Doğa ve Deprem Bilimi

Jeofizik mühendisliği, özellikle deprem riski taşıyan bölgelerde afet risklerini azaltmada hayati bir rol oynamaktadır. İstanbul gibi büyük şehirlerde, Prof. Dr. Ali Osman Öncel'in 6 Ekim 2012'de yaptığı konuşmada vurguladığı gibi, Afet Yasası'nın uygulanması ve kentsel dönüşüm projelerinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi, yapı güvenliğini artırmada kritik bir öneme sahiptir (Öncel, 2012). Ancak, bu konuşmadan sonra Türkiye, 6 Şubat 2023'te Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremle sarsıldı ve bu olaylar, yapı güvenliği ve afet yönetiminin önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Kentsel Dönüşüm ve Güvenli Yapılar Kentsel dönüşüm, binaların güvenliğini sağlamak ve yaşam alanlarındaki riskleri azaltmak için önemli bir fırsat sunmaktadır. Bu süreçte Avrupa yapı standartları ve jeofizik mühendisliği yöntemlerinin etkin bir şekilde uygulanması, güvenli yapıların inşa edilmesine olanak tanır. Örneğin, Şengül Uluocak ve arkadaşlarının (2016) Orta Anadolu'daki jeoloj...

Kadırga ile Aksaray arasını ortaokul öğrencisi iken yürüyerek gidip gelirdim. Bu yürüyüşler, çocukluğumun en değerli anılarını oluşturur. Özellikle de o uzun yolculukları, kendi içimde şiir denemeleri yaparak değerlendirdiğim zamanları. Adımlarım birbiri ardına sıralanırken, kafamda kelimeler, dizeler şekillenir; sesli olarak bu şiirleri mırıldanırdım. Herhalde o denemelerimi toplasaydım, çocukluk yıllarımın duygularını anlatan bir şiir kitabım olabilirdi. Yürüyüşün Zihinsel Sağlık Üzerindeki Etkileri Yürüyüş, sadece fiziksel sağlığı değil, aynı zamanda zihinsel sağlığı da olumlu yönde etkileyen bir aktivitedir. Düzenli yürüyüşlerin, stres hormonlarını azalttığı ve ruh halini iyileştirdiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır (NBL Türkiye, 2024). Yürüyüş sırasında serin hava ve doğanın sunduğu manzaralar, zihinsel rahatlama sağlar. Bu bağlamda, yürüyüşlerim sırasında oluşan düşünceler, şiirsel bir dille kağıda döküldüğünde, içsel duygularımı ifade etme fırsatı sunmuştur. Şiir Yazmanın Duygus...

Depremler, doğal afetler arasında en yıkıcı olanlardan biridir ve meydana geldiklerinde sadece insan yaşamını değil, aynı zamanda ekonomik yapıları da büyük ölçüde etkiler. Bu etkiler arasında gayrimenkul piyasasındaki dalgalanmalar da önemli bir yer tutar. Türkiye, aktif fay hatları üzerinde bulunması nedeniyle bu konuda hassas bölgelerden biridir. Bu yazıda, jeofizik risklerin gayrimenkul piyasasına etkisini Türkiye ve diğer ülkelerden örneklerle ele alacağız. Jeofizik Risk Durumu ve Gayrimenkul Değerlemesi Jeofizik risk durumu, gayrimenkul değerlemesi ve fiyatlandırması üzerinde önemli etkilere sahiptir. Bu durum, özellikle deprem riski gibi doğal afetlerin etkisi altında olan bölgelerde daha belirgin hale gelmektedir. Kaliforniya'da gayrimenkul danışmanlarının "deprem risk durumu" hakkında alıcıları bilgilendirmesi zorunlu olup, bu durum gayrimenkul fiyatlarını doğrudan etkilemektedir (Cohen & Kahn, 2015). Türkiye'de ise, yapı denetim belgeleri, jeofizik ri...

