Maden işletmelerinde risk azaltıcı sismik takip mümkün!

29 Mayıs 2012 tarihinde Prof.Dr. Ali Osman ÖNCEL tarafından yapılan bir sunumu facebook hatırlattı, bu nedenle kısa bir not derlemek istedim.  Toplantı tutanaklarında, "TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Prof. Dr. Ali Osman Öncel, “Güvenli Madencilik İşletimi, Jeofizik Tabanlı Risk Yönetimi” konulu sunumunda, bu kapsamda madenciliği ele aldı. Üretim sahasındaki risk faktörlerini irdeleyen Öncel, bunlar arasında özellikle heyelanlara dikkat edilmesi gerektiğini ve çalışma sahasında ki gizli ve açık kırık sistemlerini, Çatlak sistemlerinin büyüme ve gelişmesini tetikleyen, çok yüzeyde ki yer altı su seviyelerini ve bölgesel tektonik gerilmeleri tetikleyici faktörler olarak açıkladı.

Madenciliğe bağlı olarak yapay depremlere de değinen Prof. Dr. Öncel, yapay depremlerin gerçekleştirilebilmesi için günlük olarak üretim sahasında çalışma yönüne bağlı olarak yapay gerilmenin yönünün, derinliğinin ve büyüklüğünün belirlemesinin ve yerin içinde ki gözenek basıncında ki değişimlere ve üretim sahasında ki yüklemelere bağlı olarak gelişecek yapay gerilme değişimleriyle ilişkilendirilmesinin gereğinden bahsetti. Öncel düşük riskli maden işletmeciliği ile ilgili; “Veriler tomografik ters çözüm yöntemiyle incelenmektedir. Kuyuların civarında ki kayaçların hız yapısı ve yapay gerilme azalımları daha iyi belirlerek, Maden ocağı sahasında ki heterojenlik değişimleri ve kırılma olabilecek yapay gerilme büyüklükleri ve yerleri önceden belirlenebilir.” dedi.

Dünya'da güçlü meslekler, güçlü meslek örgütleriyle ortaya çıkabilir!

Türkiye'de depreme karşı hazırlıkta mezun mühendislerin denetimi, bilgilerinin güncellenmesi ve Profesyonel Mühendislik sertifikasyonu açısından 'mezun üniversitesi' olarak çalışacak küresel meslek oda standartlarına ihtiyaç var! 

Yıllar önce meslek örgütlerinin Türkiye'de ve Dünya'da karşılaştırılmasıyla ilgili bir yazı yazmıştım ve bu yazıyla ilgili olarak facebook hatırlatma yapınca konuyu hatırlatmak açısından kısa bir not yazmayı düşündüm.  6 Şubat 2023 depreminden sonra ortaya çıkan büyük kayıplar, yer mühendisliği açısından eksikleri ortaya çıkardı.  Bunun en temel nedeni, yer mühendisliğinden deprem riskinin azaltılması amaçlı yararlanılması açısından, depremin meydana geldiği illerde çok iyi olunmadığı, yerin fiziksel alt yapısından kopuk şehirleşme modeliyle ortaya çıkan yıkımların ilişkili olduğu çok net görüldü. Yeryüzünde depreme karşı dirençli şehirlerin olduğu ülkelerde, meslek odalarının siyaset üstü ve bilimsel eksenli yapılanmasının çok önemli olduğuna dikkat edilmesi gerekir. Benzer durumun Türkiye'de en kısa zamanda yapılanmasını sağlayacak değişime ihtiyaç olduğu açıktır. Konuyla ilgili olarak detayların tartışıldığı makalemde yıllar önce bu konuyu tartışmıştım.  İlgili olanlar okuyabilir.