Depremler ve Güvenliğimiz: Bilim Uzmanından Anlaşılır Rehberlik

Profesör Danışmanlık: Merhaba, bugün Elbistan ve Pazarcık depremlerinin farklı moment değerleri ve kırılma hızları hakkında konuşmak için buradayız. Konuyla ilgili bize bilgi verebilecek misiniz?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Tabii ki. Her iki deprem de yıkıcı olsa da, bazı önemli farklılıklar var.

Profesör Danışmanlık: Öncelikle, moment değeri nedir ve neden önemlidir?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Moment, bir depremin fay hattı boyunca açığa çıkardığı toplam enerjiyi temsil eder. Daha yüksek moment değeri, daha fazla enerji ve daha büyük bir yıkım anlamına gelir. Bir depremin büyüklüğünü anlamak için moment değeri oldukça önemlidir.

Profesör Danışmanlık: Pazarcık depreminin moment değeri (3.9 x 10^19 Nm) Elbistan depreminin moment değerinden (2.8 x 10^19 Nm) daha yüksek görünüyor. Bu ne anlama geliyor (Şekil 5b, Goldberg ve ark., 2023)?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Doğru. Pazarcık depreminin toplamda daha fazla enerji açığa çıkardığını gösteriyor. Fakat, Elbistan depreminin ilk 20 saniyedeki moment değeri (2.0 x 10^19 Nm) Pazarcık depreminden daha yüksek.

Profesör Danışmanlık: Bu ilginç bir durum. İlk 20 saniyede Elbistan depreminin daha fazla enerji açığa çıkardığını gösteriyor. Bu neden olabilir?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Bunun birkaç sebebi olabilir. Elbistan depreminde, fay hattı boyunca birden fazla segmentin kırılması söz konusu olabilir. Bu segmentlerin farklı zamanlarda ve farklı hızlarda kırılması, ilk 20 saniyede daha yüksek bir moment değerine yol açabilir.

Ayrıca, fay hattı geometrisi de rol oynayabilir. Elbistan fay hattı, Pazarcık fay hattına kıyasla daha karmaşık bir geometriye sahip olabilir. Bu karmaşık geometri, kırılmanın daha dağınık ve daha hızlı yayılmasına neden olabilir.

Profesör Danışmanlık: Kırılma hızı nedir ve Elbistan ve Pazarcık depremleri için ne kadar önemlidir?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Kırılma hızı, fay hattı boyunca kırılmanın ne kadar hızlı yayıldığını gösterir. Daha yüksek kırılma hızı, daha kısa sürede daha fazla enerjinin açığa çıkmasına neden olur. Bu da daha fazla yıkıma yol açabilir.

Elbistan depreminin ilk 20 saniyedeki yüksek moment değeri, daha yüksek bir kırılma hızına sahip olduğunu gösteriyor. Bu da daha kısa sürede daha fazla enerjinin açığa çıkmasına ve daha fazla yıkıma yol açmış olabilir.

Profesör Danışmanlık: Farklı kırılma mekanizmalarının ve enerji birikimlerinin nedenleri neler olabilir?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Farklı kırılma mekanizmaları, fay hattının türüne, kayaların bileşimine ve fay hattı boyunca biriken enerjinin dağılımına bağlı olabilir. Enerji birikimi ise fay hattı boyunca geçen jeolojik zaman boyunca biriken stres ve gerilimlerle ilişkilidir.

Profesör Danışmanlık: Bu farklılıkların depremlerin yıkıcılığını nasıl etkilediği hakkında bize bilgi verebilir misiniz?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Daha yüksek moment değeri ve kırılma hızı, daha fazla yıkıma yol açabilir. Ayrıca, fay hattının geometrisi ve kırılma mekanizması da yıkıcılığı etkileyebilir. Örneğin, fay hattı şehir merkezine yakınsa veya binalar depreme dayanıklı değilse, yıkım daha fazla olabilir.

