Yazar: Prof. Dr. Ali Osman Öncel | Tarih: Temmuz 2025
Doğa Afetleri Farkındalık Eğitimi Natural Disaster Awareness Training - Prof. Dr. Ali Osman Öncel
🟩 1. Depremle Yaşamak: Bir Toplumsal Sorumluluk
🟩 1. Living with Earthquakes: A Societal Responsibility
🎤 Eğitim ve Farkındalık Hikayem
🎤 My Education and Awareness Journey
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Deprem farkındalığı, bilimsel bilgiyi toplumsal bilinçle birleştirir. TÜBİTAK destekli projelerle Şarköy Anadolu Lisesi ve Çerkezköy Ortaokulu’nda öğrencilerle çalıştım. Ters yüz eğitim modeliyle, kısa videolar ve notlarla interaktif öğrenme sağladım. YouTube kanalımda 975 ders videosu paylaştım; yapay zeka ile içeriklerimi analiz ederek daha etkili sunuyorum. Blog sayfam Doğa ve Deprem Bilimi, bilgiyi özgürce paylaşmamı sağlıyor. Amacım, depremle yaşamayı öğrenen bir toplum yaratmak.
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Earthquake awareness combines scientific knowledge with societal consciousness. Through TÜBİTAK-supported projects, I worked with students at Şarköy Anadolu Lisesi and Çerkezköy Ortaokulu. Using the flipped classroom model, I fostered interactive learning with short videos and notes. I’ve shared 975 lesson videos on my YouTube channel, using AI to enhance content. My blog, Nature and Earthquake Science, enables free knowledge sharing. My goal is a society that lives with earthquakes.
Eğitim yaklaşımını gösteren slayt (Slayt 1). Tam slayta bakın.
Eğitim projelerini gösteren ek slayt (Slayt 17). Tam slayta bakın.
Eğitim yöntemlerini gösteren ek slayt (Slayt 18). Tam slayta bakın.
[1] Bergmann, J., & Sams, A. (2012). Flip your classroom: Reach every student in every class every day. International Society for Technology in Education.
🧠 THINK Zone: Deprem farkındalığını artırmak için dijital platformları nasıl kullanırdınız?
🧠 THINK Zone: How would you use digital platforms to boost earthquake awareness?
🟩 2. Neden Deprem Farkındalığı Önemli?
🟩 2. Why Is Earthquake Awareness Critical?
🌍 Kişisel Deneyim ve Motivasyon
🌍 Personal Experience and Motivation
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: 23 Nisan 2023’te Beylikdüzü’nde 6.2 büyüklüğünde bir depremi hissettim. Çevremdekiler fark etmedi, bu da yerel deprem riskini anlamanın önemini gösterdi. Deprem, hazırlıksız yakalandığımızda afete dönüşür. Amacım, bilimsel gerçekleri sade bir dille aktararak herkesi hazırlıklı olmaya teşvik etmek.
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: On April 23, 2023, I felt a 6.2 magnitude earthquake in Beylikdüzü. Others didn’t notice, highlighting the need to understand local seismic risks. Earthquakes become disasters when we’re unprepared. My goal is to share scientific facts simply to encourage preparedness.
Deprem farkındalığının önemini gösteren slayt (Slayt 2). Tam slayta bakın.
Deprem riskini vurgulayan ek slayt (Slayt 19). Tam slayta bakın.
Hazırlık motivasyonunu gösteren ek slayt (Slayt 20). Tam slayta bakın.
[1] Mileti, D. S., & Peek, L. (2000). The social psychology of public response to warnings of a natural disaster. Journal of Hazardous Materials, 75(2-3), 181-194. https://doi.org/10.1016/S0304-3894(00)00179-0
🧠 THINK Zone: Deprem farkındalığı sizin için neden önemli? Toplumda bu bilinci nasıl artırabilirsiniz?
🧠 THINK Zone: Why is earthquake awareness important to you? How can you boost this awareness in your community?
