Deprem Bilinci: Riskleri Anlamak, Dayanışmayla Güçlenmek

Deprem Bilinci ve Risk Azaltma Stratejileri - 2016 GüncellemesiEarthquake Awareness and Risk Reduction Strategies - 2016 Update

🌍 Deprem Blogu

Yazar: Prof. Dr. Ali Osman Öncel | Tarih: 2016

Sevgili dinleyiciler, 2014'te bu konuyu ilk kez sizlerle paylaştığımda, amacım deprem gerçeğini anlamak ve hazırlık yapmaktı. İki yıl sonra, 2016'da tekrar burada olmak, bu konunun ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Türkiye, son yıllarda artan deprem etkinlikleriyle karşı karşıya kaldı ve bu, hepimizin dikkatini çekmeli. Bugün, 2014'te verdiğim mesajları güncelleyerek, sizlerle daha güçlü bir farkındalık ve eylem planı paylaşacağım.

Dear audience, when I first spoke about this topic in 2014, my goal was to understand the earthquake reality and prepare for it. Being here again in 2016 highlights its ongoing importance. Türkiye has faced increased seismic activity in recent years, demanding our attention. Today, I’ll update my 2014 message with a stronger awareness and action plan.

2016’da Türkiye’nin deprem haritası, yeni risk alanlarını işaret ediyor.

Think Zone Soru: Son iki yılda yaşadığımız depremlerden hangi dersleri çıkarabiliriz?

Deprem, yer kabuğunda biriken gerilimin ani salınımıyla oluşan sismik bir olaydır. Türkiye, Avrasya, Afrika ve Arabistan levhalarının kesişim noktasında yer aldığı için deprem riski yüksek bir ülkedir. Kuzey ve Doğu Anadolu Fay Hatları, bu riskin temel kaynaklarıdır. 2016 itibarıyla, bilimsel veriler bu fayların hâlâ aktif olduğunu gösteriyor.

Şekil 1: Türkiye’deki ana fay hatlarını gösteren harita.

An earthquake is the sudden release of seismic energy due to tectonic stress. Türkiye, located at the intersection of the Eurasian, African, and Arabian plates, faces a high seismic risk. The North and East Anatolian Faults are the primary sources, remaining active as of 2016.

Fay hatlarının hareketliliği, risk değerlendirmesini zorlaştırıyor.

Think Zone Soru: Bölgenizdeki fay hatlarını anlamak için hangi yerel kaynaklara başvurabilirsiniz?

Deprem öncesi hazırlık, kayıpları azaltmanın anahtarıdır. 2014’ten bu yana Türkiye’de farkındalık eğitimleri arttı, ancak hâlâ yol almamız gerekiyor. Riskli binaların yıkılması ve kentsel dönüşüm, 100 milyar dolarlık bir yatırım gerektiriyor ama binlerce hayat kurtarabilir. Herkesin evinde 72 saatlik su, yiyecek ve temel malzemeler içeren bir deprem çantası olmalı.

Şekil 2: Deprem riskine karşı kentsel dönüşüm çalışmaları.

Şekil 3: Örnek bir deprem çantası içeriği.

Pre-earthquake preparation is key to reducing losses. Since 2014, awareness training in Türkiye has increased, but more progress is needed. Demolishing at-risk buildings and urban renewal require a $100 billion investment but can save thousands of lives. Every home should have a 72-hour emergency kit with water, food, and essentials.

Kentsel dönüşüm projeleri, acil bir ihtiyaç.

Think Zone Soru: Evinizde bir deprem çantası hazırlamak için bu hafta ne yapabilirsiniz?

Deprem anında panik yerine hızlı bir plan devreye girmeli. Evinizde veya iş yerinizde bir çıkış planı olmalı. Kredi kartları çalışmayabilir, bu yüzden nakit para bulundurun. Telefonlar kesilebilir; bu yüzden aile buluşma noktaları belirleyin. Deprem çantanızı düzenli kontrol edin ve eğitimlerinizi sertifikalandırın.

Şekil 4: Ev için acil çıkış planı örneği.

During an earthquake, act quickly rather than panic. Have an exit plan at home or work. Credit cards may fail, so keep cash handy. Phones may be down; establish family meeting points. Regularly check your emergency kit and certify your training.

Acil planlar, hayatta kalmayı kolaylaştırır.

Think Zone Soru: Ailenizle bir buluşma noktası belirlediniz mi?

