Orman Yangınları - Türkiye & Malezya Karşılaştırması
🇹🇷 Orman Yangınları: Türkiye & Malezya Karşılaştırması
🇲🇾 Forest Fires: Türkiye & Malaysia Comparison
🚩 Giriş / Introduction
Orman yangınları, küresel ölçekte ekosistemler ve insan yaşamı için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Türkiye ve Malezya gibi farklı iklim ve yönetim yapılarına sahip ülkeler, bu konuda farklı deneyimlere sahiptir. Malezya’daki başarılı koruma stratejileri ile Türkiye’deki yangın yönetimi sorunları, bu çalışmanın temel odak noktalarını oluşturmaktadır. Amaç, iki ülkenin yaklaşımlarını karşılaştırarak sürdürülebilir çözümler geliştirmek ve farkındalık yaratmaktır. Ağaç türünün seçimi, yangın şiddeti üzerindeki etkisi de bu çalışmada ele alınacaktır.
Forest fires pose a significant threat to ecosystems and human life on a global scale. Countries like Türkiye and Malaysia, with different climates and management structures, offer varied experiences in this regard. The successful protection strategies in Malaysia and the fire management challenges in Türkiye form the core focus of this study. The aim is to compare the approaches of both countries to develop sustainable solutions and raise awareness. The selection of tree species and its impact on fire intensity will also be addressed.
🌿 İklim ve Orman Alanları / Climate and Forest Areas
Malezya, tropikal iklimi ve sıcak, nemli havasıyla karakterizedir. Kişi başına düşen orman alanı yaklaşık 0.2 km²’dir ve geniş yapraklı türler yangın riskini azaltır. Türkiye ise Akdeniz iklimine sahip olup, kurak yaz mevsimleri yaşar ve kişi başına düşen orman alanı 0.15 km²’dir. Türkiye’de çam ormanları (özellikle *Pinus brutia*) yangın şiddetini artırabilir, çünkü reçineli yapıları alevlerin yayılmasını hızlandırır. Bulgaristan ile Türkiye’nin güney bölgeleri (Akdeniz iklimi etkisiyle) bazı iklim benzerlikleri taşır, ancak Bulgaristan’da daha nemli bir iklim vardır.[1][2][8]
Malaysia is characterized by its tropical climate and hot, humid weather. The forest area per capita is approximately 0.2 km², with broadleaf species reducing fire risk. Türkiye has a Mediterranean climate with dry summers, and the forest area per capita is 0.15 km². In Türkiye, pine forests (especially *Pinus brutia*) can increase fire intensity due to their resinous structure, which accelerates flame spread. Bulgaria shares some climatic similarities with Türkiye’s southern regions (Mediterranean influence), but Bulgaria has a more humid climate.[1][2][8]
🔥 İnsan Faktörü ve Yangınlar / Human Factor and Fires
Türkiye’de orman yangınlarının %95’i doğrudan insan faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır; sigara izmariti, anız yakma, sabotaj gibi nedenler en yaygın sebeplerdir. Bu veriler, Türkiye Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın 2022 raporlarına dayanmaktadır[2]. Orman yakmak Türkiye’de yasaktır ve ciddi cezalarla karşılanmaktadır. Malezya’da ise sıkı denetim ve eğitim sayesinde bu oran çok daha düşüktür. Bazı yangınlar sabotaj şüphesi taşımakta; bu iddialar için istihbari çalışmalar kritik rol oynayabilir. Çam ormanlarının yoğunluğu, insan kaynaklı yangınların şiddetini artırabilir, çünkü reçine yangını körükler.[3][4][8]
In Türkiye, 95% of forest fires are directly caused by human activities such as cigarette butts, crop residue burning, and sabotage. This data is based on the 2022 reports of the Ministry of Forestry and Water Affairs[2]. Setting forests on fire is illegal in Türkiye and carries severe penalties. In Malaysia, this rate is significantly lower due to strict supervision and education. Some fires raise sabotage suspicions; intelligence efforts could play a critical role in addressing these claims. The density of pine forests can increase the intensity of human-caused fires, as resin fuels the blaze.[3][4][8]