🟩 3. Depremleri Anlamak: Bilim ve Tarih
🟩 3. Understanding Earthquakes: Science and History
📍 Tarihsel ve Bilimsel Perspektif
📍 Historical and Scientific Perspective
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Marmara Bölgesi, 2000 yıldır depremlerle yaşıyor. Ayasofya ve Mimar Sinan’ın eserleri, deprem hasarlarını ve onarımlarını kaydediyor. 7.2 büyüklüğündeki bir deprem, 30 adet 6.2’lik depremin enerjisine eşdeğer. Orta Marmara’daki 500 yıllık sismik boşluk, 350 km’lik bir fay kırılmasına işaret edebilir. İstanbul’un Avrupa yakası yumuşak zeminli, Anadolu yakası kaya yoğunluklu; nüfusu Anadolu’ya kaydırmak riski azaltır.
“Deprem bir doğa olayıdır; afete dönüşmesi bizim elimizde.”
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: The Marmara Region has faced earthquakes for 2000 years. Hagia Sophia and Mimar Sinan’s works document damage and repairs. A 7.2 magnitude quake equals the energy of 30 magnitude 6.2 quakes. A 500-year seismic gap in central Marmara could trigger a 350 km fault rupture. Istanbul’s European side has soft soil, while the Anatolian side is rocky; relocating population to the Anatolian side reduces risk.
“Earthquakes are natural events; turning them into disasters is up to us.”
Marmara’daki sismik boşluğu gösteren slayt (Slayt 3). Tam slayta bakın.
Tarihsel depremleri gösteren ek slayt (Slayt 21). Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
Fay kırılmasını gösteren ek slayt (Slayt 23). Tam slayta bakın.
[1] Ambraseys, N. N. (2002). The seismic activity of the Marmara Sea region: A historical perspective. Bulletin of the Seismological Society of America, 92(4), 1303-1317. https://doi.org/10.1785/0120000816
🧠 THINK Zone: Bölgenizdeki sismik geçmişi araştırdınız mı? Bu bilgiyle neler yapabilirsiniz?
🧠 THINK Zone: Have you researched your region’s seismic history? What can you do with this knowledge?
🟩 4. Zemin Kalitesi: Görünmez Tehlike
🟩 4. Soil Quality: The Invisible Threat
🧱 Zemin ve Sıvılaşma Riski
🧱 Soil and Liquefaction Risk
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Bir binanın dayanıklılığı, zeminine bağlıdır. VS30 değeri, zeminin 30 metredeki dalga hızını ölçer:
| Harf | Tanım |
|---|---|
| A | Çok iyi zemin |
| B | İyi zemin |
| C | Orta nitelikte zemin |
| D | Kötü zemin |
| E | Çok kötü zemin |
6 Şubat 2023 depreminde yıkımların %40’ı zemin kaynaklıydı. Çanakkale’de suya doygun zemin, sıvılaşma riski yaratıyor; bu yüzden 4 kat sınırı var. Animasyonlar, kaya zeminde deprem dalgalarının azaldığını, suya doygun zeminde büyüdüğünü gösteriyor.
“Sıvılaşma riski olan yere yüksek bina yapmak, felakete davetiyedir!”
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: A building’s strength depends on its soil. The VS30 value measures wave velocity in the top 30 meters:
| Letter | Description |
|---|---|
| A | Very good soil |
| B | Good soil |
| C | Moderately good soil |
| D | Poor soil |
| E | Very poor soil |
In the February 6, 2023 earthquake, 40% of collapses were soil-related. In Çanakkale, water-saturated soil poses a liquefaction risk, hence the 4-story limit. Animations show earthquake waves diminish on rocky soil but amplify on saturated soil.
“Building tall structures on liquefaction-prone soil invites disaster!”
Sıvılaşma riskini gösteren animasyon (Slayt 4). Tam slayta bakın.