Türkiye, kurtarma operasyonlarında başarılı, ancak asıl hedef kayıpları önlemek. Deprem öncesi hazırlıklar, can kayıplarını azaltır. Yıkılan binaların yerine dayanıklı yapılar inşa edilmeli. Artçı şoklar 3-5 yıl sürebilir; bu yüzden uzun vadeli planlama şart.

Şekil 5: Artçı şokların deprem sonrası etkisi.

Türkiye excels in rescue operations, but the goal is to prevent losses. Pre-earthquake preparations reduce casualties. Replace destroyed buildings with resilient structures. Aftershocks can last 3-5 years, necessitating long-term planning.

Uzun vadeli planlar, kurtarmayı destekler.

Think Zone Soru: Bölgenizde artçı şoklara karşı nasıl bir hazırlık yapabilirsiniz?

Zemin, deprem hasarlarının belirleyicisidir. Zayıf zeminler binaları riske atar. Heyelan riski olan alanlarda yapılaşma yasaklanmalı. Uydu görüntüleri, riskli bölgeleri tespit eder. Binalar, zemine uygun tasarlanmalı.

Şekil 6: Zayıf zeminlerdeki bina hasarları.

Soil determines earthquake damage. Weak soils endanger buildings. Construction in landslide-prone areas must be banned. Satellite imagery identifies risky zones. Buildings should be designed according to soil conditions.

Zemin analizi, güvenliği artırır.

Think Zone Soru: Evinizin zemini depreme uygun mu, bunu nasıl öğrenebilirsiniz?

Risk haritaları, kayıpları önceden tahmin eder. 2016’da güncellenen haritalar, yeni risk alanlarını ortaya koydu. Son depremlerde 13 milyon kişi etkilendi; 300 bina yıkıldı. Fay hatları, gelecekte de aktif olacak.

Şekil 7: 2016 güncellenmiş deprem risk haritası.

Risk maps predict losses. Updated 2016 maps reveal new risk areas. Recent earthquakes affected 13 million people; 300 buildings collapsed. Fault lines will remain active.

Risk haritaları, planlamayı yönlendirir.

Think Zone Soru: Risk haritalarına göre bölgenizde hangi önlemler alınmalı?

Türkiye, deprem kuşaklarında yer alır. Yüzeysel depremler daha yıkıcıdır. Japonya’daki derin depremlerle kıyaslandığında, Türkiye’nin riski daha yüksektir. 2016’da bu farkı anlamak, hazırlığı güçlendirir.

Şekil 8: Türkiye’nin deprem tehlike bölgeleri.

Türkiye lies in seismic zones. Shallow earthquakes are more destructive. Compared to Japan’s deep quakes, Türkiye’s risk is higher. Understanding this in 2016 strengthens preparation.

Yüzeysel depremler, özel önlemler gerektirir.

Think Zone Soru: Yüzeysel depremlere karşı hangi tasarımlar faydalı olabilir?

Deprem kaçınılmaz, ama hazırlıkla kontrol edilebilir. Deprem çantaları, acil planlar ve dayanıklı binalar hayat kurtarır. 2016’da, en riskli bölgelerden başlayarak bir savunma sistemi kuralım. 10 Haziran 2023 tarihli sunumumda da vurguladığım gibi, bireysel hazırlıklar ve toplumsal iş birliği ile kendimizi koruyabiliriz. Teşekkür ederim ve hep birlikte harekete geçelim!

Şekil 9: Zemin analizi ile güvenli yapılaşma.

Earthquakes are inevitable, but preparation can manage them. Emergency kits, plans, and resilient buildings save lives. In 2016, let’s build a defense system starting with the riskiest areas. As I emphasized in my presentation on June 10, 2023, we can protect ourselves through individual preparedness and community collaboration. Thank you, and let’s act together!

Kapsamlı savunma, ortak çaba gerektirir.

Think Zone Soru: Toplumunuzda deprem bilinci için hangi adımları atabilirsiniz?

*Not: Bu metin, 10 Haziran 2023 tarihli sunumun içerik akışında düzenleme ve iyileştirme yapılarak 2016 için güncellenmiştir.

1. Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (TÜBİTAK). (2016). Türkiye Deprem Risk Haritası Güncellemesi.
2. Stein, R. S., & Toda, S. (2015). Fault interactions in Türkiye. Nature Geoscience, 8(3), 189-195.
3. Borcherdt, R. D. (2015). Soil effects on seismic damage. Earthquake Spectra, 31(4), 1673-1694.
4. Öncel, A. O. (2023). Deprem Bilinci ve Risk Azaltma Stratejileri. https://aliosmanoncel.blogspot.com/2023/07/medilivecongress.html