30 Ağustos 2013 yılında çekilmiş resimlerden ilham alarak kaleme aldığım bu yazı, kayınpederimin hayatını adadığı bahçesine bir saygı duruşu niteliğindedir. O, hayatının büyük bir kısmını bu bahçeye adamış ve orayı adeta bir cennete çevirmişti. Ancak, sağlığını kaybettikten sonra bakımsız kalan bu cennet bahçesi, ne yazık ki şimdi viraneye dönmüş durumda. Allah, ona cennet bahçelerini nasip etsin. Bakarsan Dağ, Bakmazsan Bağ Bu yazının amacı, sadece bir bahçenin zamanla nasıl değiştiğini değil, aynı zamanda "Bakarsan dağ, bakmazsan bağ" sözünün derin anlamını da vurgulamaktır. Bu söz, emeğin bir dağı bağa, bir bağı dağa nasıl dönüştürebileceğini gösterir. İnsan çabasının ve emeğinin doğa üzerindeki etkisini en iyi şekilde özetleyen bu deyim, kayınpederimin hayatıyla örtüşen bir gerçeği ifade ediyor. Bir Bahçenin Hikayesi Kayınpederim, yıllar boyunca bu bahçeye sevgi ve emekle baktı; her çiçeği, her ağacı elleriyle yetiştirdi. Ancak, sağlığını kaybettikten sonra bahçeye kim...

30 Ağustos 2015 tarihinde yaptığım bir seyahat sırasında, yolum bir Karadeniz kasabasına düştü. Burada, antik dünyanın en ilginç düşünürlerinden biri olan Sinoplu Diyojen’in heykeline rastladım. Heykel, hem duruşuyla hem de hikayesiyle dikkatimi çekti. Bu yüzden bu etkileyici figür hakkında birkaç satır yazmak istedim. Diyojen Kimdir?   Diyojen, M.Ö. 412 ile 323 yılları arasında yaşamış bir Yunan filozofudur. Kinik felsefesinin öncülerinden biri olarak bilinir ve yaşantısı, bugünkü modern insan için bile oldukça düşündürücüdür. Basit bir hayat yaşama prensibi üzerine kurulu olan Kinik felsefesi, maddi zenginliklerin ve sosyal statülerin önemsizliğini savunur. Hurst (2018) bu konuda, Diyojen'in düşüncelerinin, günümüz sosyal eleştirilerine nasıl bir miras bıraktığını detaylandırır. Diyojen ve Fıçıdaki Yaşam Heykelde gördüğünüz gibi, Diyojen genellikle bir fıçının içinde yaşayan bir adam olarak betimlenir. Rivayete göre, Diyojen kendisine ev olarak bir fıçı seçmiş ve tüm yaşamını b...

Bu çalışma, jeofizik mühendisliği eğitiminde endüstri ile iş birliğinin önemini vurgulamakta ve başarılı örnekler sunmaktadır. Endüstri-üniversite iş birlikleri, hem akademik araştırmaların hem de endüstriyel inovasyonların gelişmesine katkıda bulunmaktadır (TPAO, 2020). Örneğin, Norveç'teki Equinor ve Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (NTNU) arasındaki iş birliği, petrol ve doğal gaz arama jeofiziğinde inovasyon süreçlerini hızlandırarak hem üniversite eğitimine hem de endüstriyel gelişime önemli katkılar sağlamaktadır. Üniversite-Endüstri İş Birliği Modelleri Akademik ve endüstriyel iş birliklerinin güçlendirilmesi için farklı modeller mevcuttur. Kanada'daki Suncor Energy ve Calgary Üniversitesi arasındaki iş birlikleri, yeni mezunların sektöre entegrasyonunu hızlandırmak amacıyla yoğunlaştırılmış eğitim programları sunmaktadır. Bu programlar, yeni mezunların teori ve pratiği bir arada deneyimlemelerini sağlayarak, sektörde daha hızlı adapte olmalarını mümkün kılmak...

