anında çök-kapan-tutun yöntemini uygulayabilir misiniz? Ailenizle bu konuda pratik yaptınız mı?
🧠 THINK Zone: Can you apply the drop-cover-hold on technique during an earthquake? Have you practiced it with your family?
🛡️ Deprem Korkusunu Yenmek için Hazırlık (5 dk)
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Deprem korkusunu yenmenin yolu hazırlıktır. Bu videoda, acil durum çantası, aile planları ve toplu hazırlıkların önemi vurgulanıyor.
English: The best way to overcome earthquake fear is preparation. This video highlights the importance of emergency kits, family plans, and community preparedness.
🧠 THINK Zone: Depreme hazırlık için hangi adımları attınız? Korkularınızı azaltmak için ne yapabilirsiniz?
🧠 THINK Zone: What steps have you taken to prepare for an earthquake? How can you reduce your fears?
👨👩👧👦 Çocuklar ve Aileler için Deprem Bilinci (6 dk)
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Çocuklara deprem bilincini aşılamak hayati önem taşır. Bu videoda, aileler ve çocuklar için afet farkındalık eğitimi, basit ve eğlenceli yöntemlerle açıklanıyor.
English: Instilling earthquake awareness in children is crucial. This video explains disaster preparedness for families and children using simple, engaging methods.
🧠 THINK Zone: Çocuklarınıza deprem hakkında ne öğrettiniz? Onları nasıl hazırlıyorsunuz?
🧠 THINK Zone: What have you taught your children about earthquakes? How are you preparing them?
♿ Engelli Bireyler için Deprem Güvenliği (5 dk)
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Bu videoda, tekerlekli sandalye kullanıcılarının deprem sırasında ve sonrasında alması gereken özel önlemler anlatılıyor. Güvenli alanlara erişim, acil durum planları ve yardımcı cihazların sabitlenmesi gibi konular ele alınıyor.
English: This video covers special precautions for wheelchair users during and after an earthquake. Topics include accessing safe areas, emergency planning, and securing assistive devices.
🧠 THINK Zone: Tekerlekli sandalye kullanıcıları için evinizde hangi güvenlik önlemlerini alabilirsiniz?
🧠 THINK Zone: What safety measures can you take in your home for wheelchair users during an earthquake?
🏗️ Binalarınızı Depreme Hazır Hale Getirin (6 dk)
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Bu videoda, binaların depreme dayanıklılığı ve zemin koşullarının önemi ele alınıyor. Jeoteknik raporlar, sıvılaşma riski ve bina denetimlerinin hayat kurtarıcı rolü açıklanıyor.
English: This video discusses building resilience and the importance of soil conditions. Geotechnical reports, liquefaction risks, and building inspections’ life-saving roles are explained.
🧠 THINK Zone: Binanızın deprem dayanıklılığını kontrol ettirdiniz mi? Zemin koşulları hakkında ne biliyorsunuz?
🧠 THINK Zone: Have you had your building’s earthquake resilience checked? What do you know about your area’s soil conditions?
🏙️ İstanbul’un Deprem Gerçeği (8 dk)
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: İstanbul, tarih boyunca büyük depremlerle sarsıldı. Bu videoda, Marmara’daki sismik riskler ve İstanbul’un hazırlık durumu tartışılıyor.
English: Istanbul has been shaken by major earthquakes throughout history. This video discusses seismic risks in the Marmara region and Istanbul’s preparedness.
🧠 THINK Zone: İstanbul’da deprem riskine karşı ne kadar hazırlıklısınız? Bölgenizdeki riskleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
🧠 THINK Zone: How prepared are you for earthquake risks in Istanbul? How do you assess risks in your area?
🎓 Deprem Eğitimi ve Sismik Teknolojiler (6 dk)
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Deprem Okulu Projesi, öğrencileri ve toplumu bilinçlendirmeyi hedefliyor. Bu videoda, sismik izolatörlü binaların depreme karşı nasıl koruma sağladığı anlatılıyor.
English: The Earthquake School Project aims to educate students and communities. This video explains how seismic isolators protect buildings from earthquakes.
🧠 THINK Zone: Okulunuzda veya mahallenizde deprem eğitimi projeleri var mı? Sismik izolatörler hakkında ne biliyorsunuz?
🧠 THINK Zone: Are there earthquake education projects in your school or neighborhood? What do you know about seismic isolators?