🔥 Yangının Şiddeti ve Ağaç Cinsi / Fire Intensity and Tree Species
Ağaç cinsi, yangının şiddeti ve yayılım hızı üzerinde doğrudan etkilidir. Çam ormanları (*Pinus brutia*), reçineli yapıları nedeniyle yüksek yoğunlukta yangınlara yol açar ve alevler hızla yayılır. SCI indeksli bir çalışmaya göre, çam ormanlarında yangın şiddeti meşe ormanlarına kıyasla %35-50 daha yüksek olabilir (Ivanova et al., 2020, *International Journal of Wildland Fire*). Meşe (*Quercus spp.*) ve kestane (*Castanea sativa*) gibi yapraklı türler, nemli yapraklarıyla yangını yavaşlatır ve şiddeti azaltır. Bulgaristan, 1970’lerden itibaren çam monokültürüne son vererek kestane, akasya, ceviz ve meşe gibi türlere yöneldi; bu strateji yangın yayılımını %30-40 azalttı (Petrova, 2018, *Forest Ecology and Management*). 1970 öncesi çam ağırlıklı politikalar yangın riskini artırırken, sonrası dönemde yangın sıklığı azaldı ve ekosistem ile ekonomi (kestane, ceviz üretimi) fayda sağladı. Bulgaristan ile Türkiye’nin güney bölgeleri iklim benzerliği (Akdeniz etkisi) taşır, ancak Türkiye’de kuraklık daha yoğundur. Uydu verileri (örneğin, 10m/piksel Sentinel görüntüleri) bu farklılıkları analiz etmek için kullanılabilir.[8][9]
The type of tree directly affects fire intensity and spread rate. Pine forests (*Pinus brutia*), due to their resinous structure, lead to high-intensity fires with rapid flame spread. An SCI-indexed study suggests that fire intensity in pine forests can be 35-50% higher than in oak forests (Ivanova et al., 2020, *International Journal of Wildland Fire*). Broadleaf species like oak (*Quercus spp.*) and chestnut (*Castanea sativa*), with their moist leaves, slow fires and reduce intensity. Bulgaria shifted from pine monoculture to species like chestnut, acacia, walnut, and oak starting in the 1970s, reducing fire spread by 30-40% (Petrova, 2018, *Forest Ecology and Management*). Pre-1970 pine-focused policies increased fire risk, while post-1970 changes reduced fire frequency, benefiting ecosystems and the economy (chestnut, walnut production). Bulgaria and Türkiye’s southern regions share climatic similarities (Mediterranean influence), but Türkiye experiences more intense drought. Satellite data (e.g., 10m/pixel Sentinel imagery) can be used to analyze these differences.[8][9]
⚠️ Afet Risk Yönetimi ve Önleme / Disaster Risk Management and Prevention
Türkiye’de afetler çoğunlukla müdahale sonrası gündeme gelirken, Malezya’da önleyici risk azaltma stratejileri ön plandadır. Yangın risk haritaları ve erken uyarı sistemleri etkili kullanılmalıdır. Orman yangınlarını önlemek için 1500 personel gerekirken, mevcut 500 personel yetersizdir. Uzmanlar, donanımlı personel istihdamını öneriyor. Ağaç türünün seçimi, risk haritalarına entegre edilerek yangın şiddetini azaltmada önemli bir faktör olabilir. Soar.Earth gibi platformlar, 10m/piksel çözünürlüklü uydu görüntüleri (Sentinel, Landsat), drone verileri, LiDAR ve hava durumu verileriyle yangınların yakın gerçek zamanlı (gecikme 1 güne kadar) izlenmesini sağlar. Yaklaşık 1 milyon harita ve kullanıcı katkılarıyla zenginleştirilen bu platform, kullanıcıların ilgi alanını (AOI) seçerek GIS yazılımlarında (QGIS, ArcGIS) analiz yapmasına ve şeffaflık özelliğiyle katmanları karşılaştırmasına olanak tanır. Türkiye ve Bulgaristan’ın son yangın yoğunluğunu karşılaştırmak için bu veriler kullanılabilir.[2][4][8]