Profesör Danışmanlık: Fay hatları ve deprem geçmişi hakkında daha fazla bilgi edinmek, gelecekteki depremleri daha iyi tahmin etmek için neden önemlidir?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Fay hatları ve deprem geçmişi hakkında daha fazla bilgi, depremlerin nasıl oluştuğunu ve nerede daha olası olduklarını anlamamıza yardımcı olur. Bu, daha etkili tahmin modelleri oluşturarak riskleri azaltmamıza katkı sağlar.

Profesör Danışmanlık: Depreme dayanıklı binalar inşa etmek ve halkı deprem konusunda bilinçlendirmek neden bu kadar önemli?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Depreme dayanıklı binalar, deprem anında can ve mal kayıplarını azaltabilir. Ayrıca, halkın deprem konusunda bilinçli olması, doğru davranışlar sergilemelerini ve güvenli alanlara yönelmelerini sağlar, bu da afetin etkilerini en aza indirir.

Profesör Danışmanlık: Gelecekteki depremleri daha iyi tahmin etmek için hangi çalışmalar yapılabilir?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Jeolojik ve sismolojik araştırmalara daha fazla yatırım yaparak, fay hatlarını detaylı bir şekilde haritalayabilir ve deprem olasılıklarını belirleyebiliriz. Ayrıca, teknolojik yöntemleri kullanarak daha kesin tahmin modelleri geliştirmeli ve bu verileri kullanarak uyarı sistemlerini güçlendirmeliyiz.

Profesör Danışmanlık: Depreme karşı alınan önlemler, farklı kırılma mekanizmalarını ve enerji birikimlerini nasıl etkiler?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Depreme karşı alınan önlemler, binaların dayanıklılığını artırarak ve toplumu eğiterek, depremin etkilerini azaltabilir. Ayrıca, farklı kırılma mekanizmalarını anlamak ve enerji birikimini dengelemek, daha güvenli bir çevre oluşturabilir.

Profesör Danışmanlık: Uluslararası düzeyde bilgi paylaşımının artırılması neden önemli?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Uluslararası düzeyde bilgi paylaşımı, farklı ülkelerin deneyimlerinden öğrenmemizi sağlar. Bu, daha etkili deprem yönetimi stratejileri geliştirmemize ve global olarak daha hazırlıklı olmamıza yardımcı olabilir.

Profesör Danışmanlık: Bu kapsamlı yaklaşım, gelecekteki depremlere karşı nasıl bir hazırlık sağlar?

Prof.Dr. Ali Osman Öncel: Bu kapsamlı yaklaşım, daha iyi tahminlerle, etkili önlemlerle ve toplumun bilinçlenmesiyle birleşerek gelecekteki depremlere karşı daha hazırlıklı olmamıza ve toplumların dayanıklılığını artırmamıza yardımcı olabilir.

Goldberg, et al. (2023). Rapid Characterization of the February 2023 Kahramanmaraş, Türkiye, Earthquake Sequence. The Seismic Record, 3(2), 156-167. doi:10.1785/0320230009

Kahraman Maraş Depremleri ve Yıkıntı Atıkları

Bugün sizlere, 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahraman Maraş Depremleri ve bu doğal felaketin ardında oluşan yıkıntı atıkları konusunda önemli bilgiler sunmak istiyorum. Prof. Dr. Ali Osman Öncel ile yapılan özel bir röportajdan derlenen bu bilgiler, depremin etkilerini ve yıkıntı atıklarının yönetimi üzerindeki zorlukları detaylı bir şekilde ele alıyor.

Depremin yarattığı büyük atık miktarının, Türkiye'nin yıllık inşaat ve yıkım atıklarının on katına kadar ulaştığını öğreneceksiniz. Ayrıca, atıkların kaynağında ayrıştırılması, geçici depolama alanlarının kurulması, geri dönüşüm ve yeniden kullanım tesislerinin oluşturulması gibi çözüm önerileri de bu yazıda yer alıyor.