[1] Youd, T. L., & Idriss, I. M. (2001). Liquefaction resistance of soils. Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering, 127(10), 817-833. https://doi.org/10.1061/(ASCE)1090-0241(2001)127:10(817)
🧠 THINK Zone: Evinizin zemin tipini biliyor musunuz? Sıvılaşma riskine karşı ne yapabilirsiniz?
🧠 THINK Zone: Do you know your home’s soil type? What can you do to mitigate liquefaction risk?
🟩 5. Risk Haritaları: Bilimsel Pusula
🟩 5. Risk Maps: A Scientific Compass
📈 Deprem Risk Yönetimi
📈 Earthquake Risk Management
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Avrupa Birliği’nin 2020 kayıp risk haritası, 6 Şubat 2023 depreminden önce kırmızı bölgelerde yıkım öngördü ve haklı çıktı. Türkiye nüfusunun %70’i fay zonlarında yaşıyor. Risk yönetimi, bilimsel verilerle desteklenmeli; üniversiteler ve sanayi bölgeleri riskli alanlarda yoğunlaşmamalı.
“Risk haritaları, felaketi önlemenin anahtarıdır.”
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: The EU’s 2020 loss risk map predicted destruction in red zones before the February 6, 2023 earthquake—and it was accurate. 70% of Turkey’s population lives in fault zones. Risk management must be data-driven; universities and industrial zones should avoid high-risk areas.
“Risk maps are the key to preventing disasters.”
AB 2020 kayıp risk haritasını gösteren slayt (Slayt 5). Tam slayta bakın.
[1] Pitilakis, K., Crowley, H., & Kaynia, A. M. (2014). SYNER-G: Systemic seismic vulnerability and risk assessment. Geotechnical, Geological and Earthquake Engineering, 27. https://doi.org/10.1007/978-94-007-7872-6
🧠 THINK Zone: Bölgenizin risk haritasını incelediniz mi? Riskli alanlarda ne gibi önlemler alınabilir?
🧠 THINK Zone: Have you studied your area’s risk map? What measures can be taken in high-risk zones?
🟩 6. Pratik Hazırlık: 7 Adımda Güvenlik
🟩 6. Practical Preparedness: 7 Steps to Safety
🏠 Depreme Hazırlık Adımları
🏠 Earthquake Preparedness Steps
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Depreme hazırlık için 7 temel adım:
🔸 1. Mekânı güvenli hâle getir: Raflar ve dolaplar duvara sabitlenmeli; Türkiye’de ölümlerin %3’ü düşen eşyalardan kaynaklanıyor.
🔸 2. Acil durum planı oluştur: Toplanma alanı belirleyin, kaotik hareketlerden kaçının.
🔸 3. Deprem kiti hazırla: 72 saatlik ihtiyaç için su, çikolata ve pilli radyo bulundurun.
🔸 4. Acil iletişim planı yap: Dijital rehber kaybolabilir; basılı telefon rehberi oluşturun.
🔸 5. Ev güçlendirme seçeneklerini değerlendir: 1999 depreminde korozyonlu binamızı güçlendirdik, ayakta kaldı.
🔸 6. Mali önlemler al: Kredi kartı çalışmayabilir; nakit para bulundurun.
🔸 7. Bilgiyi paylaş: Animasyonlar, iyi ve kötü zemin farkını açıklar; farkındalığı artırın.
“Zemin kaderimiz değil, hazırlık bizim elimizde.”
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Seven key steps for earthquake preparedness:
🔸 1. Make your space safe: Secure shelves and cabinets; 3% of deaths in Turkey are due to falling objects.
🔸 2. Create an emergency plan: Designate a meeting point to avoid chaos.
🔸 3. Prepare an earthquake kit: Keep water, chocolate, and a battery-powered radio for 72 hours.
🔸 4. Develop a communication plan: Digital directories may fail; create a printed phone list.
🔸 5. Evaluate home reinforcement: In 1999, we reinforced our corroded building, and it stood firm.