Safranbolu, Türkiye’nin Karabük ilinde yer alan ve Osmanlı döneminden kalma tarihi evleriyle ünlü bir kasabadır. Safranbolu evleri , yalnızca estetik güzellikleriyle değil, depreme dayanıklı yapıları ile de dikkat çekmektedir. Bu yazıda, Safranbolu evlerinin mimari ve yapısal özelliklerini, zemin analizlerini ve modern şehirleşmeye dair gözlemlerimi paylaşacağım. Temel ve Yapı Teknikleri: Depreme Dayanıklılığın Sırrı Safranbolu evlerinin depreme dayanıklı olmasının temel sebeplerinden biri, temellerinin kayaya kadar kazılmasıdır. Bu, evlerin sağlam ve güvenilir bir zemin üzerinde inşa edilmesini sağlar. Temellerin derinliği genellikle 2-3 metreye kadar inmektedir ve bu derinlik, yapının depreme karşı dirençli olmasını önemli ölçüde artırır. Kullanılan malzemeler arasında taş, ahşap ve kil harcı yer alır. Taş ve ahşap malzemeler, esneklik ve dayanıklılık sağlarken, kil harcı ise su geçirmezlik ve stabilite sunar. Ahşap çatkı sistemi , bu yapıların bir diğer önemli özelliğidir. Ahşap...

6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremler, Türkiye'nin uzun yıllardır mücadele ettiği deprem gerçeğini bir kez daha gözler önüne sermiştir. Ancak bu yazı, 2016 yılında yapılan bir röportajı temel alarak, Kahramanmaraş depremlerinden yaklaşık 8 yıl önceki deprem kayıplarını ele almaktadır. Bu nedenle, yazının içeriği doğrudan Kahramanmaraş depremleri ile ilişkili değildir; fakat geçmişteki depremlerden çıkarılan dersler ve öneriler üzerine odaklanmaktadır. Geçmişteki Deprem Kayıpları 2016 yılında yapılan röportajda, Prof. Dr. Ali Osman Öncel, Türkiye'nin deprem riskine karşı hazırlık düzeyinin yetersiz olduğunu vurgulamıştır. 1966-2023 yılları arasında yaşanan depremler sonucunda 58,202 vatandaşımız hayatını kaybetmiş, 122,096 kişi yaralanmış ve yaklaşık 411,465 bina yıkılmış veya ağır hasar görmüştür (Kahn & Ghosh, 2019). Bu rakamlar, her yıl ortalama 1,003 vatandaşımızın hayatını kaybettiğini ve 7,096 binanın yıkıldığını göstermektedir. Örneğin...

Jeofizik analizler , yer altı koşullarını anlamak ve bu koşulların yapısal tasarımlar üzerindeki etkilerini değerlendirmek için gereklidir. Örneğin, zemin etütleri , deprem riski açısından yapıların güvenliğini sağlamak için yapılır ve bu süreçte Eurocode standartları gibi uluslararası normlara uygunluk büyük önem taşır. Gerçek Bir Anekdot: Jeofizik Kalitenin Gerçek Değeri Bir sismoloji profesörü, yeni atandığı şehirdeki prestijli bir gayrimenkul projesini ziyaret eder. Projenin müteahhidi, özenle tasarlanmış örnek daireyi gösterir ve binanın konumuyla övünerek, “Bu bina şehrin en sağlam zemini üzerine inşa ediliyor,” der. Profesör, müteahhitten teknik bir açıklama bekleyerek, “Bu binanın jeofizik zemin durumunu belirten Z Zemin Sınıfı’nın numarası nedir?” diye sorar. Müteahhit, bu soruya hazırlıksız yakalanır ve mimarına danışacağını söyler. Ertesi gün, profesöre Yapı Denetim Raporu gönderilir. Raporda, binanın zemin durumu "Z3" olarak belirtilmiştir. Profesör, raporu ince...

