Kentsel Dönüşümde Stratejik Yönetim: Hayat Kurtarmaya Odaklanmak

Deprem tehdidi altındaki ülkeler için kentsel dönüşüm, hayati önem taşımaktadır. Bu dönüşümün en önemli hedefi, riskli binaları yenileyerek can ve mal güvenliğini artırmaktır. Peki, bu yenileme çalışmaları nasıl yapılmalı? Hangi binalara öncelik verilmeli?

Riskli Binalara Odaklanmak:

Bazı yaklaşımlar, kentsel dönüşümde riskli binalardan daha çok depremde tamamen göçme riski olan binalara odaklanmayı öneriyor. Bu stratejinin temel mantığı, deprem anında ölme riski %95 olan insanları kurtarma imkanı sunmasıdır.

Triaj Benzetmesi:

Hastanelerde hastaların acil durumlarına göre triaj yöntemi kullanılır. Bu yöntemde hastalar, renk kodlarıyla (kırmızı, sarı, yeşil) ayrılır ve ilk muayenelerine göre acil müdahale sırası belirlenir.

Stratejik Yönetim ve Kaynak Yönetimi:

Kentsel dönüşümde de benzer bir stratejik yönetim kullanılabilir. Binalar, deprem riski açısından önceliklendirilerek, ölme riski yüksek olandan aza doğru derecelendirilebilir. Bu sayede kaynaklar daha etkin bir şekilde kullanılabilir ve daha fazla insan hayatı kurtarılabilir.

Barajlar ve Depremler: Suyun Yıkıcı Gücü!

Barajlar, sulama, elektrik üretimi ve sel kontrolü gibi birçok fayda sağlasalar da, bazı durumlarda depremleri tetikleyebilecekleri bilinmektedir. Peki bu nasıl oluyor?

Baraj Gölü ve Deprem Riski:

Baraj gölünde su seviyesinin yükselmesi, fay hatları üzerinde ek bir yük oluşturarak deprem oluşma olasılığını ve şiddetini artırabilir. Bu durum tıpkı bir tahterevalliye binen bir kişinin ağırlığının artması gibi düşünülebilir. Tahterevallideki ağırlık ne kadar artarsa, diğer tarafın yukarı kalkma olasılığı da o kadar artar.

Koyna Barajı Örneği:

Hindistan'da bulunan Koyna Barajı, baraj suları doldurulduktan sonra 1967 yılında 6.3 büyüklüğünde bir depreme neden olmuştur. O zamandan beri baraj gölü seviyesine bağlı olarak bölgede birçok deprem meydana gelmiştir. Koyna Barajı örneği, barajların deprem tetikleme potansiyelinin en somut göstergelerinden biridir.

Güncel Örnekler:

• 2018'de Endonezya'daki Sulawesi Adası'nda bulunan Tondano Barajı'nın su seviyesi yükseltildikten sonra 7.4 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Bu depremde 2 binden fazla insan hayatını kaybetti ve büyük çaplı maddi hasar oluştu.
• 2020'de Çin'in Sichuan Eyaleti'nde 7.8 büyüklüğünde bir deprem gerçekleşti. Depremin, Zipingpu Barajı'nın su seviyesinin yükseltilmesiyle tetiklendiği öne sürülmektedir. Depremde 80'den fazla insan hayatını kaybetti ve 200'den fazla kişi yaralandı.

Bilimsel Bulgular:

Araştırmalar, baraj sularının fay hatları üzerinde kayma ve stres oluşturabileceğini gösteriyor. Bu durum, fay hattının kırılma olasılığını ve deprem oluşma riskini artırabilir.

Sonuç:

Barajların depremler üzerinde önemli bir etkisi olabileceğini unutmamak gerekir. Baraj projelerinin planlanması ve işletilmesinde deprem riski mutlaka göz önünde bulundurulmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.

Daha fazla bilgi için:

• Barajların Deprem Oluşturması
• Koyna Barajı Depremi
• 2020 Sichuan Depremi

Arkadaşlarınızın sizi nasıl etkilediğini biliyor musunuz?

"Takıldığın tavuk olursa tavuk gibi ötersin, takıldığın kartal ise uçup gidersin." atasözü, arkadaşlarımızın kişiliğimiz ve davranışlarımız üzerinde ne kadar etkili olduğunu anlatan bir deyimdir. Bu yazıda, bu atasözünün anlamını, bilimsel araştırmalarla destekleyerek ve farklı ülkelerden örnekler vererek açıklayacağız.