🔸 6. Take financial precautions: Credit cards may not work; keep cash on hand.
🔸 7. Share knowledge: Animations clarify good vs. bad soil; raise awareness.
“Soil isn’t our fate; preparedness is in our hands.”
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
[1] Alexander, D. (2012). What can we do about earthquakes? Natural Hazards, 60(2), 283-292. https://doi.org/10.1007/s11069-011-0005-3
🧠 THINK Zone: Bu 7 adımdan hangilerini uyguladınız? Eksikleri tamamlamak için planınız nedir?
🧠 THINK Zone: Which of these 7 steps have you applied? What’s your plan to complete the rest?
🟩 7. Vatandaş Bilimi: EMSC ile Katılım
🟩 7. Citizen Science: Participation with EMSC
📱 LastQuake Uygulaması ve Veri Toplama
📱 LastQuake App and Data Collection
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Deprem anında vatandaş verileri, bilimsel çalışmalara yön verir. Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi’nin (EMSC) LastQuake uygulaması, 23 Nisan 2023 Beylikdüzü depreminde binlerce kişinin sarsıntı bildirmesini sağladı. Ücretsiz LastQuake uygulamasını indirerek hissettiğiniz deprem şiddetini raporlayabilirsiniz. Bu veriler, şehir planlaması ve acil durum yönetimi için kritik önemde.
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Citizen data during earthquakes guides scientific research. The European-Mediterranean Seismological Centre’s (EMSC) LastQuake app enabled thousands to report shaking during the April 23, 2023 Beylikdüzü earthquake. Download the free LastQuake app to report felt intensity. This data is crucial for city planning and emergency management.
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
LastQuake uygulamasını indirin!
[1] Bossu, R., Steed, R., Mazet-Roux, G., Etivant, C., & Baumont, D. (2018). The EMSC tools for global earthquake impact detection. Seismological Research Letters, 89(2A), 531-539. https://doi.org/10.1785/0220170134
🧠 THINK Zone: LastQuake uygulamasını kullanmayı düşünür müydünüz? Vatandaş bilimi deprem araştırmalarına nasıl katkı sağlar?
🧠 THINK Zone: Would you consider using the LastQuake app? How does citizen science contribute to earthquake research?
🟩 8. Kentsel Planlama: Sosyal Konut ve Mimari
🟩 8. Urban Planning: Social Housing and Architecture
🏘️ TOKİ ve Dayanıklı Mimari
🏘️ TOKİ and Resilient Architecture
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Singapur’da maaş kesintileriyle hükümet destekli evler sağlanıyor. Türkiye’de TOKİ, depremlerde ayakta kalan binalarıyla umut vadediyor, ancak estetikten yoksun. Bursa’daki TOKİ binaları “boynuz gibi” görünüyor. Almanya’daki 300 yıllık binalar gibi, 7 nesil yaşayacak yapılar inşa etmeliyiz. Türkiye’de binaların ortalama ömrü 30 yıl; bu değişmeli.
“TOKİ’yi estetik ve dayanıklılıkla güçlendirmeliyiz.”
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: In Singapore, salary deductions fund government-backed homes. In Turkey, TOKİ’s earthquake-resistant buildings offer hope, but lack aesthetics. Bursa’s TOKİ structures look like “horns.” Like Germany’s 300-year-old buildings, we must build for 7 generations. The 30-year average lifespan of Turkey’s buildings must change.
“We must strengthen TOKİ with aesthetics and durability.”
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
[1] Pitilakis, K., Crowley, H., & Kaynia, A. M. (2014). SYNER-G: Systemic seismic vulnerability and risk assessment. Geotechnical, Geological and Earthquake Engineering, 27. https://doi.org/10.1007/978-94-007-7872-6
🧠 THINK Zone: TOKİ binalarını estetik ve dayanıklılık açısından nasıl iyileştirebiliriz? Uzun ömürlü mimari için önerileriniz neler?