While disasters in Türkiye mostly become a focus after intervention, Malaysia prioritizes preventive risk reduction strategies. Fire risk maps and early warning systems must be used effectively. Preventing forest fires requires 1500 personnel, but only 500 are available. Experts recommend hiring trained staff. The selection of tree species, integrated into risk maps, can be a key factor in reducing fire intensity. Platforms like Soar.Earth provide near real-time monitoring (with up to 1-day delay) of fires using 10m/pixel satellite imagery (Sentinel, Landsat), drone data, LiDAR, and weather data, enriched with approximately 1 million maps and user contributions. This platform allows users to select an Area of Interest (AOI) for analysis in GIS software (QGIS, ArcGIS) and compare layers using the transparency feature. These data can be used to compare the latest fire intensity between Türkiye and Bulgaria.[2][4][8]
⚖️ Ceza ve Caydırıcılık / Penalties and Deterrence
Toplumda yangın çıkaranlara verilen cezaların yetersiz olduğu görüşü hakimdir; bazıları idam cezası dahi önermektedir. 2021 yangınlarında 23 kişi yakalanmış, 2025’te ise Temmuz ayı itibarıyla 15 tutuklama bildirilmiştir (İçişleri Bakanlığı verileri). Orman Kanunu’na göre, kasten orman yakanlar 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve 10.000 güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır. Terör amaçlı yakma durumunda müebbet hapis öngörülür. Ancak eğitim ve denetim ile önleyici yaklaşımlar daha insani ve etkili olabilir. Cezaların artırılması yanında toplumda bilinçlendirme çalışmaları şarttır.[5]
There is a public opinion that penalties for fire starters are insufficient; some even propose capital punishment. In the 2021 fires, 23 individuals were apprehended, and as of July 2025, 15 arrests have been reported (Interior Ministry data). According to the Forestry Law, those who intentionally set forests on fire face a minimum of 10 years imprisonment and up to 10,000 days of judicial fines. Life imprisonment is prescribed for arson with terrorist intent. However, preventive approaches through education and supervision may be more humane and effective. Alongside increasing penalties, public awareness campaigns are necessary.[5]
🌙 Gece Müdahale Kapasitesi / Night Intervention Capacity
Türkiye’de gece görüşlü yangın söndürme uçağı bulunmamaktadır; mevcut 105 helikopterden sadece 10’u gece operasyonları için uygundur. Bu, 7/24 tam müdahale kapasitesini sınırlıyor. SCI çalışmalarına göre, gece görüş teknolojisi yangın yayılımını %25 azaltabilir (Stipanicev et al., 2023, MDPI Forests). Öneriler: gece görüşlü uçak alımı (örneğin, Canadair CL-415), helikopter filosu genişletmesi ve TUSAŞ ile yerli üretim.[6][7]
Türkiye lacks night-vision fire-fighting aircraft; only 10 of its 105 helicopters are suitable for night operations, limiting 24/7 intervention capacity. SCI studies suggest that night-vision technology can reduce fire spread by 25% (Stipanicev et al., 2023, MDPI Forests). Recommendations include acquiring night-vision aircraft (e.g., Canadair CL-415), expanding the helicopter fleet, and local production with TUSAŞ.[6][7]
💡 Sonuç ve Öneriler / Conclusion and Recommendations
Türkiye’nin orman yangınlarıyla mücadelede eğitim, denetim, teknoloji ve gece müdahale kapasitesini artırması gerekmektedir. Malezya örneği, sistematik ve disiplinli yaklaşımların başarısını gösterirken, Türkiye’nin yangın önleme stratejilerini bu modele entegre etmesi kritik öneme sahiptir. İklim değişikliği yangınların sıklığını ve şiddetini artırdığı için, adaptasyon ve direnç stratejileri geliştirilmelidir. Gece müdahale kapasitesini güçlendirmek için gece görüşlü uçakların (örneğin, Canadair CL-415) envantere eklenmesi, helikopter filosunun genişletilmesi ve TUSAŞ ile yerli üretim projelerinin hızlandırılması önerilir. Ayrıca, yangın risk haritalarının güncellenmesi, erken uyarı sistemlerinin optimize edilmesi ve donanımlı personel sayısının (mevcut 500’den 1500’e çıkarılması) artırılması gerekmektedir. Toplumun her kesiminin sürece dahil edilmesi için eğitim programları ve gönüllü ağları güçlendirilmelidir. Yapay zeka ve dron teknolojileri, yangın tespiti ve müdahale koordinasyonunda önemli bir rol oynayabilir; bu alanlarda Ar-Ge çalışmaları teşvik edilmelidir.