Kur’ân’da Deprem ve Deprem-Kıyamet İlişkisine Dair Âyetlerin Anlam Alanı: Depremin (Zilzal, Racfu’l-Arz, Raccu’l-Arz)  Bilimsel Yorumu Ayetler: 1) اِذَا زُلْزِلَتِ الْاَرْضُ زِلْزَالَهَاۙ (Zilzâl 99/1). 2) يَٓا اَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْۚ اِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْءٌ عَظ۪يمٌ (Hac 22/1). 3) - يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ (Nâziât 79/69). 4) يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ (Nâziât 79/69). 5) يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ وَكَانَتِ الْجِبَالُ كَثِيبًا مَّهِيلًا (Müzzemmil 73/14). Prof. Dr. Ali Osman ÖNCEL Özet Bu çalışma, Kur'an-ı Kerim'deki deprem ayetlerini sismolojik bir bakış açısıyla ele alarak, bu ayetlerin bilimsel yorumlarını incelemektedir. Kıyamet Günü’nde meydana geleceği belirtilen depremler, hem manevi hem de fiziksel açıdan önemli uyarılar sunmaktadır. Çalışmada, Zilzâl Suresi, Hac Suresi, Nâziât Suresi, Müzzemmil Suresi ve Vâkıa Suresi’nden seçilen ayetler sismolojik terimlerle analiz edilmiştir. Zilzâl Suresi’nin 1. ayeti, büyü...

Dün öğleden sonra hastanede bir randevum vardı, ancak işlerim beklediğimden hızlı bittiği için randevu yerime bir saat erken vardım. Bu zamanı değerlendirmek için civarda dolaşmaya karar verdim. Bölge, iş yerleri ve fabrikalarla doluydu; oldukça hareketli bir yerdi. Yürürken, ana cadde üzerinde büyük bir okul dikkatimi çekti. Okulun girişinde "Proje Okulu" yazıyordu ve merakla içeri girdim. Güvenlik ve İlk İzlenimler İlk katta kimseyi görememem, okulda bir güvenlik zaafiyeti olabileceği düşüncesini aklıma getirdi. Yine de yukarı çıktım ve müdür yardımcısının odasını buldum. İçeri girip neden orada olduğumu anlattım. Randevuma erken geldiğim için okul hakkında bilgi almak istediğimi söyledim. Müdür yardımcısı beni sıcak bir şekilde karşıladı ve Proje Okulu'nun ne anlama geldiğini anlattı. İngilizce Hazırlık Eğitimi Üzerine Düşünceler Okulun İngilizce hazırlık eğitimi verdiğini öğrenmek, ilgimi çekti. İyi bir İngilizce eğitimi gerçekten çok değerli. Ancak, bu eğitimin n...

Türkiye, jeolojik olarak aktif bir bölgede yer almakta ve bu durum, ülkenin çeşitli bölgelerinde sık sık depremlere neden olmaktadır. Özellikle İstanbul, tarihsel olarak büyük depremler yaşamış bir şehir olarak, muhtemel bir depremin etkileri konusunda endişe taşımaktadır. 2014 yılında Prof. Dr. Ali Osman Öncel ile yapılan röportajda , İstanbul'daki depremler ve kentsel dönüşüm yasası gibi konular ele alınmıştır. Bu metin, o röportajın içeriğini güncel bilimsel çalışmalar ışığında genişleterek, Marmara Fayı ve Kuzey Anadolu Fayı'nın etkilerini ve Türkiye'deki deprem riskini daha kapsamlı bir şekilde incelemektedir. Türkiye'nin Deprem Gerçeği Türkiye, Afrika ve Arabistan levhalarının kuzeye doğru hareketinden kaynaklanan sıkışma nedeniyle sismik açıdan aktif bir bölgede yer almaktadır. Bu levha hareketleri, ülkemizde farklı türde depremlere neden olmaktadır. Türkiye'de "açılma gerilmeli", "sıkışma gerilmeli" ve "doğrultu atımlı" depreml...