🎥 Webinar Slaytları
📑 Slaytlar
❓ Dinleyici Soruları ve Cevaplar
🏔️ Eğimli Arazilerde Sıvılaşma Riski
Soru (Ülkü Sarıtaş): Büyükçekmece ve Beylikdüzü’nde oturuyorum, evimiz yokuşta, düşük katlı. Devrilme riski için ne dersiniz?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Eğim 11 derecenin üzerindeyse heyelan riski artar. Deprem sonrası kayma olasılığı, yumuşak zeminlerde daha yüksek. Detaylı jeoteknik inceleme yapılmalı.
English: Question (Ülkü Sarıtaş): I live in Büyükçekmece and Beylikdüzü, on a slope, in a low-rise building. What about the risk of tilting?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: If the slope exceeds 11 degrees, landslide risk increases. Post-earthquake sliding is more likely in soft soils. A detailed geotechnical survey is necessary.
🧠 THINK Zone: Evinizin bulunduğu arazinin eğimi nedir? Heyelan riskini nasıl değerlendirirsiniz?
🧠 THINK Zone: What is the slope of the land where your house is located? How would you assess landslide risk?
🗺️ Zemin Haritalarına Erişim
Soru: Zemin haritalarına nasıl ulaşırız?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: “VS30 global” yazıp aratın, USGS veya Avrupa sismik veri tabanlarında bulabilirsiniz. VS30 haritaları, zemin kalitesini renklerle gösterir, ücretsizdir.
English: Question: How can we access soil maps?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Search for “VS30 global” on USGS or European seismic databases. VS30 maps show soil quality with colors and are freely available.
🧠 THINK Zone: Zemin haritalarını incelemek, bina güvenliğinizi nasıl etkiler?
🧠 THINK Zone: How would studying soil maps impact your building’s safety?
🏗️ Jeoteknik Mühendislerin Rolü
Soru (Fikret Beşoğlu): İnşaat mühendisleri ve mimarların projelerde imzası var, neden jeofizik mühendislerinin imzası zorunlu değil?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Yapı Denetim Kanunu (2012, güncellenme 2020) var, ama yer denetimi eksik. Yer ve yapı denetimi birleşmeli, etle tırnak gibi. Jeoteknik raporlar zorunlu, ama denetim yetersiz. Bakanlık, yer denetçisi atamalı.
English: Question (Fikret Beşoğlu): Construction engineers and architects sign off on projects, why not geophysicists?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: The 2012 Building Inspection Law (updated 2020) exists, but ground inspection is lacking. Ground and structural inspections should be integrated, like flesh and nail. Geotechnical reports are mandatory, but oversight is insufficient. The ministry should appoint ground inspectors.
🧠 THINK Zone: Jeoteknik mühendislerin daha aktif rol alması, binalarınızın güvenliğini nasıl artırır?
🧠 THINK Zone: How would a more active role for geotechnical engineers improve your building’s safety?
🚨 Toplumsal Hazırlık ve Eğitim
Soru (Fikret Beşoğlu): Halk korkuyor, eğitimleriniz bize ağır geliyor. Muhtarların yerel afet gönüllüleri kurması, belediyelerde afet müdürlüklerinin akredite olması, okullarda afet eğitimi şart. AFAD’ın “çök-kapan-tutun” önerisi yanlış, enkazdan cenin pozisyonunda kurtarıyoruz.
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Katkılarınız için teşekkürler. Muhtarların gönüllü ekipler kurması, afet müdürlüklerinin akreditasyonu önemli. Çök-kapan-tutun, eşyalardan korunmak için standart bir yöntem, ama cenin pozisyonu enkazda hayatta kalmayı artırabilir. Eğitimler halk için sadeleştirilmeli, panik önlenmeli.
English: Question (Fikret Beşoğlu): People are scared, and your training feels heavy. Muhtars should form local disaster volunteer groups, municipal disaster units should be accredited, and schools need disaster education. AFAD’s “drop-cover-hold on” is wrong; we rescue people in the fetal position from rubble.
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Thank you for your input. Muhtars forming volunteer teams and accredited disaster units are crucial. Drop-cover-hold on is a standard method to protect from falling objects, but the fetal position can improve survival in rubble. Training should be simplified for the public to prevent panic.