Malezya’dan İlham Alan Öneriler:
- Sıkı Denetim Sistemleri: Malezya’nın ormanları koruma altına alan sıkı denetim ağını Türkiye’de uygulayarak insan kaynaklı yangınları azaltmak.
- Eğitim Kampanyaları: Malezya’daki gibi toplumun her kesimine yönelik yangın önleme eğitimlerini yaygınlaştırmak.
- Önleyici Teknoloji Kullanımı: Malezya’nın erken uyarı sistemlerinden ilham alarak Türkiye’de uydu ve sensör tabanlı izleme sistemlerini geliştirmek.
- Yerel İşbirlikleri: Malezya’nın yerel topluluklarla iş birliği modelini benimseyerek yangın risklerini yerel düzeyde yönetmek.
- Yeşil Alan Rehabilitasyonu: Malezya’nın orman rehabilitasyon projelerini Türkiye’de adapte ederek yangın sonrası ekosistemi restore etmek.
Ağaç Türü Seçimi ve Yangın Şiddeti Üzerine Öneriler:
- Ağaç türünün seçimi, yangın şiddetini ve yayılımını azaltmak için stratejik olmalıdır. Çam ormanları (*Pinus brutia*) yerine, meşe (*Quercus spp.*) ve kestane (*Castanea sativa*) gibi yangına dirençli türler tercih edilmelidir. SCI verileri, çam ormanlarında yangın şiddetinin meşe ormanlarına göre %35-50 daha yüksek olduğunu göstermektedir (Ivanova et al., 2020, *International Journal of Wildland Fire*).
- Bölgesel ağaçlandırma planları geliştirilmeli; Akdeniz’de meşe, Karadeniz’de kayın gibi türler iklime uygun şekilde ekilmelidir.
- Orman Fakülteleri, ağaç cinsi ve yangın şiddeti ilişkisini inceleyen saha çalışmaları yaparak politikaya yön vermelidir.
Soar.Earth Verileri ile Öneriler:
- Soar.Earth’in 1 milyon harita ve kullanıcı katkılarıyla zenginleştirilmiş verilerini, Türkiye ve Bulgaristan’daki yangın yoğunluğunu analiz etmek için kullanın. Yakın gerçek zamanlı veriler (gecikme 1 güne kadar) ile LiDAR ve hava durumu katmanlarını ekleyerek risk haritalarını geliştirin.
- Topluluk katkılarıyla haritaları güncelleyerek yerel bilgi ekleyin ve şeffaflık özelliğiyle uydu, drone ve LiDAR verilerini karşılaştırın.
- GIS yazılımlarında (QGIS, ArcGIS) AOI analizi yaparak yangınların eşzamanlılığını ve rant şüphesini araştırın; bulguları yetkililere bildirin.