🧠 THINK Zone: How can we improve TOKİ buildings’ aesthetics and durability? What are your ideas for long-lasting architecture?
🟩 9. Deprem Dinamikleri ve Kentsel Risk
🟩 9. Earthquake Dynamics and Urban Risk
🌍 Sığ Depremler ve Yapı Stoku
🌍 Shallow Earthquakes and Building Stock
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Marmara’daki depremler sığ odaklıdır; 4.2 büyüklüğündeki Gemlik depremi bile zemin etkisiyle güçlü hissedildi. Türkiye’deki binaların %70’i 1999 öncesi yapılmış ve 30 yıl ömrü var. Almanya’da binalar 300 yıl ayakta kalıyor. Yapılar, zemine uygun tasarlanmalı; yüksek katlı binalar deprem kuvvetini artırır.
“Zemine uygun mimari, hayat kurtarır.”
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Marmara’s earthquakes are shallow-focused; even a 4.2 magnitude Gemlik quake felt strong due to soil amplification. 70% of Turkey’s buildings, built before 1999, last 30 years. In Germany, buildings endure 300 years. Structures must suit the soil; high-rises amplify earthquake forces.
“Soil-appropriate architecture saves lives.”
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
[1] Ansal, A., Akinci, A., Cultrera, G., Erdik, M., Pessina, V., Tönük, G., & Ameri, G. (2009). Loss estimation in Istanbul. Soil Dynamics and Earthquake Engineering, 29(4), 699-709. https://doi.org/10.1016/j.soildyn.2008.07.005
🧠 THINK Zone: Bölgenizdeki binaların yaşı ve zemin durumu nedir? Zemine uygun mimari için ne yapılabilir?
🧠 THINK Zone: What’s the age and soil condition of buildings in your area? What can be done for soil-appropriate architecture?
🟩 10. Kapanış: Gönüllü Farkındalık Elçisi Olun
🟩 10. Conclusion: Become a Volunteer Awareness Advocate
🚀 Toplumsal Sorumluluk Çağrısı
🚀 Call to Social Responsibility
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: Deprem değil, ihmaller bizi yıkıyor. Bilgiyi paylaşarak toplumsal hafızayı güçlendirelim. Instagram’da 2.500 takipçime anlatıyorum; siz de #DepremFarkındalığı etiketiyle paylaşabilirsiniz. Gönüllü farkındalık elçisi olun, bilgiyi çevrimiçi platformlarda yayın. Katılımcılar, “Hocam, 40 yıl artı 2 saatlik bilgiyle yolumuzu aydınlattınız” dedi. Birlikte fark yaratabiliriz!
Prof. Dr. Ali Osman Öncel: It’s not earthquakes, but negligence that destroys us. Let’s strengthen collective memory by sharing knowledge. I share with my 2,500 Instagram followers; you can use #EarthquakeAwareness. Become a volunteer awareness advocate and spread knowledge online. Participants said, “Professor, you illuminated our path with 40 years plus 2 hours of knowledge.” Together, we can make a difference!
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
[1] Lindell, M. K., & Perry, R. W. (2000). Household adjustment to earthquake hazard. Environment and Behavior, 32(4), 461-501. https://doi.org/10.1177/00139160021972621
🧠 THINK Zone: Deprem farkındalığını yaymak için ne yapabilirsiniz? Bilgi paylaşım planınız nedir?
🧠 THINK Zone: What can you do to promote earthquake awareness? What’s your plan for sharing knowledge?
🟩 Ek Slaytlar
🟩 Additional Slides
📷 Sunumdan Ek Görseller
📷 Additional Presentation Visuals
Aşağıdaki slaytlar, 75. Yıl Ortaokulu sunumundan ek görsellerdir ve deprem farkındalığı konularını destekler.
The following slides are additional visuals from the 75th Year Middle School presentation, supporting earthquake awareness topics.
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
Tam slayta bakın.
No comments:
Post a Comment