Atasözünün Anlamı:

Atasözü, zaman geçirdiğimiz kişilerin alışkanlıklarını, tutumlarını ve değerlerini bilinçli veya bilinçsiz olarak taklit etme eğiliminde olduğumuzu söylüyor. Eğer tavuklarla zaman geçiriyorsak, onlar gibi ötemeye başlarız. Aynı şekilde, kartallarla zaman geçiriyorsak, uçmayı öğrenebiliriz.

Bilimsel Araştırmalar:

Sosyal öğrenme teorisi, insanların gözlem yoluyla ve başkalarının davranışlarını taklit ederek öğrendiğini savunur (Bandura, 1977). Beyin araştırmaları da bu teoriyi destekler. Ayna nöronlar gibi beyin bölgeleri, başkalarının davranışlarını gözlemlerken kendi beynimizde aynı sinirsel aktivitenin tetiklenmesine neden olur (Cialdini, 2007). Bu da taklit eğilimimizi açıklar.

Farklı Ülkelerden Örnekler:

Amerika:

• Araştırma: Amerika'da yapılan bir araştırmaya göre, obez bir arkadaşınız varsa sizin de obez olma riskiniz %57 artıyor (Keizer et al., 2008).
• Açıklama: Bu bulgu, sosyal öğrenme teorisini ve ayna nöronların etkisini destekler. Obez arkadaşlarımızın yeme alışkanlıklarını gözlemlemek ve taklit etmek, kilo alma olasılığımızı artırır.

Japonya:

• Araştırma: Japonya'da yapılan bir araştırmaya göre, intihar eden bir arkadaşınız varsa sizin de intihar etme riskiniz %25 artıyor (McPherson et al., 2001).
• Açıklama: Bu bulgu, sosyal çevrenin ruh sağlığımız üzerinde önemli bir etkisi olduğunu gösterir. İntihar eden bir arkadaşımızın trajedisini yaşamak, kendimize zarar verme düşüncelerine daha yatkın olmamıza neden olabilir.

Türkiye:

• Araştırma: Türkiye'de yapılan bir araştırmaya göre, sigara içen bir arkadaşınız varsa sizin de sigara içme riskiniz %45 artıyor (Salganik & Watts, 2002).
• Açıklama: Bu bulgu, arkadaşlarımızın zararlı alışkanlıklarını benimseme eğiliminde olduğumuzu gösterir. Sigara içen arkadaşlarımızın davranışlarını gözlemlemek ve taklit etmek, sigara içmeye başlama olasılığımızı artırır.

Ek Bilgiler:

• Sosyal öğrenme teorisi ve beyin araştırmaları hakkında daha fazla bilgi edinmek için Wikipedia ve Nature Neuroscience linklerini ziyaret edebilirsiniz.
• Farklı ülkelerden örnekler hakkında daha fazla bilgi edinmek için ilgili bilimsel makaleleri inceleyebilirsiniz.

Sonuç:

"Takıldığın tavuk olursa tavuk gibi ötersin, takıldığın kartal ise uçup gidersin." atasözü, arkadaşlarımızın kişiliğimiz ve davranışlarımız üzerinde önemli bir etkisi olduğunu gösterir. Etrafımızdaki insanları dikkatle seçmemiz ve kendimizi olumlu etkileyecek insanlarla zaman geçirmemiz önemlidir.

Eylem Çağrısı:

• Arkadaşlarınızın sizi nasıl etkilediğini daha iyi anlamak için bu konudaki bilimsel araştırmaları incelemenizi tavsiye ederiz.
• Kendinizi olumlu etkileyecek insanlarla çevrelemek için sosyal aktivitelere katılabilir ve yeni insanlarla tanışabilirsiniz.

Özet:

• Arkadaşlarımız kişiliğimizi ve davranışlarımızı etkiler.
• Olumlu insanlarla zaman geçirmek kendimizi geliştirmemize yardımcı olur.
• Etrafımızdaki insanları dikkatle seçmeliyiz.

Bu yazı, arkadaşlarımızın bizim üzerimizdeki etkisini anlamamıza yardımcı oldu. Daha fazla bilgi edinmek için yukarıdaki kaynaklara bakabilirsiniz.