🧠 THINK Zone: Mahallenizde yerel afet gönüllüleri var mı? Siz bu ekiplere katılmayı düşünür müydünüz?
🧠 THINK Zone: Are there local disaster volunteers in your neighborhood? Would you consider joining such a team?
🌳 İskan Politikaları ve Zemin
Soru (Cüneyt Bey): Zemin haritalarına göre bazı alanlar iskana kapatılabilir mi?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Evet, kötü zeminli alanlar (örneğin, VS30 < 300 m/s) iskana kapatılıp park veya orman yapılabilir. Bu, riski azaltır. İstanbul’un yeşil alana da ihtiyacı var.
English: Question (Cüneyt Bey): Can certain areas be closed to settlement based on soil maps?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Yes, areas with poor soil (e.g., VS30 < 300 m/s) can be closed to settlement and turned into parks or forests. This reduces risk. Istanbul also needs more green spaces.
🧠 THINK Zone: Yaşadığınız bölgede riskli zeminler park veya ormana dönüştürülebilir mi? Bu ne kadar uygulanabilir?
🧠 THINK Zone: Could risky soil areas in your region be turned into parks or forests? How feasible is this?
📡 Sensörler ve Yapay Zeka
Soru (Metin Bey): Türkiye’de sensör sayısı yeterli mi? Sağlam binalar neden yıkılıyor?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Sensör sayısı arttı, ama Japonya’daki gibi (2005’te 800 kuyu sensörü) değil. Türkiye’de 10 civarında kuyu sensörü var. 100 metre derinlikte sensörler, küçük depremleri daha iyi kaydeder. Yapay zeka destekli sismoloji, veri kalitesini artırır. Sağlam binaların yıkılması, kötü zemin (sıvılaşma) veya kalitesiz inşaattan kaynaklanıyor. 1999’da Adapazarı’nda binalar sıvılaşma yüzünden yan yattı. Hatay’daki yeni binalar, denetim eksikliği ve uygun olmayan zemin seçimi yüzünden yıkıldı. Devletin ağır cezalarla denetlemesi lazım.
English: Question (Metin Bey): Is the number of sensors in Turkey sufficient? Why do sturdy buildings collapse?
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Sensor numbers have increased, but not like Japan (800 borehole sensors in 2005). Turkey has around 10 borehole sensors. Sensors at 100 meters depth can better record small quakes. AI-supported seismology improves data quality. Sturdy buildings collapse due to poor soil (liquefaction) or substandard construction. In 1999, buildings in Adapazarı tilted due to liquefaction. In Hatay, new buildings collapsed due to poor oversight and unsuitable soil. The state must enforce strict penalties.
🧠 THINK Zone: Yapay zekanın deprem analizlerinde kullanımı hakkında ne düşünüyorsunuz? Daha fazla sensör risk tahminlerini nasıl iyileştirir?
🧠 THINK Zone: What do you think about using AI in earthquake analysis? How would more sensors improve risk predictions?
🎯 Sonuç ve Öneriler
🚀 Deprem Hazırlığı için Öneriler
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Deprem riskini azaltmak için bireysel, toplumsal ve kurumsal adımlar atılmalı. Muhtarlar yerel afet gönüllüleri kurmalı, belediyeler afet müdürlüklerini güçlendirmeli, okullarda düzenli eğitim ve tatbikat yapılmalı. Jeoteknik mühendislik denetimleri artırılmalı, zemin koşullarına uygun imar planları yapılmalı. Vatandaşlar, EMSC gibi uygulamalarla veri toplamaya katkıda bulunmalı. Unutmayalım: Bilgi, hazırlık ve dayanışma hayat kurtarır.
English: Reducing earthquake risk requires individual, societal, and institutional steps. Muhtars should form local disaster volunteer groups, municipalities must strengthen disaster units, and schools should conduct regular training and drills. Geotechnical inspections need enhancement, and urban planning must align with soil conditions. Citizens should contribute to data collection via apps like EMSC. Remember: Knowledge, preparation, and solidarity save lives.
🧠 THINK Zone: Deprem hazırlığı için siz hangi adımları atmayı planlıyorsunuz? Toplum olarak nasıl daha hazır olabiliriz?
🧠 THINK Zone: What steps do you plan to take for earthquake preparedness? How can our society become better prepared?
Comments
Post a Comment