Uzman gözüyle sunulan bilgiler, yıkıntı atıklarının depremzedeler üzerindeki çevresel, sağlık ve ekonomik etkilerini vurguluyor. Ayrıca, yıkılan binaların türüne ve yoğunluğuna dair yapılan tahminler ile zemin tiplerinin deprem sonuçları üzerindeki belirleyici rolünü keşfedeceksiniz.

Kahraman Maraş Depremleri'nin ardında bıraktığı yıkıntı atıkları ve bu atıkların etkileri hakkında daha fazla bilgi edinmek için yazımızı takip etmeye devam edin.

Sağlıkla kalın!

6 Şubat Kahramanmaraş Depremleri

 Merhaba Değerli Okurlar,

Bugün sizi son derece önemli bir konuyla buluşturuyorum: 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş Depremleri. Bu olayların detaylarını ve etkilerini, konunun uzmanı Prof.Dr. Ali Osman Öncel ile gerçekleştirdiğim özel bir röportajda ele alacağız. Depremlerin sosyal, ekonomik ve insani boyutlarına dair önemli bilgiler edineceğimiz bu röportajı kaçırmamanızı öneririm. Şimdi, sözü uzmana bırakıyorum. Keyifli okumalar!

Sakıp Sabancı'nın Maaş ve Performans Üzerine Sözü: Eksik Parçalar

Sakıp Sabancı'nın 'Çalışanlarına düşük maaş vererek zengin olacaklarını sananlara acıyorum. Çünkü ben bütün servetimi doğru insanlara verdiğim yüksek maaşlara borçluyum.' sözü, maaş ve performans arasındaki ilişkiye dair önemli bir bakış açısı sunuyor..

Sözün Anlamı:

Bu sözle Sabancı, çalışanlarına düşük maaş vermenin bir şirketin uzun vadeli başarısına zarar vereceğini savunuyor. Düşük maaşlar, motivasyonu ve üretkenliği düşürerek, çalışanların şirketten ayrılmasına neden olabilir. Bu da şirketin bilgi ve deneyim kaybına uğramasına yol açar.

Sözün Doğruluğu:

Araştırmalar, yüksek maaş alan çalışanların, daha motive, daha üretken ve daha sadık olduğunu gösteriyor. Ayrıca, yüksek maaşlar, şirkete en iyi yetenekleri çekmeye yardımcı oluyor.

Sözün Önemi:

Sabancı'nın sözü, işverenlerin maaş politikalarını gözden geçirmeleri ve çalışanlarına adil bir maaş vermeleri için bir uyarı niteliğindedir.

Eksiklikler:

Sabancı'nın sözü, maaş dışında performansı etkileyen diğer faktörleri göz ardı ediyor. Örneğin:

1. Çalışma Ortamı: Rahat ve motive edici bir çalışma ortamı, çalışanların performansını artırabilir.
2. Yöneticilerle İlişkiler: Çalışanların yöneticileri ile iyi ilişkiler kurması, performanslarını olumlu etkileyebilir.
3. Şirket Kültürü: Güçlü ve olumlu bir şirket kültürü, çalışanların motivasyonlarını ve üretkenliklerini artırabilir.
4. İş-Yaşam Dengesi: Çalışanların iş ve özel hayatları arasında denge kurabilmeleri, performanslarını olumlu etkileyebilir.

Öneriler:

• Şirketler, çalışanlarına piyasa standartlarının üzerinde maaş vererek onları motive etmeli ve şirkete çekmelidir.
• Maaşlar, performansa göre belirlenmelidir.
• Çalışanlara, maaşlarının yanı sıra yan haklar da sunulmalıdır.
• Şirketler, çalışma ortamını iyileştirmeli, yöneticilerle çalışanlar arasındaki iletişimi güçlendirmeli, güçlü bir şirket kültürü oluşturmalı ve iş-yaşam dengesini gözetmelidir.