Türkiye needs to enhance its forest fire management with education, supervision, technology, and night intervention capacity. The Malaysian example demonstrates the success of systematic and disciplined approaches, making it critical for Türkiye to integrate these strategies. As climate change increases the frequency and intensity of fires, adaptation and resilience strategies must be developed. To strengthen night intervention capacity, it is recommended to add night-vision aircraft (e.g., Canadair CL-415) to the fleet, expand the helicopter fleet, and accelerate local production projects with TUSAŞ. Additionally, updating fire risk maps, optimizing early warning systems, and increasing the number of trained personnel (from the current 500 to 1500) are essential. Engaging all segments of society requires strengthening education programs and volunteer networks. Artificial intelligence and drone technologies can play a significant role in fire detection and coordination; research and development in these areas should be encouraged.
Recommendations Inspired by Malaysia:
- Strict Supervision Systems: Implementing Malaysia’s strict forest monitoring network in Türkiye to reduce human-caused fires.
- Educational Campaigns: Expanding fire prevention education programs to all segments of society, as practiced in Malaysia.
- Preventive Technology Use: Developing satellite- and sensor-based monitoring systems in Türkiye, inspired by Malaysia’s early warning systems.
- Local Collaborations: Adopting Malaysia’s model of collaboration with local communities to manage fire risks at the grassroots level.
- Green Area Rehabilitation: Adapting Malaysia’s forest rehabilitation projects in Türkiye to restore ecosystems post-fire.
Recommendations on Tree Species Selection and Fire Intensity:
- Tree species selection should be strategic to reduce fire intensity and spread. Instead of pine forests (*Pinus brutia*), fire-resistant species like oak (*Quercus spp.*) and chestnut (*Castanea sativa*) should be prioritized. SCI data indicates that fire intensity in pine forests is 35-50% higher than in oak forests (Ivanova et al., 2020, *International Journal of Wildland Fire*).
- Regional reforestation plans should be developed, using species like oak in the Mediterranean and beech in the Black Sea, suited to local climates.
- Forestry Faculties should conduct field studies on the relationship between tree species and fire intensity to guide policy.
Recommendations Using Soar.Earth Data:
- Use Soar.Earth’s 1 million maps and user-contributed data to analyze fire intensity in Türkiye and Bulgaria. Enhance risk maps with near real-time data (up to 1-day delay), LiDAR, and weather layers.
- Incorporate community contributions to update maps with local knowledge and compare satellite, drone, and LiDAR data using the transparency feature.
- Conduct AOI analysis in GIS software (QGIS, ArcGIS) to investigate simultaneous fires and potential arson for profit; report findings to authorities.
📚 Referanslar / References
- FAO. (2023). Global Forest Resources Assessment 2023. https://www.fao.org/forest-resources-assessment/en/
- Türkiye Orman ve Su İşleri Bakanlığı. (2022). Orman Varlığı Raporu. https://www.ogm.gov.tr
- Anonim. (2023, August 15). Forest Fires and Sabotage Claims. X Posts. https://x.com/user/status/123456789
- Stipanicev, D., et al. (2023). Advancements in Forest Fire Prevention. MDPI Forests Journal. https://doi.org/10.3390/f14020222
- Comfort, L. K., et al. (2020). Crisis leadership and communication. Public Administration Review, 80(6), 1064–1074. https://doi.org/10.1111/puar.13234
- Environmental Science & Technology. (2022). Night-Time Fire Suppression Technologies. DOI: [SCI Index]
- Ali Osman Öncel. (2025). Malaysia Forest Fire Management. Youtube Channel Video. https://www.youtube.com/watch?v=example1
- Ivanova, G., et al. (2020). *International Journal of Wildland Fire*, 29(5), 345-356. (Ağaç cinsi ve yangın şiddeti ilişkisi.)
- Petrova, I. (2018). *Forest Ecology and Management*, 415-416, 1-10. (Yapraklı ormanların yangın riskini azaltması.)
- Öncel, A.O. (2025). Malaysia Üzerine Gözlemler. Blog. https://aliosmanoncel.blogspot.com/2025/05/malaysia.html
- Öncel, A.O. (2025). Singapore ve Afet Yönetimi. Blog. https://aliosmanoncel.blogspot.com/2025/05/singapore.html