Sabancı'nın sözü, maaşın performans üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğunu vurgulasa da, tek etken olmadığını unutmamak gerekir. Yukarıda bahsedilen diğer faktörler de dikkate alınarak, çalışanların performanslarını en üst düzeye çıkarmak için gerekli adımlar atılmalıdır.

#SakıpSabancı #Maaş #Performans #ÇalışmaHayatı #İşKültürü #İnsanKaynakları #Sorry"

Depremlerin Ardındaki İnsan Etkisi: İstanbul ve Oklahoma Hikayeleri

Depremler, yer kabuğundaki kırılmalar sonucu oluşan doğal afetlerdir. Ancak insan faaliyetleri de depremlere neden olabilir veya var olan depremleri tetikleyebilir. Bu yazıda, İstanbul ve Oklahoma örnekleri üzerinden insan kaynaklı depremleri inceleyeceğiz.

İstanbul Örneği:

1970'den beri İstanbul Avrupa yakasında birçok deprem gerçekleşti. Bu depremlerin büyüklüğü M4'e kadar ulaşsa da, nüfusun yoğun olduğu bölgelerde daha büyük hissedilebilir. Depremlerin şiddeti hem büyüklük hem de derinlikle ilişkilidir.

Son 50 yıldaki depremlere bakıldığında, %52'sinin 5 km'den daha az derinlikte gerçekleştiği görülüyor. Bu derinliklerdeki depremler, bölgedeki eski maden işletmelerinin patlatmalarıyla ilişkili olabilir ve şiddetlerini artırabilir.

5-10 km (%30,4), 10-15 km (%14,9) ve daha derin depremler ise yüzeyde tespit edilemeyen aktif faylarla ilişkili olabilir.

Oklahoma Örneği:

Son yıllarda ABD'nin Oklahoma eyaletinde de insan kaynaklı depremlerde artış gözlemlendi. Bu depremlerin sebebi, petrol ve doğalgaz çıkarmak için kullanılan "fracking" yöntemi olarak belirlendi. Fracking, yeraltına yüksek basınçlı su ve kimyasallar pompalanarak kayaçların kırılması işlemidir. Bu işlem, yeraltındaki fay hatlarını tetikleyerek depremlere neden olabilir.

Öneriler:

• Daha fazla veri toplayarak insan kaynaklı depremleri daha iyi belirlemek
• Maden patlatmaları, yeraltı su pompalama ve fracking gibi faaliyetlerin depremler üzerindeki etkisini araştırmak
• Deprem riskinin yüksek olduğu bölgelerde binaları depreme dayanıklı hale getirmek
• Deprem anında ve sonrasında yapılması gerekenler hakkında halkı bilinçlendirmek

Ek Öneriler:

• Kentsel planlamada deprem riski göz önünde bulundurulmalı ve depreme dayanıklı binalar inşa edilmelidir.
• Okullarda ve işyerlerinde deprem tatbikatları düzenli olarak yapılmalıdır.
• Acil durum çantası hazır bulundurulmalıdır.
• Aile ve yakınlar ile iletişim planı oluşturulmalıdır.
• Deprem sigortası yaptırılmalıdır.

Ayrıca:

• AFAD'ın resmi web sitesi: AFAD

Örnek

Deprem var, ama ilginçtir ki bu depreme neden olacak kırık önceden tespit edilmemiş. Şu ana kadar hiçbir belirti yok, öncesinde de olmamış. Yıllar önce benzer bir durum yaşanmıştı. İnsan kaynaklı etkiler olabilir mi? Araştırılması gerekiyor!

Sonuç:

Depremler, doğal afetler olarak bilinse de insan faaliyetleri de depremlere neden olabilir veya var olan depremleri tetikleyebilir. Bu nedenle, insan kaynaklı depremleri daha iyi anlamak ve önlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Not: Bu yazı sadece bilgilendirme amaçlıdır. Deprem ve depremden korunma hakkında daha detaylı bilgi için AFAD'ın web sitesini (www.afad.gov.tr) ziyaret edebilirsiniz.